Soltüstık Казахстан
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев “Халық бірлігі және жүйелі реформалар – ел өркендеуінің берік негізі” Жолдауында “бірлігіміз – әралуандықта” деген басты қағидамыз ешқашан өзгермейтінін қадап айтты. Қазір Қазақстан мүлде жаңа дәуірге қадам басқан кезеңде ұлттың ұйысуы, этносаралық қатынастардың үйлесімділігі ауадай қажет. Осы бір құндылықтарымызды көзіміздің қарашығындай қастерлей білсек, дамуымыздың басты факторы ретінде нығайып, еліміздің мемлекеттік саясатының басты бағыты болып қала берері анық. Бір шаңырақ астында өзара түсіністікте өмір сүріп жатқан қазақ ұлты мен жүздеген этностардың мүдделері мен мақсаттарын бір арнаға тоғыстыратын ұлы күш, берік қағидат – келісім мен толеранттылық.
Мұның өзі бүгінгі кездегі күнделікті өміріміздің, тыныс-тіршілігіміздің, болмысымыздың шынайы көрінісіне, бөлінбес бөлшегіне айналып, Ата заңымызда жазылғандай, республика қызметінің түбегейлі принциптері – қоғамдық татулық пен саяси тұрақтылық, бүкіл қоғамның игілігін көздейтін экономикалық даму, қазақстандық патриотизм қашанда темірқазық ұстанымымыз саналады. Қазақ халқының байырғы жерінде тарихи тағдыр біріктіргендіктен, әр этнос өкілдері үшін еркіндік, теңдік, татулық мұраттары қашанда маңызды. Мемлекет басшысы өркениетті даму мен өзара сыйластық мәдениетін дәріптеуді алға тарта отырып, Қазақстан халқы Ассамблеясының бұл саладағы рөлін айрықша бағалады. “Біз Отанымыз бен барлық азаматымыз үшін жауапкершілікті сезінуіміз қажет. Қоғамды ұйыстыру, ұлттық бірегейлікті нығайту ісінде еліміздің тарихи мұрасын және мәдени әлеуетін тиімді пайдалануға баса мән беріледі”, – деп атап көрсетті.
Қазақстан халқы Ассамблеясы этносаралық толеранттылық пен қоғамдық келісім қағидаттарына негізделген мемлекеттік саясаттың қазақстандық моделінің бірегей институты ретінде танылып, бар күш-жігерін ұлтаралық, конфессияаралық достықты, тең құқылықты сақтауға, рухани-мәдени игіліктерді жандандыруға, өркениетті, демократиялық құндылықтарды дәріптеуге, диаспоралармен жұмысты үйлестіруге, әлеуметтік-саяси өмірдің маңызды мәселелерін ізгілікті жолдармен шешуге жұмылдырып келеді. Бүгінде өңір аумағында құрылған 150-ге жуық этномәдени бірлестіктің жұмысы этносаясаттағы ең күрделі де өзекті проблемаларды, тілдік, этностық, діни ерекшеліктерге қарамастан, түсіністікпен шешуге бағытталған. “Бір шаңырақ астында” сөзінің синонимі ретінде қолданылатын “Бір халық, бір ел, бір тағдыр”, “Бір ел – бір отбасы”, “Менің Отаным – Қазақстан” ұғымдары аясында отаншылдық қасиеттерді орнықтырудың маңызы зор. Этностардың өзіндік ерекшеліктері этникалық емес, қазақстандық патриотизм рухымен астасып жатса, қоғамдық-саяси ілгерілеудің тұрақты да серпінді қадамдары одан әрі қамтамасыз етілері күмәнсіз. Президент алға қойған міндеттің бірі – жалпы адамзатқа ортақ қастерлі құндылықтарды жастардың бойына сіңіре білу. Өскелең ұрпақ арасында диалог пен азаматтық қатысу дәсүрін дамытудың, ынтымақтастығымыз бен бірлігімізге арқау болатын озық құндылықтарды насихаттаудың мәні айрықша. Жасыратыны жоқ, жастарымыздың бір бөлігі осынау баға жетпес байлығымызды құрмет тұтудың орнына бей-берекет ақпарат тасқынымен уланып, елдік бірегейлігімізден ажырап барады. Мемлекетіміздің болашағы үшін ішкі тұрақтылық пен жалпыұлттық бірлікті қорғап, нығайтуда жастарға үлкен үміт артарымыз, арқа сүйеріміз заңды. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев “Тәуелсіздік бәрінен қымбат” мақаласында атап өткендей, адам баласы дүниеге патриот болып келмейді. Ол білім мен тәрбие алып, әлеуметтік ортамен араласып, азаматтық болмысын қалыптастыру кезінде патриотқа айналады. Өзінің жеке мақсат-мүдделері қоғам игілігімен үндесіп, елінің дамуына елеулі үлес қосып жатқанын жан-жүрегімен сезінген адам нағыз бақытқа кенеледі.
