Әбу Досмұхамбетов атындағы облыстық дарынды балаларға мамандандырылған гимназия-интернат тамырын тереңге тартқан бәйтеректей өзінің бастауын әріден алады. Бүгінде сексен жылдық тарихы бар ұжым осы белестен өткелі отырған облыспен тең басып, қатар дамып келеді. Өңіріміздегі қазақ балаларын білім-ғылымның нәрімен сусындатып, талай саңлақтарға қанат қақтырған, облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуына сүбелі үлес қосқан осы ұжымның тізгінін ұстағаныма да бір мүшел уақыт өтіпті. Ең алғаш басшылыққа тағайындалған күні білім ошағының тарихын парақтап, оның маған дейінгі басшыларының атқарған жұмыстарымен танысқаным есімде…
Облыстағы тұңғыш пансионат болып ашылған аталмыш білім мекемесі 1935 жылдың 1 қыркүйегі күні алғашқы 13 топқа (8 сынып) есігін айқара ашқан екен. Онда 4 жоғары және 6 орта білімді мұғалім сабақ берген.
1936-37 жылдары “Калинин қазақ орта мектебі” деп аталған білім ошағы қазіргі Интернационал, Алтынсарин көшелерінің қиылысындағы екі қабатты ғимаратты мекен еткен. Оның ең алғашқы директоры Насыр Шығайдың қарамағында Н.Мұсабаева, А.Ертаев, С.Халықов, К.Биболов, Н.Жамшин, М.Ибраев, С.Бейсенбаев сынды ұстаздар сабақ берген. Бұл ұстаздардан дәріс алған алғашқы түлектердің ішінде партия, шаруашылық, кәсіподақ органдарында көп жылдар басшылық қызметте болған Мінайдар Жақыпов, Мәукен Сәдуов, атақты дипломат Мәлік Фазылов сынды елге сіңірген елеулі еңбектерімен тарихта аттары қалған тұлғалар бар.
1938 жылы мектепті басқарған Ғали Тілеулин сталиндік солақай саясаттың құрбаны болса, Айтмұхамбет Темірбаев екінші дүниежүзілік соғыста елі үшін жанын пида еткен. Соғыс жылдарының ең қиын кезеңінде ер-азаматтарды Нағима Сәрсенова деген әйел алмастырған. Ол оқу-тәрбие жұмысына нұқсан келтірмей, балаларды тоңдырмау үшін отты өзі жағып, шәкірттеріне жағдай жасаған. Кейін ол қызмет бабымен Көкшетауға ауысып, партия-кеңес қызметінде болып, зейнетке шығады. Үкімет тарапынан еңбегі жоғары бағаланып, “Құрмет белгісі”, “Еңбек Қызыл Ту” ордендерімен марапатталады.
Майдангер Мәті Құсайынов басшылық еткен жылдары еңбек жолын бастап, зейнеткерлікке осыдан шыққан Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген мұғалімі Р.Ш.Азаматова, З.Н.Хусаинова, Ғ.Ғ.Ибраев, Х.Ш.Ибраева, Е.Д.Дәрібаев сияқты ұстаздардың түлектері Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының төрағасы, кейін республикалық ардагерлер кеңесінің төрағасы болған Мақтай Сағдиев, партия-кеңес қызметтерінде болған, облыстың құрметті азаматы Жақсылық Ысқақовтың өңір тарихында ойып алар орны бар.
Майдангер, запастағы подполковник Мәжікен Ғаббасов басшылық еткен жылдарында мектепті жылу жүйесіне қосуға қол жеткізген. Сол жылдары 21 түлек бітіріп, оның ішінде алтын және күміс медаль иегерлері болған. Олардың арасында Қазбек Айсин математика ғылымдарының кандидаты болса, К.Мәдиев экономика ғылымдарының кандидаты атанып, еліміздің мақтанышына айналған.
1960 жылы Калинин қазақ орта мектебі “№2 облыстық мектеп-интернат” мәртебесіне ие болып, оған ауылдағы озат механизатор, сауыншы, көпбалалы отбасылардың балалары қабылданып, тегін тамақ, киім-кешекпен қамтамасыз етіледі. Ауыл балаларының орыс тілін үйренуі, оқушылардың өздік басқару кеңесін құруы, жазғы еңбек және тынығу” лагерінің ашылуы білім саласына енгізілген жаңашылдық болған. Қазіргі Қызылжар ауданының, Ивановка ауылындағы жазғы демалыс лагері сол жылдардың жемісі. Осындай жаңалықтардың жаршысы болған мектеп-интернат директоры Жасұлан Нұрпейісов ғылым кандидаты, профессор атағын алып, білім жүйесіне сүбелі үлес қосты.
