Асық ату – қазақ халқының көнеден жеткен ұлттық ойындарының бірі. Бұл ойын тек көңіл көтерудің құралы емес, ұлт болмысының айғағы, тәрбие мектебі. Еңбектеген баладан еңкейген қарияға дейін қызыға ойнайтын асық мергендікті, ептілік пен жылдамдықты шыңдайды. Бүгінде ойынның шекарасы Қазақстанмен шектелмей, шетелдерде де кеңінен танылып келеді.
Дәстүр сабақтастығының бір көрінісі – Петропавл қаласындағы «Береке» спорт кешенінде өтіп жатқан ел чемпионаты. Асық ату мен бес асықтан ересектер арасындағы жарысқа еліміздің 19 өңірінен ерлер командалары және 14 облыстан қыздар командалары қатысуда.
Облысымыздың намысын қорғау үшін алты сайыпқыран сынға түсіп жатыр. Олар: Кенжехан Әкімжанов, Дамир Сүндетов, Қанат Жахин, Сәния Әскер, Сабина Ермағанбет және Камила Сексембай. Чемпионатқа қатысып жатқан спортшылар арасында біздің команданың қос аруына жанкүйерлердің назары ерекше. Сәния Әскер – V Дүниежүзілік көшпенділер ойындарының жеңімпазы, Қазақстан құрамасының белді мүшесі, ал Камила Сексембай – 2024 жылғы әлем кубогының чемпионы, ұлттық құрама сапындағы дарынды спортшылардың бірі.
Чемпионаттың салтанатты ашылуында Солтүстік Қазақстан облысының аға жаттықтырушысы Ағжан Сұрағанов «Асық ату спортының қайраткері» медалімен марапатталды. Бұл – оның ұлттық спортты дамыту жолындағы тынымсыз еңбегінің жемісі.
«Жарысқа командалар көп жиналды. Бұл – ел чемпионаты үшін рекорд. Тек Шығыс Қазақстан облысынан ғана спортшылар келе алмады», – дейді Ақжан Сұрағанов.
Асық ату сайысында қос ойыншыға 10 минуттан беріледі. Осы уақыт ішінде қатысушылардың бірі қаз-қатар тізілген 15 асықтың 8-ін дәл көздеп, шеңбер сыртына шығаруы тиіс. Бірінші орын алғанға 150 мың, екінші орынға 100 мың, үшінші орындарға 75 мыңнан сыйақы беріледі. Бұдан бөлек, турнир соңында топ жарған жеңімпаздар кубоктармен, медальдармен және арнайы грамоталармен марапатталады. Сондай ақ жарыс жеңімпаздарына «Қазақстан Республикасының спорт шебері» атағы беріледі. Және алдағы әлемдік додаларда ел намысын қорғайтын болады.
Асық ату федерациясы елімізде 2011 жылы құрылған және содан бері ұлттық ойынды өскелең ұрпақ арасында кеңінен тарату бойынша жоспарлы жұмыс жүргізіп келеді. Республикалық асық ойыны федерациясының директоры Жомарт Сабыржановтың айтуынша, бұл ойынның 3 мың жылдық тарихы бар.
– Асық ойнап өскен бала мерген, өзгелерден ептілеу, зеректеу, табандырақ, шыдамды болып келеді. Қазақтың ұлттық асық ойыны 2017 жылы ЮНЕСКО-ның материалдық емес мұрасының тізіміне енгізілген. Бұл – қазақ мәдениетін әлемге таныту жолындағы өте үлкен жетістік, – дейді чемпионаттың бас төрешісі, Қазақстан Республикасының құрметті спорт қайраткері Жомарт Сабыржанұлы.
Ұлттық болмысымыздың бір бөлшегіне айналған асық ойыны бүгінде заманауи спорттық деңгейге көтерілді. Асық ату – өткен мен бүгінді жалғаған алтын көпір. Ендеше жас ұрпақ асық ойнау арқылы тек мергендік пен ептілікті ғана емес, ата-баба аманатын да бойына сіңіреді.
Рабиға ЕРАЛЫ,
«Soltüstık Qazaqstan».