Soltüstık Казахстан
Бақытжан
ЖОЛДАСҚЫЗЫ,
“Солтүстік Қазақстан”.
Лариса Винниченконы мейрамдардың бірінде жолықтырдық. Ұяң мінезді, сыпайы, нәзік жанның өз қолымен жасаған бұйымдары ерекше қызығушылық тудырды.
Тоқылған бұйымдар үйдің жылуын бойына сіңірген жылытқыш сияқты. Жүннен тоқылған шұлық, қолғап, шәлілер мен бас киімдер адамға жылу беріп қана қоймай, отбасылық жылулықты сезіндіреді. Оның үстіне ол киімді анаң өз қолымен тоқып берсе, әлемде одан артық киім болмайтыны тағы бар. Лариса Винниченко анасының тоқып берген шәлісін есейгенше бойтұмары етіп сақтапты. Қолөнерге деген бейімділік те анасынан дарыған.
Өнерге деген бейімділік менің бойыма анамның ақ сүтімен дарыған. Есімді жиғалы анамның қол еңбегімен айналысып отырғанын көретінмін. Бос уақыты табыла қалса, бізге киім-кешек тоқып, тігіп отыратын. Мектептерде өтетін түрлі мейрамдарға сахналық костюмдерді дайындап беретін. Бізге әлі де шәлі, түрлі орамалдар мен күртешелерді тоқып беріп, қуантуға тырысады, – дейді Лариса Юрьевна.
Лариса Винниченконың мамандығы – бастауыш сынып мұғалімі. Уақытын балалар ортасында өткізуді ұнатады. Ауылындағы Мәдениет үйінде сәндік-қолданбалы өнер және қуыршақ театры үйірмелерінің жетекшісі болып қызмет етеді. Үйірмеге қатысатын ұл-қыздарға ине жіпті қолдануды үйретеді.
– Қыз бала үшін ине-жіп – тұрмыстың ажырамас бөлігі. Бүгінгі бойжеткен – ертеңгі ана. Бір үйдің келіні. Сондықтан ол тек тамақ пісіріп, кір жуып қана қоймай, ине-жіпті жақсы меңгеруі тиіс, –дейді ол.
Шынымен-ақ қазіргі заманда ине-жіпті қолына ұстап, үйде іс тігетін қыз-келіншектер қатары сиреп барады. Сонымен бірге ұрпақтан ұрпаққа ізін жайып келе жатқан ою-өрнекпен әспеттелген ұлттық нақышқа бай тоқыма бұйымдары, түрлі көрпелер мен құрақтар да ізін жоюда. Лариса Юрьевнаның ойынша, осындай теріс үрдістің алдын алу үшін мектептерде тоқыма үйірмелерін ашып, қыз баланы мектеп партасынан ине мен жіпке бейімдеу қажет. Сонда ғана қолөнер бұйымдары қайта жанданып, әр шаңыраққа ұлттық шырай беріп тұратын болады.
Ол тәрбиеленушілеріне қолөнердің түрлі тәсілдерін үйретеді. Балалары қазіргі таңда өз қолдарымен киім тоқып, ағаш бұйымдарынан тұрмысқа қажетті заттар жасайды. Мұғалім ретінде Лариса Юрьевна олардың жаңашылдыққа баулығысы келеді. Сол себепті де бүлдіршіндерге армандарындағы қуыршақты өз қолдарымен істетіп үйретіп келеді. Қыздар саз балшықты күйдіріп, қуыршақ істесе, ұлдар түрлі автокөлік түрлерін жасайды. Соған қоса қуыршақ үйірмесін де жүргізеді. Қазақ халық ертегілері мен елімізде тұратын өзге ұлт өкілдерінің ертегілерін негізге ала отыра қойылымдар қояды. Сценарийді балалармен бірлесе құрады. Қойылымда ойнайтын кейіпкерлерді, олардың киімдерін де тәрбиеленушілерімен бірлесе ойластырады. Бұл әдіс, оның ойынша, балалардың өздігінен ойлау жүйесін дамытып, мақсатын жүзеге асыруға үйретеді. Қазақ ертегілерінен ересектер мен балаларға ұнайтын “Алдар көсе” және “Алдар көсе, сараң бай” қойылымдарын ойнауды ұнатады екен. Бұл ертегілерді, әсіресе, балалар қызыға тамашалайды. Себебі, қойылымдағы кейіпкерлердің барлығын үйірмеге қатысатын балалардың өздері сомдайды. “Забава”, “Теремок”, “Репка” және тағы басқа орыс халық ертегілері шағын қуыршақ театрының репертуарының белді қойылымдарына айналған. Әртүрлі мерекелерде танымдық қойылымдарымен көрермендерін таң қалдырып жүрген Лариса Винниченконың тәрбиеленушілері келешекте Уәлиханов ауданынан шығатын жұлдызы жарық әртістер болуды армандайды екен.
Суретті түсірген
Талғат ТӘНІБАЕВ.
Уәлиханов ауданы.