Біз бетті қарыған аяздан жылы пәтерге тез жетуге асығып, ыстық шай ішіп жылынуды ойласақ, жерлестеріміздің арасында мұздай суға түсуді асыға күтетіндер бар. Шымыр боламын деп қыста суға сүңгитін оларға солтүстіктің сарышұнақ аязы кедергі емес.
Есіл өзенінің жағасындағы қалалық жағажайдағы «морждар» шомылатын ойық ағашпен қоршалыпты. Әдемі әуен, киім ауыстыратын шатырлар, көңілді атмосфера – мұның бәрін клуб мүшелері өз қолдарымен және өз қаражатына жасаған.
Олардың өмірдегі кәсіптері әр алуан болғанымен, ермектері бір – мұздай суға шомылу. Қаладағы морждар клубына 100-ден астам адам мүше. Олардың жас айырмашылықтары да әртүрлі. Ең үлкені 66-дағы зейнеткер, ең кішісі 10 жаста. 20 шақты әйел бар. Бәрі де ауру-сырқау дегеннің не екенін ұмыту үшін сенбі, жексенбі және мейрам күндері таңертең 10-нан түске дейін мұздай суға шомылуды әдетке айналдырған.
Салқын судан шыққандар ыстық шай ішіп жылынады. Шомылатын күндері клуб мүшелері ойықтың айналасында кезекшілік атқарып, тәртіп пен қауіпсіздікті қадағалайды, қатарға жаңадан қосылған «морждарды» салқын суға дұрыс сүңгуге үйретеді.
2017 жылы құрылған Петропавл морждар клубының ұйымдастырушысы Ерік Мағамбетовтің айтуынша, салқын суға түсуді жаны сүйетіндер бастапқыда өз қаражаттарына мұз кесетін құрал-жабдықтар алған, онымен қатқан мұзды шомылар алдында ойып, тазалап отырады. Қатты аязда қалың болып қататын мұзды ою қиын болғандықтан, кетерде ойықтың бетін толық жабатын қақпақ орнатқан.
– Жалпы қыста мұздай суға шомылу денсаулықты сауықтырады. Үрей мен қорқынышты жеңе білудің өзі ағзаны шынықтырады. Адамның иммундық қабілеті күшейіп, түрлі маусымдық ауруларға төтеп бере алады. Егер тұрақты айналысатын болса, қан айналымы жақсарады, себебі мұздай суға түскенде денедегі күре тамырлар белсенді жұмыс істейді, – дейді 8 жылдан бері мұзды суға түсіп шынығып жүрген Ерік Мағамбетов.
Ережені білмейтіндер мұздың үстінде көбірек тұру пайдалы деп ойлайды. Керісінше, судан шыққан соң аяққа жүннен тоқылған шұлық киіп, денені орамалмен ысқылап, ыстық шай ішу қажет. Сонымен қатар мұздай суға шомылудың өз ережесі бар. Шешінуді аяқтан бастау керек, суға да аяқпен кіру керек, баспен сүңгуге болмайды. Мұздай суға бірінші рет шомылған адамға 30 секундтың өзі жеткілікті болса, тәжірибелі «морждар» минуттап жүзе алады.
– Салқын суға түсу кезінде дұрыстап тыныс алу қажет. Өйткені суық ауада тыныс алу маңызды рөл атқарады. Бастысы – қорықпау. Жалпы соңғы жылдары қыста суға түсуге қызығушылық танытып жатқандар өте көп. Себебі қазіргі таңда салауатты өмір салтын ұстану сәнге айналуда. Айына бір рет балаларымен бірге келіп, шомылып кететін 4-5 отбасы бар, – дейді морждар клубын ұйымдастырушы.
Әр адам өз денсаулығына зиян келмеуі үшін нұсқамаға сәйкес дұрыс әрекет етуі тиіс. Суық суға бірінші рет түсетін адам міндетті түрде дәрігердің кеңесін алады. Себебі суық суға шомылу шынықпаған адам үшін қауіпті. Тынысы тоқтап, есінен танып, аяқ-қолы тартылуы мүмкін. Жүйке жүйесі, жүрек қан тамырлары, буындары ауыратын және басқа да созылмалы ауруы бар адамдарға шомылуға болмайды.
Гүлфайруз ТӨРЕМҰРАТОВА,
«Soltüstık Qazaqstan».
Суретті түсірген
Шыңғысхан БЕКМҰРАТ.