ТІСІҢ АУЫРСА…

Алла сақтасын деп сөйлейік. Тіс ауыр­ғанды дос түгіл, дұшпаным­ның ба­сына тілемес едім. Тіпті, “Қазір сенің жаныңды аламын!” деп тұрған жаналғыш­қа да тілейтін ауру емес екен. “Қай жерің ауырса – жаның сол жерде” деп қазақ босқа айтпайды. Тісің мен ішің қатар ауырсыншы, сонда білер едің жаныңның қай жерде екенін. Ішің ауырса, әжетханаға барасың да құтыласың… Ал тісің ауырса, қайда барасың?

Өмірі тісіме ет тұрып көрмеп еді, бір кеште аяқ астынан азу тісім қақсап ала жөнелді. Үйде жалғызбын, аяйтын әйел төркіндеп кеткелі төрт күн болған. Бастапқыда сабырлы едім, қояр емес, әкетіп барады. Атып тұрып, үйді кезіп кеттім. Сол жаққа қисайған басты қос қолдап демеп, бір қалыпты тепеңмен зырқырап жүрмін. Айдап отырып ваннаға кірем де, атып шығып кухняға барамын, үстелді үш айналып залға кірем. Ондағы қуыс-қуысты түгендеп, жатын бөлмеге тартам. Тіс басылар емес. Ауырғаны одан сайын үдеп бара ма қайтеді? Ақырын еңкейіп едім, біраз басылған сияқты болды. Енді еңкейе ентелей жүріп, манағы “маршрутты” 10 айналып өттім, болмайды. Секіріп түсіп шкафқа басымды тығып алдым. Еңкеңдеп отырып холодильникті ашып жіберіп бір уыс мұзды опырып ап қаршқарш шайнап жібердім, болмайды. Енді біраздан соң осы еңкейген күйіме де зар болып қалдым, еңбектеуге айналдым. Тіс әкетіп барады. Бас жерде, тоңқаңдап із кескен иісшіл тазыдай сүзіп жүрмін, зарлап жүрмін.
Сүзіп келіп, кіреберістегі аяқ киімдер полкасын таптым. Өз бәтеңкемді жазбай таныдым. Сол-сол-ақ екен, тісімнің ауырғаны сап тыйылды. Ой, Алла-ай, тіпті жазылып кетті. Біраз жатып енді басымды көтерейін десем, сырқырай жөнелді. Маңдайымды тағы да еденге тақ еткізіп ем, басыла қалды. О, ғаламат, бұл не? Еденнен басымды көтермей спальныйға жылжысам, тағы бастайды қақсап.
Не де болса менің жанымды сақтайтын осы бұрыш, осы нүкте болды. Мойны талып, желіге мойыған тентек құлындай шекемнен шаншыла тұралап жатып қалғып барады екем, есік қоңырауы шыр ете қалды.
– Өзің аш! – деп айқай салдым.
Шақұр-шұқыр есік ашылып, әйелім кіргенін білдім, түрін көрмесем де, қандай күйде екенін сезіп жатырмын.
– Иә, бұрынғың басқаша еді, мына­уыңды не дейміз? – деді сызданып.
– Мұны ма, мұны тоңқайып жатып тіс емдеудің жаңа тәсілі дейміз, – дедім мен де қиястанып.
Ол еңкейіп, аузымды иіскеді де, бөтен иіс болмаған соң:
– Өй, не болды саған, не көрінді, әлде тышқан аңдып жатырсың ба? – деп ол да қисық сұрақ қойды.
– Тыңда! – дедім де, ханның алдында төрттағандай жаныма сауға сұраған жазалыдай, бар мән-жайды айтып бердім.
– Енді не істейміз? (Күліп тұрғанын сездім).
– Ертең барып жұлдырып тастаймын, қазір арқама бірдеңе жапшы, – деп ем, келіншегім ішек-сілесі қатып күліп алды.
– Әу, сен осы жерде түнемексің бе?
– Енді қайтем, түнеймін! – дедім.
Ол сылқылдаған күйі арғы бөлмеден ескі жалбағай тонымды әкеп, тоңқайып жатқан менің арқама жаба салды.
– Шай іш, – деп табалай мазақтап, кухняға кетті.
Жыным қайнап:
– Әй, есекке де жабуды бұлай жап­пас, қымтасайшы кішкене, деп ақырып жібердім. (Ол іші түйіліп кухнядан шыға алмай қалды).
Не керек, көрер таңды есіктің көзінде атырып, таң ата басымды қолыма алып зымырап поликли­никаға тарттым. Бөгелек қаққан жылқыдай басты шұлғи зарлаған күйі дәрігердің алдынан бір-ақ шық­тым. Враш жалғыз екен.
– Қайда отырайын?
– Мында. Креслоға… Азу ма?
– Азу.
– Нешеу?
– Білмеймін, сол жақтың бәрін жұл! – дедім.
Дәрігер қарап жіберіп:
– Восьмой, удалить.
– Көндік.
Бырт-бырт етіп екі укол кетті.
– Шесть минут подождите…
Укол тарады, ауыз қалды даладай боп, астыңғы ерін мен жақ бөлек те, бас басқа біреудікі секілді. Ырбиып отыр­мын, көмей қайда, тіл қайда, белгісіз. Қысқышы мен тістеуігін қатар аузыма жақындатқанда байқадым: дәрігердің қолы Қобыландының қолындай дәу екен.
– А,а,а,а,а,а.
– Тихо, тихо…
Жылқының ұры тісін егегендей ауызға кергішті қойып, кірісіп кетті. Ауыз ауыз емес, дала сияқ­ты, ішінде екі-үш жігіт тас қопарып жатқандай. Тістеуігі тісімді мықтап қапты ғой деймін, қазан басымды мойныммен қоса ырғапырғап, сықырлата жұлып алғанда астыңғы жағым дәрігердің қолында кеткендей болды.
– Все, все, – деп дәрігер, бір тү­кіртіп алды да, қазанның ішін тазалағандай жұ­лынған тістің орнын тазалап, бармақтай мақтаны тістетті де:
– Мың теңге! – деді.
Бастан құлақ садақа, неше теңге болса да аяйын деп тұрған мен жоқ. Мың теңгемді ұсындым да: мың вахмет – мың воолғыр, – деп жөніме кеттім.

Ерназар ЫБЫРАЕВ.

Автор туралы
Белгілі қобызшы, журналист, сатирик-жа­зу­шы Ерназар Советұлы Ыбыраев 1959 жылы 8 сәуірде Аққайың ауданы, Аралағаш ауылын­да дүниеге келген. 1976 жылы сол ауылдағы орта мектепті тамамдап, 1980 жылы әл-Фараби атындағы Шымкент мәдениет институтының ұлт аспаптары бөлімін бітірген. 2006 жылы белгілі сатирик-жазушы Сейіт Кенжеахметовтың алғы сөзімен “Сүйіскің келе ме?” атты алғашқы кітабы жарық көрді. Дарынды сықақшы “Қисық кітап” атты екінші кітабын баспаға дайындап жүрген кезінде, яғни 2007 жылы 48 жасында өмірден озды.