Soltüstık Казахстан
Жаhандану шекара дегенді білмейді. Ешкімнен сұрамай, есік қақпастан бірден төрге озады. Заманға сәйкес жаңғыру барлық мемлекеттер сияқты Қазақстанның алдында да өткір тұр. Екі дәуір түйіскен өліара шақта бейқамдыққа салынуға еш қақымыз жоқ. Мұндай келеңсіздіктерге қарсы төтеп берудің бірден-бір жолы – ұлттық құндылықтарымызды қастерлеу, ата-бабаларымыз мұра ретінде қалдырған рухани бай қазынамызды шашау шығармастан жас ұрпаққа аманат ету. Оған жастарымыз дайын ба? Ең басты мәселе де, сұрақ та – осы.
Дүбірлі дүние күн санап өзгеріп, өзгенің қаңсығы таңсық ретінде қабылданып жатқанда жұтылып кетпейміз бе деген қауіптің ойды онға бөліп, сананы сансырататыны рас. Олай дейтініміз, кеңестік кезеңнен сана-сезіміміз бен дүниетанымымызға әбден сіңіп қалған таптаурын қағидалардан тамыр үзбей жатып, жағымсыз әдеттердің батыстан бері қарай атойлап қоя беруі тығырыққа тірегендей күй кештіреді. Өйткені, идеологиялардың шырмауына шырматылып, тұтас ұлттар мен мемлекеттердің ділін, тілін, дінін жоғалтып, су түбі құрдымға кеткені жайлы мысалдар аз емес.
Жаңғыру елдің ұлттық-рухани тамырынан нәр алмаса, адасуға бастайды. Тұрмысы бақуатты, қазаны ортаймаған, рухани, адами құндылықтар әспеттелетін елдің ұрпағы ертеңіне алаңдамайды, сеніммен қарайды. Ата-бабаларымыз да ұлын ұяға, қызын қияға қондырғанша отбасы, ошақ қасы тәрбиесін бір сәт те босаңсытпаған. Тал бесіктен бастап үлкенге – құрмет, кішіге – ізет, адалдық, мейірімділік қасиеттерін бойларына дарытып, ел қорғаны бол, халқыңа қызмет ет, өнеріңді жақсылыққа, ізгілікке жұмса деген тілектерін жадыға ұялатқан. Бала кезімізде әжелерімізден: “кісі айыбын бетіне баспа”, “адам ақысын жеме” деген сөздерді жиі еститінбіз. Есейе келе оның мән-мағынасын ұғындық. Оның арғы жағында ұлттық бет-бейнемізге, қазақы қалпымызға айналған ізгі қасиеттерімізді қастерлей білу керек деген ұлы ұғым жатыр.
Баланы кішкене кезінен анасының сүт ақысын өтеуге баулу, қоғамда әйелге, анаға ерекше ілтипат қалыптастыру, бала тәрбиесіндегі әкенің жауапкершілігін, тәрбиешілік мүмкіндіктерін арттыру, отағасын шаңырақтың қорғанына, асыраушысына, отананы ақылшысына, ырысына, құтына теңеу ықылым заманнан арқауы үзілмеген. Адамгершілік әр адамға тән асыл қасиет десек, оның қайнар бұлағы отбасында, ұлттық әдет-ғұрпында, салт-дәстүрінде қойындасып жатқанын ұқтыру – ұлы мұраттарымыздың бірі. Жеке тұлғаның болашағына дұрыс жол сілтеу – өте өзекті мәселе. Бауыржан Момышұлының “Батырлық – табиғат сыйы емес, бұл – патриорттық борышыңды орындау үшін өзіңді-өзің қауіпке қарсы саналы түрде зорлап көндірудің нәтижесі. Мұндайда адам өз достарымен тек игілікті ғана емес, сонымен бірге қатерді де бөлісе отырып, жауды жою арқылы өзін және отандастарын қауіпсіздендіруге тырысады. Өзінің азаматтық ары мен намысын ездіктен, масқаралықтан қорғайды”, – деген аталық сөздері Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың “Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру” мақаласындағы: “Жаңа тұрпатты жаңғыртудың ең басты шарты – сол ұлттық кодыңды сақтай білу. Онсыз жаңғыру дегеніңіздің құр жаңғырыққа айналуы оп-оңай”, – деген пайымдармен үндес.
Дариға ДӘУЛЕТОВА,
“Өрлеу” БАҰО облыстық филиалының аға оқытушысы.