Soltüstık Казахстан
Кітап баға жетпес рухани құндылығымыз, аса зор мәдени байлығымыз екені жайлы небір ұлылар артына ғибратты сөздер қалдырған. Хакім Абай “артық ғылым кітапта, ерінбе оқып көруге” деп білімділікке шақырса, халқымыз “кітап – білім бұлағы” деп тобықтай сөзбен түйіндеген. Бұдан шығатын қорытынды, уақыт қанша өзгеріп, бүгінгідей озық технологиялар дәуіріне жетсек те, кітаптың мән-маңызы, оған деген ынтызарлық, құмарлық жойылмақ емес. Бұл орайда адамның ішкі жан дүниесін, ой-санасын өсіруге, интеллектуалдық тұлғасын қалыптастыруға тікелей қызмет ететін кітапханалардың әлеуметтік-мәдени мекеме ретіндегі рөлі де, ықпалы да айрықша. Оның айқын бір үлгісін оқырмандардың жиі бас сұғатын сүйікті орнына айналып, кітап оқу мәдениеті арқылы ұлттық мәдени кодымызды жаңғыртуға белсене атсалысып келе жатқан Аққайың ауданындағы Полтавка ауылдық кітапханасының тәжірибесінен анық байқауға болады.
– Қазіргі ауыл кітапханаларына қойылатын талап мүлдем өзгеше. Бүгінгі оқырман сұранысын қанағаттандыру оңай емес. Бұл талғам үрдісінен көріну үшін материалдық-техникалық жағынан жақсы жабдықталып қана қоймай, рухани, эстетикалық әсер сыйлайтын, жас буынға қоғамды танып-білуге, нақты өмірге қажетті бағыт-бағдар беретін, жөн сілтейтін танымдық іс-шаралар жүйелі ұйымдастырылуы шарт. Сонда ғана ақпараттық қолжетімділікті қамтамасыз етуге, кітап оқу мәдениетін арттыруға, оқырманның өскен орта, туған жер туралы нақты парасат-пайым түсінігін қалыптастыруға болады, – деді мәдениет ошағының меңгерушісі Ва-лентина Пак.
Валентина Викторовнаның айтуынша, “Полтавка” ЖШС-нің директоры, іскер басшы, “Құрмет” орденінің иегері Елтай Зікірин кітапхананы жаңа типтік ғимаратқа көшіріп, қондырғылар, кітап, көрме стеллаждарын, компьютер, телевизор, интерактивті тақта, аудио-бейне аппаратура сатып әперген. Ересектер мен балалар тынығатын арнайы бөлме бар. Аудандық орталықтандырылған кітапханалар жүйесінің мамандары әдістемелік жағынан жәрдемдесіп, нақты көмектер беріп тұрады. Осылайша, бірлесе іс-әрекет етудің арқасында елімізде де жақсы жағынан танылып, іс-тәжірибесі өзгелерге таратылыпты. Бүгінде Полтавка ауылы оқырманы көп елді мекендер санатында. Кітап оқуды өмірлік салтына айналдырған тұрғындар талапқа сай жабдықталған, ыңғайлы оқу залына жиі келіп, кез келген ақпаратпен танысып, қызықтыратын мәселелер төңірегінде ой-пікірлер алысып, тегін интернет желісін пайдалана алады. Бүгінде кітапхана қорында алты мыңға жуық кітап сақтаулы. Қордың үлкен бөлігі қазақ, шетел классиктерінің туындыларына арналған. Әдістемелік-библиографиялық көрсеткіштер, өзге де көмекші құралдар молынан кездеседі. Жинақтау, есепке алу, құжаттарды жүйелеу, каталогтар ұйымдастыру ісі оңтайландырылған. Биыл жыл басынан бері 7342 оқырман кітапхана есігін ашып, 10084 кітап алыпты. Бұдан бөлек 15 газет-журнал жаздырып алады.
