Soltüstık Казахстан
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасын жүзеге асыру шаралары аясында 2021 жылғы 13 желтоқсаннан бастап “Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры” мен “Аграрлық несие корпорациясы” біріктірілді. Сонымен бірге шағын бизнесті несиелеу, агроөнеркәсіптік кешенді сақтандыру операторының міндеттері және “Дипломмен – ауылға!” жобасы аясында ауылдық жерлерден баспана алуға ипотека беру бойынша сенім агентінің міндеттері де бізге тапсырылды.
Өткен жылы Солтүстік Қазақстан облысы бойынша агроөнеркәсіп кешенін қаржыландырудың жалпы көлемі 29 млрд. 244 млн. теңгені құрады. Шамамен бір мыңнан астам жобаны жүзеге асыруға қаражат берілді. Соның ішінде 33 пайызы немесе 10,5 млрд. теңге тура несиелеуге жұмсалды, ал 67 пайызы жеке қаржы институттарын қорландыруға жіберілді. Сондай-ақ жанама қаржыландырудың ең үлкен көлемін облыстағы несие серіктестіктері қорландырды. Банкттер тек қана көктемгі егіс жұмыстарына бюджеттік қаржыландыруға қатысты.
Қаржыландыру бағыттарының ішінде шаруа қожалығы, фермерлік және ұжымдасқан шаруашылықтарды көктемгі егіс және күзгі орақ жұмыстарын жүргізу мақсатында қаржыландыру ең ауқымдысы болып табылады. Осы бағыт бойынша өткен жылы қаржыландырудың жалпы сомасы 18,5 млрд. теңгені құрады немесе жеңілдік шарттарымен берілген несиенің жалпы көлемінің 63 пайызын құрап, 305 өтінім бойынша қаржыландыру жүзеге асырылды. Қаржының көп бөлігін Ғабит Мүсірепов атындағы және Тайынша аудандарының шаруалары пайдаланды.
Жаңа ауыл шаруашылығы техникаларын сатып алу үшін жалпы сомасы 4 млрд. теңгеге тең 103 несие берілді. Осы қаражат есебінен 167 заманауи техника және тіркеме құрылғысы сатып алынды, соның ішінде 13 егіс кешені, 18 комбайн, 54 трактор бар. Несиенің жалпы көлемінің 25 пайызынан астамы Қызылжар ауданының шаруашылықтарына берілді.
Шағын несиелеу бағыты бойынша 581 өтінім қанағаттандырылып, жалпы сомасы 2 млрд. 898 млн. теңгеге қаржыландырылды. Соның ішінде Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың “Еңбек” бағдарламасы аясында 362 өтінім бойынша жалпы сомасы 1 млрд. 786 теңге берілді. Бұл қаражаттың негізінен ауылдық жерлердегі кәсіпкерлердің жеке істерін ашуына немесе кәсіптерін кеңейтулеріне көмегі зор болды. Несие қаражаты ауыл шаруашылығы бағыты бойынша ірі қара, жылқы, қой-ешкі, құс және басқа да үй жануарларын сатып алуға жұмсалса, елді мекендердегі ауыл шаруашылығына жатпайтын бизнес түрлерін дамытуға – жүк тасымалдау, сауда, сән салонын ашу және басқа да қызмет түрлерін жүзеге асыруға да мүмкіндік жасалды.
Мал шаруашылығын дамыту бағдарламалары бойынша 48 шаруашылыққа жалпы сомасы 3 млрд. 272 млн. теңге несие берілді, соның ішінде “Сыбаға” бағдарламасы бойынша 3 шаруашылыққа етті тұқымды 5155 ірі қара сатып алуға, 12 шаруашылыққа 470 бас тауарлық ірі қара алуға (соның ішінде Аққайың ауданындағы отбасылық тауарлы-сүт фермасы Украинадан 66 бас асыл тұқымды мал сатып алды), 28 шаруашылыққа 1180 бас жылқы сатып алуға, және 5 шаруашылыққа 1400 бас ұсақ мал алуға жұмсалды. Осылайша Солтүстік Қазақстан облысын несиелеуге бөлінген бюджеттік қаражаттар толық игерілді.
“Аграрлық несие корпорациясы” акционерлік қоғамы жұмыс істеу үшін ауылға келген мамандарды жеңілдікпен несиелеу бағдарламасын жүзеге асыруға құқылы. Бағдарламаның мақсаты – маман тапшы ауылдық жерлерге жұмыс істеу және тұрғылықты тұру үшін қалалардан және басқа да елді мекендерден келген мамандарға “Ауылдық ипотека” шартты атауымен тұрғын үй сатып алуға және салуға бюджеттік несие беру.
Бағдарлама талаптарына сай келетін мамандар санаты – ауылдық елді мекенге жұмыс істеу және тұрғылықты тұру үшін денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамтамасыз ету, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен мамандары, ауылдық округ, ауыл кенттерінің әкімі аппаратының мемлекеттік қызметкерлері.
Ауылдық елді мекенге жұмыс істеу және тұрғылықты тұру үшін келген мамандарды әлеуметтік қолдау шараларының мөлшері мынадай:
1) Қосалқы жәрдемақы сомасы жүз еселенген айлық есептік көрсеткішке тең;
2) Тұрғын үй сатып алу немесе салу үшін әлеуметтік қолдау – сыйақы мөлшерлемесі – 0,01 пайыз, ал көлемі 1500 айлық есептік көрсеткіштен аспайтын сома, бюджеттік несиені өтеу мерзімі – 15 жылға дейін.
Былтыр 234 маманға 962,8 млн. теңге берілгенін айта кеткен жөн.
Биыл көктемгі және күзгі дала жұмыстарын қаржыландыруды жалғастырудамыз. Өткен жылы желтоқсаннан бастап “Кең дала” бағдарламасы аясында қаржыландыруға өтініштер қабылдау басталды. Осы бағдарламалар бойынша несиелердің жылдық үстемеақысы 5 пайызға дейінгі мөлшерлемемен берілуде.
Ауыл шаруашылығы техникасын немесе мал сатып алуға ниеті бар ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер “Агробизнес” бағдарламасы бойынша қаржыландырылады. Бұл бағдарлама бойынша сыйақы мөлшерлемесі субсидиялау есебімен 7-10 пайызды құрайды.
“Жұмыспен қамтудың жол картасы” бағдарламасы аясында “Бизнес-Бастау” жобасының түлектерін қаржыландыру жалғасуда. “Атамекен Қызылжар” ШҚҰ арқылы жылдық үстемесі 6 пайыздан аспайтын, аз қамтылған немесе көпбалалы отбасылардың мүшелері үшін 4 пайыздан аспайтын мөлшерлемемен жеңілдетілген несие берілуде.
Қазір “Еңбек” бағдарламасын жүзеге асыру бойынша қосымша қаражаттың бөлінуін күтіп отырмыз. Бұл бағдарлама бойынша да жылдық үстемесі 6 пайыздан аспайтын, аз қамтылған немесе көпбалалы отбасылар үшін 4 пайыздан аспайтын жеңілдетілген несие қарастырылатын болады. Аталмыш бағдарлама бойынша “Бизнес-Бастау” курсын оқу қажет, егер кәсіпкер ретінде тіркелгеніне 3 жылдан асса, оқу талап етілмейді.
Біз өзіміздің тұрақты және жаңа клиенттерімізге несиелеудің жеңілдетілген талаптарымен қаржылай қолдау көрсетуге әркез дайынбыз.
Алмат ҚОЖАХМЕТОВ,
“Аграрлық несие корпорациясы” АҚ Солтүстік Қазақстан облысы бойынша филиалының директоры.