Soltüstık Казахстан
Адам өмірі белгілі бір кезеңдерімен қызықты. Мұны айтып отырғаным, осыдан бірнеше күн ғана бұрын С.Мұқанов атындағы облыстық кітапхананың оқырмандар залының қызметкерлері менің 55 жасқа толуыма байланысты кездесу өткізуді ұйғарып отырғанын айтып хабарласқанда абыржып қалдым.
Валентина
ГОРБЕНКО-СУСЛОВА,
ақын.
Әуелі мұндай құрмет көрсетіп отырғаны үшін кітапхананың басшысы Бейбіткүл Әбілмәжіноваға алғысымды білдірсем де, ыңғайсыз болмай ма дегендей секемім де болғанын жасырмаймын. Алайда, кездесуге келгенде зал толы оқырмандарды, әріптес, ақын достарымды көргенде, басылып шыққан кітаптарымды, газет-журналдарда жарияланған үлкенді-кішілі өлеңдерімді қамтып, көрме ұйымдастырған кітапхана қызметкерлерінің ыждағаттылығын көзім шалғанда бойым толқып кетті.
Жыр кешіне келгендерден көзіме оттай басылғаны Шал ақын ауданындағы өзім туған Крещенка ауылындағы сегізжылдық мектепте сынып жетекшім болып, жыр әлеміне қанаттандырған ұстазым Қасым Мусин еді. Мен оны қырық бір жылдан кейін қайта көрдім. Содан соң Мамлют ауданындағы Новомихайловка ауылынан келген кітапхана қызметкері Нина Мокренко, облыс орталығындағы Балалар үйінің мұғалімі Людмила Майер, ақындар Владимир Трусов, Виктор Денисенко, Күлбаршын Мұқанова шынайы тілектерін арнап, төбемді көкке жеткізгендей болды.
Менің “Туған үйім” деген өлеңіме ән шығарған сазгер Юрий Зайберт осы туындысын орындаса, Сергей Снурницын басқарып, Галина Александрова көркемдік жетекшілік ететін “Сладка ягода” ансамблі, соколовкалық бардақын Владимир Чуприн тарту жасап, кеш көрігін қыздырып жіберді. Ал мәнерлеп жыр оқитындардың облыстық байқауының жеңімпазы он екі жасар Зарина Үмітбаева менің “Сәулелі біздің өлкеміз” өлеңімді оқығанда бүкіл жиналғандар әсерге бөленді.
Әрине, өзім де бірнеше өлеңімді тарту еттім.
Осындай сәтте бұлақтың дарияға ұласқанындай, алғашқы бастаулар ойға оралмай қоймайды ғой. Жоғарыда айтқанымдай, Крещенкада оқып жүргенімде жазған тұңғыш жырларым ұстазым Қасым Мусиннің көзіне түсіп, ол ұнатқанын жеткізіп, қанаттандыра түсті.
1975-1979 жылдары Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінде жоғары білім алған кезімде ақын, профессор Валерий Любушин ұйымдастырған “Аргонавтар” жыр үйірмесінің тұрақты мүшесі болдым. Осы ұстазым маған айрықша рухани күш-қуат беріп, өлеңдерімді еліміздің ірі ақындарының бірі Владимир Гундаревтің талқысына ұсынды.
Көп ұзамай жыр шеберінің жылы лебізіне бөленгенімді айғақтап хат келді. Кейін ол өзі басқарған “Нива” журналына бірнеше мәрте жаңа өлеңдерімді жариялап тұрды.
Одан өзге “Мағжан”, “Провинция”, “Мой город” журналдарында, “Казахстанская правда”, “Северный Казахстан”, Шал ақын аудандық “Новатор” газеттерінде топтамаларым басылды. Жасырақ кезімде Бүкілодақтық “Дружные ребята” журналына шыққан өлеңдерімді де айта кеткім келеді. “Солтүстік Қазақстан” газетінде қазақ тіліндегі жырларым оқырмандарға жол тартты.
Мені бала кезімнен адамдарды сүйіп, құрметтеуге, қоршаған ортаны ардақ тұтуға, табиғатты аялауға баулыған, рухани-адамгершілік тәлім-тәрбие берген ата-анама өмір бойы ризалығымды үнемі аузымнан тастамаймын.
Шаңырағымызда алты қыз бала болдық. Әкем марқұм Василий Горбенко ұл сүйгісі келді. “Артымда ізбасарым қалмайтын болды” деп отыратыны есімнен кетпейді. Сондықтан тегін жоғалтпаймын деген сертімді беріп: “Горбенко-Суслова” деп жазылатын болдым. Оның мамандығы құрылысшы еді. Өлең-жырды жан-тәнімен сүйді. Украин әндерін тыңдауды ұнататын. Ал анам өмір бойы Крещенкада ұстаздық етіп, бастауыш сыныптарда сабақ берді. Ол өлең жазды. Мені оның жырлары бесікте тербетті ме деп ойлаймын. Ол туған елді жырлауға құмар еді. “Отанды сүйгеннен артық бақыт жоқ!” дейтіні әлі күнге құлағымда. Өзінің осы тақырыптағы өлеңдерін әуелі біздерге – қыздарына – оқып беретін.
Алты қыздың ішінде Татьяна екеуміз егіз туғанбыз. Ол қазір Германияның Ольденбург қаласында тұрады. Мен сияқты, ол да өлең жазады. Петропавлда екі кітабы басылып шықты.
Мен төрт кітап шығардым. Алғашқы жыр жинағым “Негромкое эхо” деп аталып, 1997 жылы жарияланды.
1999 жылы осы жинағым өзге жаңа жырларыммен толықтырылып, Омбыда басылды.
“Прости и мне” деген жаңа топтама өлеңдерім тоғысқан кітабым 2005 жылы оқырмандар қолына тиді.
Ал соңғы жинағым “Простое слово” деп аталды. Ол 2009 жылы жарияланды.
Бірқатар өлеңдерім Москваның жыр жинақтарына енгізілді.
Бір қуаныштысы, белгілі украин ақыны, КСРО Жазушылар одағының мүшесі Александр Гижа біраз өлеңдерімді өз тіліне аударып, бастырды.
Ақындар бірін-бірі жырға берілген жүрекпен ұғына біледі. Олай болса, біз бір атаның балаларындаймыз. Мен осы сезімнен туған жырларымды жақында жаңа жыр жинағыма арқау етпекпін.