Шынайы патриоттық сезіммен рухтанып, қасиетті Тәуелсіздігімізді нығайта түсуге М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университеті жанындағы “Қазақстан халқы Ассамблеясы” кафедрасының қосқан үлесі аз емес. Еңселі білім ордасында 30-дан астам түрлі этнос өкілдері қызмет етеді, білім алады. 2013 жылы отау тіккен кафедраның негізгі мақсаты – университеттің оқу-тәрбие процесін ғылыми-әдістемелік сүйемелдеу, өңіріміздің мемлекеттік, қоғамдық ұйымдарына ұлтаралық мәселелер бойынша кеңестер беру, этносаралық келісім мен конфессияаралық толеранттылық негізіндегі қазақстандық бірегейлікті қалыптастыру болып табылады. Университет ішіндегі жұмысымыз оқу, тәрбие, студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстарын, әртүрлі деңгейдегі байқауларды, “дөңгелек үстелдерді”, конференцияларды ұйымдастыру, шетелдік, қазақстандық ғалымдармен этнодемография, этнопедагогика, тарих, дінтану, құқық, мәдени ынтымақтастықты жүзеге асыру шараларын қамтиды. Бұдан бөлек, Қазақстан халқы облыстық ассамблеясымен, ғылыми-сарапталық топпен, этномәдени орталықтармен тығыз байланысты жұмыс істейміз. №17 ұлттық-өрлеу мектеп-кешеніне, көлік-экономикалық, гуманитарлық, техникалық колледждеріндегі “Бейбітшілік пен келісім” орталықтарына ғылыми-әдістемелік көмектер көрсетеміз.
Күндізгі бөлімнің бакалавриат мамандықтары үшін “Этноконфессиялық келісімнің қазақстандық моделі” атты арнайы курс оқытылады. Мұнда Қазақстан халқы Ассамблеясының, этномәдени бірлестіктердің қызметі, этникалық және конфессиялық даму үрдістері, қоғамдағы рухани ынтымақтастық, тарихи-мәдени, әлеуметтік-саяси жағдайлар туралы мағлұматтар беріледі. Сөйтіп, студенттердің азаматтық көзқарасы мен ұстанымының қалыптасуына белсенді ықпал етіледі, оң-солын тануына көмектеседі. Сондай-ақ лекциялар мен практикалық сабақтарда пікірталас, диалог, кинолекторий секілді түрлеріне назар аударылады. Оған белгілі ғалымдар, лекторлар, сарапшылар, саясаттанушылар, теологтар шақырылады. Тыңдаушылар шығармашылық тапсырмалармен қатар эссе жазады, кестелер мен диаграммалар әзірлейді, хабарламалар жасайды, қызықты мәліметтер жинайды. Кафедраның бастамасымен студенттер этноконфессияаралық мәселелер бойынша қалалық, облыстық қоғамдық маңызы бар шараларға, “Бірлік” атты ғылыми қауымдастық жұмысына қатысады. Қазақстандағы этноконфессиялық қатынастар, этнодемографиялық даму, этнография, тілдік саясат бағыттары бойынша әдебиет, фотоқұжаттар қоры жинақталған. Олардың арасында жұртшылыққа үлі етерлік азаматтық, еңбексүйгіштік, адалдық, білімге бас июшілік, патриоттық тәрбие мысалдары аз емес.
“Бірліктің, татулық пен келісімнің 30 жылы” тақырыбында өткен Қазақстан халқы Ассамблеясының ХХІХ сессиясында қоғамдық институтты басқару құқығы Президентке берілгені мәлім. Қасым-Жомарт Тоқаев түрлі этностардың басын қосқан әлемде баламасы жоқ бірегей ұйым жұмысы зор табандылықты талап ететінін, сан түрлі ұлысты бір мақсатқа жұмылдыру, ырыс-ынтымақты арттыру оңай еместігін айта келіп, біз сыйластық пен келісімнің, бауырмалдық пен өзара құрметтің негізінде еңселі, өркениетті ел болып отырғанымызды айтты. Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық үлгісін дамытудың жаңа кезеңінде ұйым алдында тұрған басым бағыттың біріне татулық пен келісім саясатын лайықты жалғастырып, дәйекті түрде дамытуды атады. Әлемдегі геосаяси тұрақсыздық жағдайында белді бекем буып, кез келген сынаққа дайын болуға, тас түйін төтеп беруге шақырды.
Ұлттық тұтастықтың алтын арқауы сенім мен сабақтастықтың салтанат құруы екенін қаңтардағы лаңкестік лаң тағы бір мәрте айғақтап берді. Президент сөйлеген сөзінде қайғылы оқиғалар кезінде азаматтарымыздың басым көпшілігі патриоттық танытқанын, экстремистермен күресте бірлігін көрсеткенін, халықтың ауызбірлігі, Қазақстанның тәуелсіздігі мен егемен даму идеясына деген шынайы сенімі қоғамды біріктіру мен елімізді ілгерілету үшін қуатты іргетас болып саналатынын, ал отандық бизнес өкілдерімен кездесуде халық игілігі үшін билік пен бизнестің өзара ықпалдастығына қатысты жолдарды айқындау қажет екенін айтты. Жаңа Қазақстанның негізі болуға тиісті жаңа экономикалық саясатты қалыптастыру үшін бірлесіп жұмыс істеуге үндеді. Демек, тәуелсіз ел болу оны жариялаумен, мемлекет іргетасын қалаумен шектелмейтінін, дәйекті іс-әрекеттер арқылы жалғасын табатынын көрсетеді.
Людмила ГРИВЕННАЯ,
М. Қозыбаев атындағы СҚУ-дың жанындағы “Қазақстан халқы Ассамблеясы” кафедрасының жетекшісі, тарих ғылымдарының кандидаты.