Soltüstık Казахстан
Спорттың ел өмірінде алар орны ерекше. Біріншіден, елдің абыройын асқақтатып, көк байрақты биікте желбірететіндер – осы спортшылар. Екіншіден, дені сау ұлттың жаны да сау болмақ. Сондықтан кәсіпқой спортпен бірге оның бұқаралық түрін дамытуға Қазақстанда ерекше көңіл бөлінеді. Әсіресе соңғы жылдары ауылды жерлерде ерекше ден қойыла бастады. Бұнысы түсінікті де, өйткені ел намысын қорғайтын саңлақтардың көбі ауылдан шыққаны белгілі. Біздің өңірде де аудан орталықтарында дене шынықтыру-сауықтыру кешендерінің құрылысы қолға алынғаны мәлім. Бұл, әрине, қуантарлық жағдай. Ауыл спорты дамыса, байрақты бәсекелерде ел қоржынын қампайтатын өрендер көбейер еді деген үміт бар.
Облыста “Ауыл – ел бесігі” жобасы бойынша дене шынықтыру-сауықтыру кешендерін салуға 885 миллион теңге, Жұмыспен қамтудың жол картасы аясында 2 миллиард 110 миллион теңге бөлінген. Бұл қаржыға Аққайың, Айыртау, Есіл, Жамбыл, Шал ақын аудандарында спорт кешендерін салу басталған. Дәл осындай нысандар тұрғызуға дайындық жұмыстары Петропавл қаласы мен Мамлют, Тимирязев, Ғабит Мүсірепов атындағы аудандарда да жүргізілуде. Бұдан бөлек Саумалкөл ауылында 500 орындық стадион мен Жамбыл, Тайынша, Уәлиханов, Шал ақын аудандарында 4 жабық хоккей кортын салу жоспарланған. Алайда жауапсыз мердігерлердің кесірінен кей нысандардың құрылысы кешеуілдеуде. Биыл жазда тапсырылуы тиіс екі бірдей спорт нысанының құрылысы тоқтап тұр.
Айыртау ауданының орталығы Саумалкөл ауылында дене шынықтыру-сауықтыру кешенін салуға 350 миллион теңге бөлінген. Бұл нысанды тұрғызу құқығын “Севимсталькон” компаниясы жеңіп алған еді. 2019 жылы қазығы қағылып, бір қабырғасы көтерілді. Сонымен тоқтады. Солтүстіктің жауһары атанған көрікті мекеннің сиқын қашырған “сақалды құрылыстың” маңайына бүгінде арамшөп қаулап өскен. Бұл жерге спортшылар емес, күзетшілер ғана келеді. Нысанның қазіргі “иесіне” айналған күзетші Жылқайдар Өтегеновтің айтуынша, құрылысқа қажетті құрылғылардың біразы осында қалған, тек кранды ғана алып кетіпті. “Құрылыс материалдары, дәнекерлеу аппараттары мен материалдар қалды. Соларды күзетемін. Күзетемін деген аты ғана. Басында жалақымды уақытында төлеген, биыл бір тиын алған жоқпын. Жауапкершілік алғасын ұят болар деп сыртынан қарап жүремін, әйтеуір, бақылау камералары бар, әзірге ешкім тиген жоқ”, – дейді күзетші.
Айыртау аудандық құрылыс бөлімінің басшысы Ербол Әбділмановтың айтуынша, қазір сот процесі жүріп жатыр. Құрылысқа жауапты компания басшысы мүлдем байланысқа шықпай қойған. Тіпті пандемияға байланысты кешеуілдеген шығар деп түсіністікпен қараса да, бекітілген екінші мерзімге де пысқырып қарамай, жауапкершіліктен қашып жүр. Бүгінде компания лицензиясынан айырылған.
Нысанның аумағы екі мың шаршы метр. Оның ішінде футбол, волейбол, теннис үйірмелері ашылуы тиіс болатын. Жаттығу залдары заман талабына сай кең қылып жоспарланған. Ең бастысы, орталық жылу желісіне қосылып, қысы-жазы жұмыс істейтін толыққанды спорт сарайына айналуы тиіс еді. Өкінішке қарай, жеткіншектер сол күнді күтумен жүр.
