Soltüstık Казахстан
Қойшыбай ШӘНИЕВ,
Қазақстан Журналистер
одағының мүшесі.
Мемлекеттік тіліміздің мәртебесі биік болуы үшін ешкіммен жағаласып, жағасын жыртпасам да, тілімнің намысын ту еткен жанашырлардың бірімін.
Небір алқалы жиындарда кейбір мекемелерді басқарып отырған жергілікті ұлт өкілдерінің: “Мемлекеттік тілге тоқсан пайыз көшіп, кеңсе қағаздары толық мемлекеттік тілде толтырылады”, – деген сөздерін естігенде қаның қайнайды. “Неге? Керісінше, жақсы емес пе?” дейсіз ғой. Мінбеде тұрған ұлты қазақ азаматтың мемлекеттік тілді дамыту туралы баяндамасын орыс тілінде оқып тұрса, қалай намыстанбайсың?!
Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев ұрпақ тәрбиесіне зор мән беріп, олар ұлттық рухта тәлім-тәрбие алуға тиіс екендігін баса айтқаны есімізден шыға қойған жоқ. Алайда, Елбасымыздың бұл тапсырмасын орындайды деген кейбір мемлекеттік органдардың басшыларының өздері қазақ тілін жетік білмейтінін оқыған баяндамаларынан-ақ байқауға болады.
Әсіресе, облыс орталығында орыс тілінің үстемдігі айқын аңғарылады. Ондағы Универсальная көшесінде ет өнімдерін саудаға шығаратын шағын кәсіпорын бар екен. Нақты атауы – “Цех мясных полуфабрикатов “Петропавловские пельмени” (Қазақша баламасы жазылмаған). Орамасының сыртындағы жазуға назар аударсаңыз, орысша “фарш из говядины” деп жазылған. Қазақшасына көз салып, түк те түсіне алмадым. “Сиыр ет тұрама” деген “сөзжұмбақтың” шешуін таба алмай, қалыңдығы төрт елі екі бірдей сөздікті ақтарып, ет өнімдеріне байланысты “тұрама” деген баламаны таппай басым қатты. Ойлап-ойлап, “Туралған сиыр еті” шығар деген тұжырым жасадым.
Қырық жылдан астам облыстық “Солтүстік Қазақстан” газетімен тығыз байланыста болғандықтан, хат-хабар жолдап, сын-сықақ өлеңдерімді ұсынып отырамын. Осы уақытта бірде-бір рет жазған хатым қайта оралып келген жоқ еді. Биылғы ақпан айында жолдаған хатым араға жеті күн салып, қолыма қайта тиді. Сергеевка қаласындағы пошта бөлімшесінен 15.02.2013 жылы қабылданып, 16.02.2013 жылы Петропал қаласындағы Пушкин көшесіндегі орталық “Қазпошта” қабылдап алған екен. Ол мекемеде бес түнеп, “мекенжайы дұрыс жазылмаған” деген кінә тағылып, елге оралған. Бұл уақытта мен ауылдан Петропавлға неше мәрте телефон шалып, “бармысың, бауырымдап” іздеу салып жүрмін. Хат қолыма қайта тигесін-ақ газеттің соңындағы мекен-жаймен салыстырдым. Ешқандай қате таба алмадым.
Конверттің сыртына мекенжайды қазақ тілінде толтырған едім, бар гәп сонда ғой деймін? Бұл хатым – мемлекеттік тілді білмейтін біреудің “қаһарына” ілінсе керек.