Медицинаның мақсаты – адамның денсаулығын сақтау, сырқаттарды емдеу және аурудың алдын алу. Еліміздегі денсаулық сақтау мекемелері түрлі емдік іс-шараларды пайдаланып, тындырымды істер атқаруда. Десек те соңғы кезде шетелге барып емделгенді құп көретіндер көбейіп келеді. Еліміздегі «Аналитик» талдау және сараптау орталығының мәліметіне сүйенсек, 2020 жылы 18 678 қазақстандық өз қаражатымен шетелде ем алған. Арада екі жыл өткенде бұл көрсеткіш үш есеге өскен. Мамандардың айтуынша, емделуге барған азаматтарымыз жылына шетелде 200 млн. долларға жуық қаражат жұмсайды екен.
Қала тұрғыны Алма Мұстафинаның баласына, дәрігерлер диогноз қоя алмай бір жыл сенделткен. Сөйтсе бұл – миллионның бірінде кездесетін өте сирек ауру екен. Қоректік заттың жетіспеушілігінен дене мүшелерінің көлемі кішірейіп, әлсірейді. Дәрігерлер өзгерістің неден болғанын анықтай алмаған. Алма Таласбайқызының айтуынша, Қазақстанда бұл ауру пандемиядан кейін көбейген. Білікті мамандар Аустрия, Германия, Ұлыбритания секілді елдердің заманауи клиникаларына қаралуға кеңес беріпті. Алайда Еуропада емделу үшін 20 миллион теңге қажет болған.
«Бауыр еті баласын» қалай да емдетемін деген ана денсаулық сақтау министрлігіне хат жолдайды. Министрлік Қазақстан мен Еуропа дәрігерлерінің консилиумын өткізіп, науқастың диагнозын ғана нақтылап берген.
Петропавл қаласының сегіз жасар тұрғыны Алтаир Тәліповке қатерлі ісік диагнозы қойылды. Қоғамның назарын отбасындағы про- блемаға аудару үшін әкесі Данияр Тәліпов Петропавлдан Астанаға дейін 700 шақырымды велосипедпен жү- ріп өткені бәріміздің есімізде. Қытайға барғанымен ондағы дәрігерлер сүйек кемігін ауыстырмаған, тек химиялық терапиямен шектелген. Қазір Алтаирдің жағдайы өте ауыр. Астанадағы «Ана мен бала» орталығының мамандары ота жасау қажет деп отыр.
Халық арасында «Қазақстандықтардың шетелге барып ем қабылдауы дәрігерлердің дұрыс диагноз қоя алмауының салдары» деген пікір кең таралған. Осы сұрақты дәрігерлер қауымына қойғанды жөн көрдік. Есіл аудандық ауруханасының дәрігері Аңсаған Сыздықов биыл Өзбекстан мен Қырғызстанға барып келген екен. Сондағы көргенін сарапқа салып, екі елдің медицинасын Қазақстанмен салыстыруға болмайды деген ойын айтты.
– Онкологияның ауыр түрімен ауыратындар шетелде емделгенді жөн көреді. Шетелде күн тәртібі, емдеу тәсілі, күтімі, тамақтануы, жалпы науқасқа деген көзқарас ерекше болуы мүмкін. Бірақ Өзбекстанға барғандардың денсаулығы нашарлағаны қаншама?! Солардың көбі Астанада қайта ота жасатқан. Білім жағынан Американың медицинасынан үйренеріміз болғанымен, қызмет көрсетуде ол жаққа да еліктеудің қажеті жоқ. Себебі онда медицина – ақылы. Ақылы қызметті біздің халықтың қалтасы көтермейді, – дейді дәрігер.
Бір кездері Үндістанға барып демалуды құп көрген қазақстандықтар қазір сол жақта барып емделуге құмар. Мұның мән-жайын Тайынша көпбейінді ауданаралық ауруханасының директоры Мақсат Құдратуллаев түсіндірді.
– Үндістан медицина, фармацевтика саласында әрдайым шетелден мамандар шақыртып, бірігіп операция жасап, науқастарды емдеп, шеберлік сағатын өткізіп, жекеменшік медицинаны жақсы дамытып алды. Сондықтан Түркия, Корея, Израильмен салыстырғанда Үндістанда емделу арзан, – дейді Мақсат Кұдратуллаев.
Петропавл қалалық №3 емхананың дәрігері Әлия Тәшетова ТМД елдерімен салыстырғанда Қазақстан медицинасы көш ілгері екенін тілге тиек етті. Денсаулық сақтау саласының мамандары елдегі медицина көңілге қонымды, қалтаға салмақ салмайтынын айтқанымен, «Шетелде медицина саласы заманауи медициналық-диагностикалық құралдармен жабдықталған, сондықтан биохимиялық талдауларды жылдам әрі тез жасайды», «Қазақстандағы емханалар дәрі-дәрмекпен дұрыс қамтамасыз етілмейді», «Аса қажетті дәрі-дәрмектер жоқ» деген сыңаржақ пікір де көп айтылып жүр.
Осыған дейін жарияланған ресми деректерге көз жүгіртсек, Үкімет тарапынан медицина саласын қолдауға қыруар қаржы бөлініп жатыр. Өткен жылдың соңында Үкімет отырысында Денсаулық министрі Ақмарал Әлназарова 2024 жылы медициналық ұйымдарды дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету үшін республикалық бюджеттен 474 млрд. теңге, ал жергілікті бюджеттен 26,7 млрд. теңге қаражат жұмсалғанын айтқан болатын.
Медициналық көмектің қолжетімділігін МӘМС туралы заңға енгізілген өзгерістерден де айқын көруге болады. «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕАҚ облыстық филиалының директоры Айнагүл Дәулетшинаның айтуынша, қараша айындағы деректерге сәйкес өңірімізде 91 038 мың адам МӘМС жүйесінде сақтандырылмаған. Алайда сақтандыру мәртебесіне қарамастан медициналық тексеру барлық азаматтар үшін қолжетімді.
Бізде онкологиялық ауруларды ерте анықтайтын онкоскринингтер тегін көрсетіледі. Сегіз айда облыста 52 881 адам онкологиялық скринингтен өтті. МӘМС шеңберінде бұл скринингтерге 313 млн. теңгеден астам қаражат жұмсалған. Сүт безі обырына – 16 868 адам, жатыр мойны обырына – 12 436 адам, колоректальды обырға 23 577 адам тексерілді. 2025 жылдың қаңтар айынан бастап 325 млн. теңге сомасына 58 805 мың адам профилактикалық тексеруден өтті. Облыста 40-76 жас аралығындағы ерлер мен әйелдер үшін қант диабетін, артериялық гипертонияны, жүректің ишемиялық ауруын, глаукоманы, В және С вирустық гепатиттерін ерте анықтауға арналған скринингтер 2 жылда 1 рет тегін жүргізіледі. Бұл – Қазақстанның өз азаматтарына көрсетіп жатқан қолдауы.
Соған қарамастан қазақ- стандықтар шетелге барып ем іздеуге әуес. Бірінің қаржылық мүмкіндігі болса, екіншілері несие алып емделеді. Өте ауыр дертке шалдыққандары халықтан жылу жинап жүр. Бұлардың барлығы дәрігердің «Аурудан құлан таза жазыласың» деген бір ауыз жылы сөзіне зәру. Бірақ жалған ақпарат пен өтірік уәдеге алданып қалып жатқандар да азаяр емес.
Перизат ӘМІР,
«Soltüstık Qazaqstan».