Есіл ауданындағы кешеннің де сиқы осындай. Оған жақында ауданға барғанда тағы куә болдық. Явленканы қақ жарып өтетін негізгі жолдың бойында қаңқасы ғана тұр. Жергілікті тұрғындардың айтуынша, құрылыс басталған кезде бәрі қуанған. Тіпті жергілікті тұрғындар ашылғасын балаларымызды береміз деп бөркін аспанға атқан екен. Ауылдықтардың арманы сағымға айналды.
Бұл кешеннің құрылысы былтыр басталған. Жобалық құны – 300 миллион теңге. Пандемияны сылтауратқан мердігер тапсыру уақытын биылғы шілдеге шегерген. Бірақ құрылыс қарқын алмай-ақ қойды. Тиіп-қашып жұмыс істейтін құрылысшылардың салғырттығы ма, әлде бас мердігердің жауапсыздығы ма, жұмыс дұрыс жүрмеді. Бас мердігер “Петростройлюкс” компаниясының басшылығы басында індеттің қолбайлау болғанын айтса, енді құрылыс материалдарының қымбаттағанын алға тартып отыр. “Құрылыс 2020 жылдың сәуір айында басталғанымен, ұзаққа созылып кетті. Техникалық талаптар бойынша қаражат уақытында аударылды. Пандемия барлық салаға әсер еткесін, кешеуілдеп жатырмыз дегеніне түсіністікпен қарадық. Ашылатын мерзімін биылғы шілдеге қойған едік, оған да үлгермеді. Амалсыздан сотқа шағымдандық, шешімін күтіп отырмыз”, – дейді аудандық сәулет және құрылыс бөлімінің бас маманы Гүлсара Әбілқасова.
Ақжар ауданының орталығы Талшық ауылындағы дене шынықтыру-сауықтыру кешенінің құрылысын жүргізген мердігер компания нысанды аяқтамастан тапсырып жіберген. Жылыту мен желдету желісі орнатылмаған, кейбір спорттық қондырғылар қойылмаған. Нәтижесінде кешен әлі күнге жұмыс істемей тұр. Мұнда да тапсырыс беруші мен мердігер бір-біріне кінә артып, бар қаржыны ұқсата алмаған. Нәтижесінде 325 миллион теңге бөлінген кешен әлі ашылмай, спортқа құмар балалар терезесінен сығалап жүр. Сот осы нысанға жауапты “Қозыкөш” құрылыс фирмасы басшысының бар дүние-мүлкін бұғаттап, басқа да құқықтық істер жүргізуіне тыйым салған.
“Мердігер олқылықтың орнын толтыра ма? Басқа адамның атына компания ашып, жұмысын жалғастыра берсе не болады?”, – деген заңды сұрақ туындайды. Елімізде ондай жағдайлар өте көп. Ендеше осы істерді аяғына дейін жеткізу құқық қорғау органдары мен жергілікті атқарушы билік өкілдеріне сын болмақ. Жақында облыс әкімінің орынбасары Сәтжан Аблалиев жұмысына салғырт қараған құрылыс компанияларымен келісімшарттар бұзылатынын, сот шешімінен кейін басқа компаниялар құрылысты жалғастыратынын мәлімдеді.
Бұл үш оқиғада, ең бастысы, мердігердің жауапсыздығы мен тапсырыс берушінің талап қоя білмейтіні анық аңғарылады. Қарапайым мысал, әр адам үйіне жөндеу жүргізген кезде құрылысшыға өзінің қалауын нақты айтады, жұмысты өзіне ұнайтындай қылып тындыртады. Онысы түсінікті де, өйткені қаржысының желге ұшқанын қаламайды. Алайда мемлекеттің ақшасына салынатын нысанға келгенде жауапты шенеуніктердің немқұрайдылыққа баратыны түсініксіз.
Сағындық МАУҒАЗИН,
“Soltüstık Qazaqstan”.
Суретті түсірген
Талғат ТӘНІБАЕВ.