Петропавлдағы халықаралық әуежай соңғы жылдары ауыр кезеңдерді бастан өткерді, қарызға белшесінен батты, банкрот деп танылды, қызметкерлер жалақыларын ала алмады. Осының салдарынан әуежай жұмысы уақытша тоқтатылды да. Кейін стратегиялық маңызы бар бұл нысан сенімгерлік басқаруға берілді. Бүгінде жағдай біршама тұрақталып, жаңа бағыттар ашылып, инфрақұрылым жаңғыртылып жатыр. Әуежайдың бүгінгі тыныс-тіршілігі мен болашағы жайында «Қызыл-Жар халықаралық әуежайы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі директорының орынбасары Уәлихан Жылысбаев баяндады.
ҚИЫН КЕЗЕҢ АРТТА ҚАЛДЫ МА?
«Петропавл қаласының халықаралық әуежайы» АҚ бірнеше жыл бойы реабилитациялық-банкроттық рәсімнен өткен. Нысанның 27 млн. теңгеден астам жалақы қарызы мен үлкен кредиторлық берешегі болды. Ақыры әуежай банкрот деп танылып, сатылымға шығарылды.
2021 жылы қазіргі инвестор келісімшартқа отырмай тұрып, әуежайды ұстап тұруға қаражат сала бастаған. Ал 2022 жылдан бастап нысан ресми түрде сенімгерлік басқаруға берілді. Содан бері 1,3 млрд. теңге инвестиция салынған. Ең ірі жоба – жанар-жағармай кешенін жаңарту. Бұған қоса, жарық-сигналдық жүйе қалпына келтірілді, барлық ескі техника жөнделіп, жылыту жүйесі толық жаңартылды, қызметкерлердің біліктілігін арттыруға қаржы бөлінді.
– Бұрын әуежайға ағаш жаңқасымен жанатын қазандық орнатылған болатын. Қазір көмірмен жылытылатын жаңа жүйе жұмыс істеп тұр. Барлық батареялар алмастырылды, – дейді Уәлихан Әуесханұлы.
Бұған дейін қызметкерлер жалақы кешігуіне жиі шағымданатын. Бүгінде бұл мәселе шешімін тапқан. Еңбекақы уақытында төленеді. Бірақ жалақы 200 мың теңге шамасында ғана. «ҚызылЖар халықаралық әуежайы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі директорының орынбасары Уәлихан Жылысбаев маман тапшылығы бар екенін айтты.
Авиацияда жұмыс істейтін мамандар арнайы даярлықтан өтуі тиіс. Бір қызметкерді Алматыға он күнге оқыту үшін шамамен 1 млн. теңге жұмсалады. Бұл – міндетті шығын.
ШЫҒЫН КӨП, ТАБЫС АЗ
2024 жылы әуежайдың жалпы шығыны – 440 млн. теңге болды. Ал қаржылық залал – 72 млн. теңге. Бұл қаржыны инвестор өтеген.
– Әуежай – бұл коммерциялық емес, әлеуметтік жоба. Қаржы құйылмаса, даму болмайды. Мәселен, түнгі рейстерді қабылдау үшін жарық- сигнал жүйесін әуеден шолу қажет, бұл қызметтің өзі – 6 млн. теңге. Әуежай – өңірдің дамуын айқындайтын стратегиялық нысан. Авиация инфрақұрылымынсыз өңір ілгерілей алмайды, – дейді Уәлихан Жылысбаев.
Айта кетейік, 2021 жылы Петропавл әуежайынан бар болғаны 14 мың жолаушы ұшқан болса, 2024 жылы бұл көрсеткіш 126 мың адамға жеткен. Бұл – соңғы үш жылда жасалған еңбектің нақты нәтижесі.
АЛҒАШҚЫ ҚАДАМ – ШАРМ-ЭШ-ШЕЙХ
Жуырда Петропавлдан Мысырдың курортты қаласы Шарм-эш-Шейхке тікелей рейс ашылды. Бұл – соңғы жылдарда алғаш рет іске қосылған халықаралық бағыт.
– Жаңа бағыттар ашу үшін белгілі бір талаптарды орындау керек. Әуе компаниялары рейстің қаржылай тиімді болғанына мән береді. Ал біздің қаланың өз ерекшелігі бар, 200 мыңдай ғана адам тұрады. Еңбекақы мардымсыз, яғни тұрғындардың басым бөлігінің материалдық жағдайы төмен, жолаушылар ағынын қалыптастыру оңай емес. Сол себепті алғашқы халықаралық рейсті Шарм-эш-Шейх бағытына ашқан жөн деп ойладық. Болашақта Түркия бағытын ашуды да қарастырамыз. Барлық чартерлік рейстер әдетте көктемде ұйымдастырылады. Егер әуе компаниясы шешім қабылдаса, біз дайынбыз. Жаңа рейстің қажеттігін көрсету үшін өз тарапымыздан мониторинг жүргіземіз. Бірлескен күш-жігермен нәтижеге қол жеткізуге тырысамыз, ойлағанымыз жүзеге асқан жағдайда Boeingтар Түркияға ұшатын болады, – дейді Уәлихан Жылысбаев.
Әуе компаниясына да қойылатын бірқатар талап бар. Олардың паркі қаралады. Өйткені жылдың басында қолда бар ұшақтар белгілі бір бағыттарға бекітіледі. Жылдың ортасында оны өзгерту қиын. Халықаралық бағыттарды дамыту үшін жаңа жанар-жағармай кешені іске қосылған. Бұл ұзақ қашықтыққа ұшатын әуе кемелеріне жанармай құюға мүмкіндік береді.
Қазір Петропавлдан Астана мен Шымкентке субсидияланған рейстер ұшады. Алматы бағытына рейс – коммерциялық негізде. Енді «Петропавл – Ақтау» бағытын субсидиялау жөнінде өтінім жіберілген.
– Субсидияланған рейстер республикалық бюджеттен қаржыландырылады. Белгілі бір процедуралардан өту қажет. Біз өтінімді дайындап, тиісті орындарға жолдадық, – дейді әуежай басшылығы.
Петропавл халықаралық әуежайы – өңір үшін маңызды стратегиялық нысан. Жаңа бағыттар ашылып, инфрақұрылым жаңартылғанымен, толық қаржылай тұрақтылық жайлы айтуға әлі ерте. Бұл мәселені шешу үшін инвестор мен мемлекет арасындағы ынтымақтастық жалғасуы қажет. Өйткені әуе қатынасы дамымай, өңірдің де әлеуеті толық ашылмайды.
Ақерке ДӘУРЕНБЕКҚЫЗЫ,
«Soltüstık Qazaqstan».