Не үшін депутат болдым?
Қаңтар оқиғасынан кейін Қазақстанда ауқымды саяси реформалар қолға алынғанын бәріңіз білесіздер. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың ұсынысымен еліміздің басты заңы – Конституцияға жалпыхалықтың референдум арқылы өзгерістер енгізілді. Қазақстан суперпрезиденттік басқару формасынан күшті парламенті бар президенттік формаға көшті, Мәжілістің депутаттық корпусы аралас сайлау жүйесі бойынша құрылатын болды, облыстық мәслихаттар депутаттарының жартысы партиялық тізім арқылы, қалғаны бір мандаттық сайлау округтері бойынша таңдалатын талап енгізілді. Аудандық және қалалық мәслихаттар депутаттары түгел мажоритарлық жүйемен сайлана бастады.
Саяси партиялар да қайта жаңғырды. Бір сөзбен Мемлекет басшысының Жаңа Қазақстан құру идеясы жүзеге асқанын көзіміз көріп, өзіміз де соған атсалыссақ деген ой туды. Атақты неміс канцлері Отто Бисмарктың «Сен саясатпен айналыспасаң, саясат сенімен айналысады» деген қанатты сөзі бар. Сондықтан «жас келсе – іске» деп сайлауға қатысуды ұйғардым. «Жалғыздың үні, жаяудың шаңы» шықпас дейді атам қазақ. Бұл саяси бәйгеге еліміздегі ең ықпалды саяси күш – «AMANAT» партиясының құрамында ат қосуды ұйғардым. Сайлаушылардың көпшілік дауысымен жеңіске жетіп, «AMANAT» партиясының партиялық тізімі бойынша облыстық мәслихатқа депутат болып сайландым.
Солтүстік Қазақстан облыстық мәслихатының сегізінші шақырылымындағы депутаттар тізіміне қарайтын болсақ, құрамы жаңарғанын көруге болады. «AMANAT»-тан басқа «Ақ жол», «Ауыл» және «Республика» партиясының өкілдері бар.
Сайлаушыларға қандай уәде бердім?
«AMANAT» партиясының сайлауалды үгіт-насихат тобы облыстың барлық аудандарын, ірілі-ұсақты ауылдарының көбін аралап, тұрғындармен кездесті. Мен де сол топ құрамында сайлаушылармен жүздестім. Партияның Солтүстік Қазақстан облысы бойынша 2023-2027 жылдарға арналған сайлауалды бағдарламасын таныстырдық. Ол бес бөліктен тұрады. Негізгісі – халықтың өмір сүру сапасын арттыру. 2027 жылдың соңына дейін облыс бойынша кемінде 30 мың жұмыс орнын, соның ішінде кемінде 14 мың тұрақты жұмыс орнын құру, сондай-ақ орташа жалақыны 222,6 мың теңгеден 339 мың теңгеге дейін көбейту, облыс экономикасындағы шағын бизнестің үлесін ұлғайту, осылайша халықтың жұмыспен қамтылуын және табыс деңгейін арттыру көзделген.
Өңір тұрғындарының негізгі кәсібі – ауыл шаруашылығы. Сондықтан 2027 жылға қарай ауыл шаруашылығындағы жалпы өнім көлемін 1,5 есеге ұлғайтуға, 300 мың гектардан астам жерді мемлекет меншігіне қайтаруға, сол арқылы жайылымдарға деген қажеттілікті 2 есеге қысқартуға болатыны бағдарламада көзделген. Бұдан бөлек, баспанамен қамту, халықтың өзге жаққа көшіп кетуін азайту, экологиялық жағдайды жақсарту, жол сапасы, интернеттің жылдамдығын арттыру, ауызсумен қамту және тағы басқа мәселелерді шешу жайлы сайлаушылармен кездесулерде айтылды.
Қай уәдемді орындадым?
Партиялық тізім бойынша сайланған депутат болғандықтан «AMANAT» партиясының сайлауалды бағдарламасы – менің де берген уәдем болып есептеледі. Соны жүзеге асыруға қазіргі таңда бәріміз атсалысып жатырмыз. Ауылда тұратын ағайынның тұрмысын жақсартуды көздейтін партиялық жобалардың ішінде ең тиімділерінің бірі – «Ауыл аманаты».
2023 жылы «Ауыл аманаты» бағдарламасы бойынша солтүстікқазақстандықтардың 236 өтініші мақұлданды. Оларға бизнес-жобаларын жүзеге асыруға берілген қаржының жалпы сомасы 1,8 млрд. теңге. Тұрғындар негізінен мал шаруашылығы мен егіншілік және қызмет көрсету саласы бойынша жобалар ұсынғанын айта кеткен жөн. Кейінгі жылдары қаржы бөлінбей бұл жоба тоқтап тұр, менің ойымша, оны қайтадан қолға алу керек.
Кезінде қолдарында билік барда заңсыз басып қалған жер телімдерін мемлекетке қайтару, кейін оны халыққа беру жұмысы да депутаттардың жіті назарында. 2024 жылы 115,1 мың гектар, 2025 жылдың басынан 40 мың гектар алқап мемлекет меншігіне өтті. Бұл жұмыстың бәрі партияның «Жер аманаты» жобасы аясында жүзеге асырылғанын айта кеткен жөн. Бұдан бөлек, халықты қаржылық сауаттылыққа үйрететін «Қарызсыз қоғам» партиялық жобасының да пайдасы мол екенін аңғаруға болады. Бұл айтылғандардан бөлек, әрбір депутат сайлаушылармен кездесіп, тұрғындарды қабылдап, олардың өтініштері негізінде депутаттық сауалдар жолдайды. Мен жол сапасының төмендігі мен белгілердің жоқтығы, әуежай қызметкерлерінің жалақы бойынша қарызы, пошта қызметі мен интернет сапасының нашарлығы, темір жол және автовокзалда мемлекеттік тілде ақпарат беру, қуыршақ театры ғимаратының тарлығы, орыс тілді мектептерде қазақ сыныбын ашу, ауылдағы қаламгерлердің мұражайларын облыс орталығына көшіру туралы және жеке сайлаушылардың өтініштері бойынша депутаттық сауалдар жолдап, көбі оң шешілді.
Халық маған сене ме?
Облыстық мәслихаттың қазіргі құрамына көз жүгіртсек, түрлі сала өкілдері бар екенін байқайсыз. Ауыл шаруашылығы, денсаулық сақтау, білім беру салаларының өкілдері, білікті заңгерлер мен экономистерден құралған бұл топта журналистің болғаны орынды деп ойлаймын. «Журналистика – қоғамның барометрі» деген тіркес бекер айтылмаса керек. Халықтың жағдайын қалам ұстап, үнемі ел арасында жүретін тілшілерден артық ешкім білмейді. Әділетсіздік көрсе көмек сұрап келетін адамы да – журналист.
Ал өзім басқарып отырған «Soltüstık Qazaqstan» газетіне келер болсақ, Мәлік Мұқанов, Жарасбай Сүлейменов және Кәрібай Мұсырман кезінде облыстық мәслихат депутаты болды. Соңғы екі ағамыз Парламент төріне дейін жетіп, елдік мәселелерді көтергені кеше ғана. Демек, халық қаламгерлерге сенгендіктен өз дауыстарын берді деп ойлаймын. Сол сенімге селкеу түсірмеуіміз керек.
Дайындаған
Арайлым БЕЙСЕНБАЕВА,
«Soltüstık Qazaqstan».