Кітапханашы Валентина Викторовна оқырмандармен байланыстың жаңа түрлерін барынша игеруді басты мақсат санайды. “Туған елдің Туы, Елтаңбасы, Әнұраны”, “Олар Отан үшін шайқасты”, “Ана тілің – арың бұл”, “Бір ел – бір кітап”, “Кәсібім осындай – әскери адам”, “Гусардан арнайы жасаққа дейін” және т.б. тақырыптар бойынша көрмелер, акциялар, диалог алаңдары, виртуалды саяхаттар, викториналар өткізіліп, бейнероликтер көрсетіліп, оқушыларды қазақстандық патриотизм рухында тәрбиелеу, отанға қызмет ету дәстүрлерін жалғастыру, елін, жерін сүю, үлкенге құрмет, кішіге ізет, имани, адами қасиеттерді бағалау секілді танымдық мән-маңызымен ерекшеленген. Кі-тапхана жанында “Жүрек қартаймайды”, “Қасиетті отбасы”, “Кивис” ардагерлер, жастар, жасөспірімдер клубтары құрылған. Сәлім Жәкенова, Татьяна Батай, Лидия Сальникова сияқты еңбек ардагерлері байырғы оқырман ретінде кітаптың қадір-қасиетін насихаттаудан, атадан балаға мирас болып қалатын асыл құндылық екенін айтудан, оқуға кеңес беруден жалыққан емес.
Кітапхана жұмысындағы негізгі бағыттардың бірі өлкетану десек, бұл саладағы ізденістер де құптарлық. “Бірде жас буынның туған өлке тарихын жете білмейтіні ескеріліп, өлкетану арнайы тақырып ретінде таңдап алынды, – дейді сұхбаттасымыз әңгіме арасында. – Елді мекеннің тарихы әріден басталатынын үлкендердің өздері де ескере бермейді. 1895 жылы Украинаның Полтавка губерниясынан 79 отбасы келіп, осы маңайға тұрақтаған екен. Оларды қоныстандыру тәжірибесі аса сәтті бола қоймағанға ұқсайды. Тарихи құжаттар арасында дәрігердің “Көлдердегі суда шіріген органикалық заттардың иісі бар. Халықтың жағдайы қиын… бұл еңбекке деген талпынысын жоғалтқан шаруалардың тұрмыс жайына өте-мөте кері әсер етеді. Старостаның айтуына қарағанда, ауылда 20 бала қайтыс болған. Тез арада 97 науқасқа шұғыл медициналық көмек көрсетілді” деген жазбасы бар. Алғашқы қоныстанушылардың тұрған жерлері елді мекеннің оңтүстік жағында төбелер түрінде сақталған. Қазақтар мен украиндар арасында достық, еңбек қарым-қатынасы ор-ныққан. Араларында бірде-бір ұлттық кикілжің, жанжал байқалмаған. Шіркеу болған, шіркеу-приход мектебі салынған, осы өңір арқылы ағылшындар мыс құймаларын тү-йемен Петропавлға жеткізген, содан әрі Петербург темір жолы арқылы, одан кейін Англияға теңіз жолымен тасымалдаған. Бұл жол “Абылай жолы” деп аталған, көпестер Полтавканы басып өткен деп түсіндірсек, балалар сенбеуі, қиял-ғажайып ертегідей көруі мүмкін. Осы себепті тарихи деректерді жинақтап, бейнеролик ретінде ұсынып едік, керемет әсер алды. Бірде оқушыларға мемлекеттік комиссар Федор Кияшконың ерлікке толы ғұмырнамасы туралы айтып бердік. Ол революцияға дейін патша армиясында қызмет етіп, кейін Полтавка ревизиялық комиссиясының жұмысына белсене атсалысқан. Осындай құндылықтарды барынша дәріптеуге, бойларына сіңіруге, шындықты қарапайым тілмен ұғындыруға тырысамыз”.
Кітапханашы Валентина Пак тұрғындардың бос уақытын мазмұнды да қызықты өткізіп, жаңа форматтағы ақпараттық технологияларды барынша пайдаланып жүр. Оқырмандардың үзілмейтіні де сондықтан.
Өмір ШАЛАБАЙҰЛЫ.