Қазір адамның иммун тапшылық вирусы медицинада өзекті мәселенің бірі екенін айтқан жөн. Ресми деректерге сүйенсек, елімізде жиырма төрт мыңнан астам азамат АИТВ-инфекциясымен өмір сүреді. Үстіміздегі жылдың он айында облысымызда 164 адам АИТВ жұқтырды. Науқастардың дені – есірткі қолданушылар. Инъекциялық есірткі қолдану ауру жұқтыру қаупін арттырады. Соның ішінде 20-29 жастағы азаматтардың үлесі – 17,1 пайызды, 30-39 жастағы тұр-ғындардың саны 42,1 пайызды құрайды.
2015 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше елдер 2030 жылға қарай індетті толық жою туралы ортақ келісімге келді. Қазір облыстық ЖИТС профилактикасы және оған қарсы күрес орталығының мамандары ауқымды жұмыс атқаруда. Алдымен, аурудың алдын алу үшін қоғамда бұл мәселенің маңыздылығы түсіндірілуі тиіс. Жастар, әсіресе, психобелсенді заттар мен есірткілерді пайдалануға болмайтынын ұғынғаны жөн. Ауру жұқтырған жағдайда сырқаттың өмір сүру сапасын жақсартуға ерекше назар аудару керек. Ал АИТВ-ның таралуының бірнеше жолы бар. Қауіпті вирус жүктілік кезінде анадан балаға берілуі мүмкін. Босану, баланы емізу кезінде де ауру жұқтыру қаупі зор. Сондай-ақ, дерт қан арқылы жұғады. Денеге таңба (татуировка) немесе пирсинг салу да қауіпті.
Жақында қауіпті дертпен күрес айлығы өтті. Осы науқан аясында Қазақ дерматология және жұқпалы аурулар ғылыми орталығының бастамасымен елімізде ұйымдастырылған “Мен неге АИТВ туралы айтамын?” атты челленджі қоғамның қолдауына ие болды. Бұл шараға қатысушылар бейнеүндеу жариялап, инфекциялық вирусқа қатысты өз ой-пікір-лерін білдірді. Ауқымды шараға танымал тұлғалар қатысты. Бір ай көлемінде өткен науқан барысында облыста да түрлі шаралар ұйымдастырылды. Кәсіпқой бокстан бұрынғы әлем чемпионы Жанат Жақияновтың бейнеүндеуі жариялады. Ақпараттық тұрғыда қолдау білдірген спортшы қоғамда бұл мәселе өзекті екенін айтып, саламатты өмір салтын қалыптастыру үшін тұрғындарды спорт-пен шұғылдануға шақырды.
Бүгінде АИТВ-ның алдын алып, ауру жұқтырғандарға қолдау білдіретін қоғамдық ұйымдардың рөлі зор. Біздің облыста да осындай ұйымдар бар. Мәселен, “Феникс” заңды тұлғалар бірлестігі өкілдерінің қаты-суымен ЖИТС орталығында түрлі шаралар өтеді. Бірлестік құрамында инфекция жұқ-тырған адамдар да бар. Сырқаттардың дені өмірден түңілмей, алдымен өзгелерге қол ұшын созатынын айтып өткен жөн. Олар бел-сенді өмір сүру ұстанымын қалыптастырып, адамның иммун тапшылығы вирусымен күрескен жандарға қолдау білдіреді. Мұндай адамдар қоғаммен ашық байланыста болады.
Бұл орайда аутрич-қызметкерлерге немесе нұсқаушыларға ерекше тоқталып өткен жөн. Олардың барлығы инъекциялық есірткі тұтынады. Арнайы дайындықтан өткен еріктілер есірткі қолданушылардың сеніміне кіріп, аурудың зиянын түсіндіреді. Аза-маттарды медициналық ұйымдарға бағыт-тап, экспресс-тестілеу тобын ұйымдастыра-ды. Аутрич-қызметкерлерсіз біздің жұмысы-мыз тиімсіз екенін мойындауымыз керек.
Бүгінде облыстық ЖИТС профилактикасы және оған қарсы күрес орталығында он аутрич-қызметкер бар. Сондай-ақ, нашақорлар арасында бұрын есірткіге тәуелді болған азаматтардың беделі жоғары. Олар да біздің көмекшілеріміз. Медициналық қызметкер-лердің де жанкешті еңбегін ерекше атап өт-кен жөн. Біздің мамандар тұрғындар ара-сында ауқымды түсіндіру жұмыстарын жүргі-зуде. Әсіресе, оқушылар мен студенттерді, жұмыс істейтін жастарды кеңінен қамтуға тырысудамыз. Мамандар оқу, жұмыс орындарында ғана емес, адамдар көп шоғырланатын жерлерде бұқаралық іс-шараларды жиі ұйымдастырады. Кәмелеттік жасқа толған акцияға қатысушылардың адамның иммун тапшылығы вирусы бойынша экс-пресс-тестілеуден өтуге мүмкіндігі бар. Бұл жұқпалы вирус болғандықтан, қоғамда атал-мыш аурудың алдын алған абзал. Сондықтан ЖИТС-тің алдын алу науқаны аясында бір ай бойы жалпыреспубликалық қауырт желі іске қосылды. Қауырт желі екі тілде қызмет етеді. +7708-511-83-78, +7708-511-83-79 нөмірлері бойынша кез келген адам хабарласа алады. Барлық ақпарат құпия сақталады.
Айман СЫЗДЫҚОВА,
облыстық ЖИТС профилактикасы және оған қарсы күрес орталығының бас дәрігері.