Орманның адам үшін маңызы зор екені талассыз. Қарапайым ғана мысал келтірсек, орман топырақтағы ылғалды сақтай отырып, су балансын тұрақтандырады, аң-құстарға мекен, дәрілік өсімдіктерге пана болып, ауаны тазартады.
Орманды қорғау, онда жүріп-тұру ережелерi Орман кодексiнде және табиғат қорғауға қатысты басқа да заңнамалық актiлерде белгіленген. Заңға сәйкес адамдар орманға еркiн және тегiн негізде баруға, демалуға, сондай-ақ, өз қажеттiлiктерi үшiн жабайы жемiстер, саңырауқұлақтар және басқа да азық-түлiк ресурстарын жинауға құқылы. Тек “Қызыл кiтапқа” енгiзiлгендеріне тиіспесе болғаны.
Әдетте, жазда табиғат аясында демалушылар саны артады, соған сай мемлекеттiк орман күзетiнің жұмысы да еселенеді. Халықтың сүйiктi демалыс орындарын ластанудан сақтап, таза ұстау мамандардың жіті қадағалауына алынған. Бекітілген аумақтарда тұрақты түрде ұйымдастырылатын рейдтік шаралар заң бұзушыларға қарсы күресте тиімділігін көрсетуде. Жыл сайын мемлекеттік орман шаруашылықтары осы мақсатта экологиялық акциялар, сенбіліктер мен мемлекеттік орман қорын абаттандыруға қатысты басқа да іс-шаралар ұйымдастырады.
Биылғы жылдың басынан бері жергілікті орман шаруашылықтары ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілер үшін 742 нұсқама әзірледі, қоршаған ортаны қорғау тақырыбы бойынша үш мыңнан астам жадынама таратылды. Еліміздің келешегі жарқын болуы үшін тәрбие жұмыстарының кез келген түрін өскелең ұрпақтан бастау маңызды екені үнемі айтылуда. Сондықтан табиғатты қорғаудың мән-маңызын түсінетін жастарды тәрбиелеу мақсатында білім беру мекемелерінде 465-тен астам әңгімелесу, түсіндіру шаралары өтті. Мемлекеттік орман қорының аумағында қоқыс төгуге, от қойып, өсімдіктер мен жануарлар дүниесіне қандай да бір зарар келтірмеу керектігі ескертілген жазбалар орнатылды.
Қоршаған ортаның ластануына әсер ететін жағдайлар жетерлік. Ағаштарды заңсыз кесуден, орман өрттері мен рұқсат етілмеген қоқыс орындарының салдарынан болатын зарарды қалпына келтіру кей жағдайда мүмкін болмай жатады. Мұндайда жауапкершілік мемлекеттік орман шаруашылығының иелеріне артылады. Жаз мезгілінде мемлекеттік орман күзетшілеріне облыс орталығындағы Мещан орманы, “Вороний остров” демалыс базасы, Есіл өзені мен Пестрое көлінің жағасын бірнеше рет қоқыстан тазартуға тура келді. Осылайша, орманшылар өздерінің негізгі міндеттерінен сәл ауытқып, уақытын демалушылардан қалған қалдықтарды жинастыруға жұмсайды.
Үстіміздегі жылдың сегіз айында алдын алу және тексеру шараларының нәтижесінде табиғат қорғау заңнамасын бұзуға қатысты 180 факті анықталды. Бесеуі – ағаштарды заңсыз кесуге, 32-сі – орман шаруашылықтары белгілеріне зақым келтіруге, 73 жағдай өрт қауіпсіздігін және санитарлық талаптарды сақтамауға қатысты. Сонымен қатар белгіленген жалпы тәртіпті және кесілген ағаштар қорын пайдалану тәртібін бұзудың – 14, аң аулауға қойылатын талаптарды сақтамаудың – 21, балық аулауға қатысты 7 және шөп шабу ережелеріне бағынбауға қатысты он факті тіркелді. Мемлекеттік орман күзеті аталған фактілерге қатысты 1747 мың теңге айыппұл салса, соның 97 пайызы өндірілді. Орман шаруашылығына келтірілген 912 мың теңге шығынның 763,4 мың теңгесінің орны толтырылды.
Сәуле СҮЛЕЙМЕНОВА,
облыстық табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы орман шаруашылығы және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар бөлімінің маманы.