«Soltüstık Qazaqstan»

PDF

ТЫНЫШТЫҚ САҚШЫЛАРЫ

Қауіптен сақтандырып ел-ананы,

Күзетіп сен келесің шекараны.

Өзіңдей қырағы ерлер тұрған шақта

Еркіндеп табиғат та дем алады.

Ақын Марфуға Айтқожинаның “Шекарашылар” деген өлеңінің осы бір шумағына көптеген қара­домалақтардың орын­далмаған ар­ма­ны, бала қия­лы сыйып кет­кендей. Себебі, Отан алдындағы борышын өтеп, әскерден келген­дердің арасында жасыл погон тақ­қандардың бәсі жо­ғары болатын. Қара, қызыл, тіп­ті көгілдірлеріне қа­рағанда, жа­пы­рақ түстілердің ерекшелігі – Ота­нымыздың ше­карасын, біздің тыныштығымыз­ды күзеткенінде деп ойлайтынмын. Бұған мектеп оқулықтарындағы суреттер мен шпион ұстауға көмектескен жет­кіншектердің ер­лігі туралы әңгі­ме­лерді қоссаңыз, баланың жай да ұшқыр қиялы одан сайын ша­рықтап кететін. Жаң­бырлы күні ше­кара бағанының жанында тұр­ған жігіт, үстінде су өткізбейтін шек­пен, автоматын оң иығына асынған, бір қолында дүрбі. Алыс­­қа көз тастап, мүлгіген тыныш­­тықтан секемдене қарап тұрған қайсар жанның бейнесі. Қасында қос құлағын тікірейтіп, қадала қарап тұрған төрт аяқты досы. Көз алдымнан кетпейтін сурет. Бұл жай сурет емес, талай ба­лаға арман сыйлап, ер жеткен соң Отан қорғау деген қасиетті қызметке әкелген ерекше бейне. Осы суретке елтіп, бүгінде сіз бен біздің тыныштығымызды күзетіп жүргендердің бірі – жерлесіміз – Әуел­бек Жадрин. Отан алдын­да­ғы азаматтық борышын өтеп кел­ген ол, бірден шекараға жұмысқа тұрып, тағдырын талайдың жү­ре­гі дауалай бермейтін қауіпті де абы­ройлы қызметпен байланыс­тырды.

“Шекарашы болу – жауапты да қиын іс екені өтірік емес. Бірақ өзің таңдап, жан қалауыңмен кел­геннен кейін беріліп жұмыс істеуің керек. Ең бастысы – кәсібіңе де­ген адалдық. Мысалы, біз қызмет ететін Мағжан Жұмабаев ауда­нының аумағынан Ресейге қарай темір жол өтеді. Ауылдардың көбі шекараға жақын орналасқан. Екі жаққа да адамдар қатынап жа­тады. Кейбіреулері белгіленген ав­тоөткізу бекетінен емес, төте­леп жетіп алғысы келеді. Олар­дың арасында тыйым салынған зат­тар, қару-жарақ өткізгісі келе­тіндер де бар. Кейбіреуі қылмыс жасап, қашып жүреді. Мұндайлар ештеңеден тайынбайды. Сон­дық­тан мейілінше сақ болуға ты­рысасың”, – дейді ол. Әуелбек өзі қызмет еткен жылдары ше­ка­ра­ны кесіп өткен 120 қылмыскерді ұстаған екен. Тыйым салынған зат­тарды алып өтпек болған 100-ден астам контрабандашының жо­лын кесіп, шекараны бекемдеуге айрықша үлес қосқан.

Мақаламыздың екінші кейіпке­рі Аслан Дайырбаев шекарадан заңсыз өтпек болған талай қыл­мыскердің жолын кесті. 2015 жыл болатын. Ресеймен шекарадағы Гайдуково ауылы. Лейтенант Ас­лан Дайырбаевтың алғашқы жұ­мыс күндерінің бірі. 4 адамдық пат­руль күздің жаңбырының ас­тында шекара бойын жағалап, баяу басып келе жатқан. Теріс­кей­дің бір жауса апта бойы себе­леп тұ­рып алатын ақ жауыны бас­талға­лы да екі-үш күн болып қал­ған. Мұн­дайда із кесу мүмкін емес, иіс­шіл ит­тің де көмегі шамалы. Бі­тік шыққан өлең шөп құ­лаған, адам тұрмақ, көлікпен өтсе де белгі қалдырмай, жаңбыр жа­сы­рып тастайды. Әккі кон­трабандашылар орман ішін па­на­лап, қарайғаннан секемденіп ты­ғы­лып қалады. Негізінен таси­тын­дары киім-кешек, темекі мен арақ.

“Қарауылдың жарғысы қанмен жазылған” деген қағида бар. Оны естен шығарғанның оңбасы анық. Күдік тудыратындай ештеңе бай­қалмағанымен сақшылардың құ­ла­ғы түрік. Оң-солын, алды-ар­тын бажайлап келеді. Төңірек тұ­та­сып кеткендіктен, зер салып қа­рауға да мүмкіндік жоқ. Бір мез­гілде екі орманның ортасында бір­деңе қарауытқандай көрінді. Ше­карашы жанындағы жолдаста­ры­на ыммен белгі беріп, сол жаққа көз тігеді. Сол сәтте қалың шөптің арасынан біреу атып тұрып, ор­ман­ға қарай жүгіре жөнелген. Төр­теуі жан-жақтан қаумалап жет­ке­німен, ағаш ішіне тез сіңіп, адас­та­рып кетті. Кеш болып, қараңғы қоюланғанына қарамастан, ше­карашылар да алған беттерінен қайт­пай, орман ішін сүзуге кірісті. Қас қарайып, көз байланғаны сол еді, қылмыскер шекараға қарай жүгі­ре жөнелді. Әскерилердің күткені де осы еді. Мемлекеттік шекараға 300 метр жетпестен қолға түсірді. Қашқынның қолға түс­пеуге барын салғаны кейін белгілі болды. Ол бірнеше жыл­дан бері іздеуде жүр­ген әккі қыл­мыскер екен. Бұл – лейтенант Ас­лан Дайырбаев ұс­таған алғаш қылмыскер. Шека­ра­дағы 16 жыл­да 50-ге тарта заң бұ­зушыны қол­ға түсірді, шені де, тә­жірибесі де өсті. Бүгінде капитан.

Аслан мен Әуелбек қана емес, шекарада тұрған әр қызметкер Отанымыздың патриоты екеніне сеніміміз кәміл. Өйткені елге төн­ген қауіптің бетін қайтарып, ал­ғашқы тойтарысты беретін де осы “жасыл погондылар”. Мысалы, 2020 жылы солтүстікқазақ­стан­дық шекарашылар қару-жарақ өт­кізуге қатысты 26 оқиғаны тіркеп­ті. Есірткі тасымалына қатыс­ты 19 факт анықталып, халық­ара­лық транзиттің жолын жапты. Соң­ғы кезде белең алып бара жатқан ұрланған көліктің де 34-ін тауып, сан соғып қалған иелеріне қуа­ныш сыйлады.

Сағындық МАУҒАЗИН,

“Soltüstık Qazaqstan”.

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:

Share on facebook
Facebook
Share on telegram
Telegram
Share on whatsapp
WhatsApp