Ғалым Даниярұлы қаланың ортасында жаңадан мектеп-интернат ғимаратын салу мәселесін көтерген. Алайда, ерте келген ажалдың салдарынан ойын жүзеге асыра алмай кеткен оның ісін кейін басшылыққа келген Ғалым Қадірәліұлы жалғастырды. 1980 жылы мектеп қазіргі мекенжайына көшіп, жаңадан 17 кабинет, үлкен кітапхана ашылады. Спорт, акт залы, кәсіби білім беретін шеберханалар, көлік сыныбы, жылыжай, ату тирі іске қосылады. Мектеп тарихында тұңғыш мұражай ашылған.
1985 жылы мектеп-интернатқа Кеңес Одағының Батыры Әбу Досмұхамбетовтың есімі берілді. Осы жылы мектеп пәндік кабинеттерді жабдықтау жүйесіне көшіп, бір топ жас мамандармен толықты. Білім ұясынан түлеген Ф.Құсайынова, Н.Тіленшина, М.Төлентаева, Қ.Тәліпова, М.Ақмағамбетова, А.Дайырова, А.Бәженова, А.Алиясова сынды алтын медаль иегерлері бүгінде еселі еңбегімен ел көзіне түсіп жүр.
Мектеп-интернаттың материалдық базасының нығаюына, оқу-тәрбие барысына үлкен өзгеріс енгізген Қарақан Сейітұлы болды. Ол Елбасының тіл саясатын қолдау негізінде қазақ тілін тереңдетіп оқытатын сыныптар ашты. Бүгінде оның алғашқы түлектері өз өңірімізде, республиканың түкпір-түкпірінде жемісті еңбек етіп жүр. Сондай-ақ, басшының мекеме маңайын абаттандыруды қолға алып, оқушылармен бірге отырғызған талдары бүгіндері тамырын тереңге тартып, жайқалып тұр.
Осы мектептің түлегі Жақсылық Ғалиев директор болып тағайындалған жылдары ұлттық педагогиканың өрістеуіне жол ашылды. Өскелең ұрпаққа салт-дәстүрді үйрету, туған тілді тереңдетіп оқыту, өз тарихымызды білу, ұлттық сана мен ой-өрісті қабыстыра білім беру қолға алынды. Сол жылдары көптеген оқушылар қазақ тілі пәнінен облыстық, республикалық олимпиадаларда зор нәтижеге қол жеткізді.
Оқу процесінде гимназия екі бағытты таңдады. Бірінші бағыт – гуманитарлық, ал екіншісі – жаратылыстану-математикалық пәндер бойынша тереңдете білім беру қолға алынды. 9-сыныпта “Аударма” курсы, ал математика бағытында “Математика-бағдарлама”, “Нарықтық экономика заңдылықтары” атты курстар енді. Сол секілді мұғалімдердің іскерлігін арттыру мақсатында әдістемелік бірлестіктердің ғылыми бағдарламасы жасалынып, нәтижеге жұмыс істеу талабы қойылды.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың еліміздегі дарынды балаларды қолдау саясатын жүзеге асыру аясында 1999-2000 оқу жылдарында мекеменің мәртебесі өзгеріп, қазіргі атауына ие болды. Осылайша, ертеңгі болашағымыз жас ұрпақты саналы, білімді азамат етіп тәрбиелеу ұстаздарға бұрынғыдан да зор міндет жүктеді.
Ұжым “Дарынды мектепке – дарынды ұстаз” қағидасы бойынша жұмысты қолға алды. Бүгінгі күні мұғалімдердің өз ісіне жауапкершілігінің, оқытудың озық тәсілдерін шығармашылықпен қолданудың, әр сабаққа мұқият әзірлігінің нәтижесінде оқушыларымыз облыстық, республикалық, халықаралық ғылыми жобаларға қатысады. Америка, Швеция, Оңтүстік Корея, Ресей, Түркия, т.б. шетелдерде ғылыми жобалар қорғаған бірнеше оқушымыз грант иегері атанды. Біздің алғашқы түлектеріміз еліміздің түкпір-түкпірінде абыройлы еңбектерімен көзге түсуде.
Шәкірттерді білім қайнарынан сусындатып, әлемдік дамудың озық үлгісін бойына сіңіруде ұстаздардың орны ерекше. Облысымыз бен тәуелсіз еліміздің болашағын сеніп тапсыратын, Отан мүддесін қорғайтын адал азаматтар тәрбиелеп, қанаттарын қатайтып ұшыруға олар қашан да дайын.
Күлжан ТӨКЕНОВА,
Әбу Досмұхамбетов атындағы
облыстық дарынды балаларға
мамандандырылған
гимназия-интернатының
директоры.