Soltüstık Казахстан
Қаламының қуатымен артына теңдессіз шығармашылық мұра қалдырған халық жазушысы, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, “Отан” орденінің иегері, Петропавл қаласының құрметті азаматы Сафуан Шәймерденовтің 100 жылдық мерейтойы облыс аумағында кең көлемде атап өтілді. Сондай игі шаралардың бірі жазушының есімін иеленген қалалық классикалық гимназияда ұйымдастырылды.
Облыс әкімінің орынбасары Ғани Нығыметовтің, қаламгердің туыстарының, немере інісі Сайын Шәймерденовтің, М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университеті, білім беру саласы, зиялы қауым өкілдерінің қатысумен белгілі меценат, “Дайындық-Агро” ЖШС басшысы Біржан Шәймерденовтің демеушілігімен алыстан “мен мұндалап” көз тартатындай етіп үлкейтіліп, қайта жаңартылған мемориалдық тақтаға гүлшоқтары қойылып, қаламгер рухына құрмет көрсетілді.
“Сафуан Шәймерденов мұрасы – ұрпаққа өнеге” атты әдеби-танымдық “дөңгелек үстел” отырысын білім ошағының директоры Күлтай Мұқанова жүргізіп отырды. Ол жиынның мақсаты ұлтының ар-намысын бәрінен жоғары қойған сыршыл суреткердің айшықты қолтаңбасы мен мағыналы ғұмырнамасын насихаттау, жастар жүрегіне ұялату екенін жеткізіп, бірінші сөзді Ғани Нығыметовке берді.
Ғани Сақтағанұлы облыс орталығындағы тұңғыш ұлттық мектептің ашылуына баға жетпес үлес қосқан проза шеберінің күрескерлік болмысына тоқталды.
“2015 жылы 25 ақпанда гимназияға заңғар жазушының есімі берілді. Содан бері мектеп өмірінде жаңа дәуір парағы ашылды десе де болады. Мектеп түлектері аталарының атақ-даңқына кір келтірмей, асқақтатып келеді. Жыл сайын 15 сәуір күні – туған күнінде жазушының есімін ұлықтау жақсы дәстүрге айналған. Биыл бұл күн ерекше мәнге ие. Сафекеңнің есімін көшеге беру жайын ойластырып жатырмыз”, – деді Ғани Сақтағанұлы.
Оқу жоспарына “Сафуантану қолданбалы курсы 5-сыныптан бастап енгізілген. Жалпы білім беретін қазақ мектеп-лицейлері мен гимназиялары арасында “Көркем сөздің зергері” атты шығармашылық-танымдық байқау жүйелі түрде өткізіледі. Қазақ тілі мен әдебиеті пәндері бойынша үздік шыққан оқушыларға Сафуан Шәймерденов атындағы арнайы сыйақы тапсырылады. Осынау игі істің одан әрі кеңінен қанат жаюына қолдау жасап келе жатқан қордың президенті Сайын Есмағиұлы өзі “әке” деп атап кеткен абыз ақсақалдың жұртшылық біле бермейтін адамгершілік қырлары жайлы айтты.
“Әкеміз өте қарапайым болды. Алау-жалау мереке-той өткізуге аса құлшынбайтын. Мерейтойын өмірінде бір-ақ рет 70 жасқа толғанда ғана атап өтті. Оның өзінде облыс басшылығынан жоспарға енгізіп, жұртшылық құлақтанып қойған еді дегеннен кейін әзер келіскен. Әйтпесе көпке дейін көнбей жүрген. Өйткені еліміз енді ғана егемендік алып, саяси-экономикалық қиыншылықтармен тұспа-тұс келген еді. Бұл сапары, бір жағынан, туған жерге барып, аунап-қунап қайтайын, бұдан кейін жол түсе ме, түспей ме деген ниеттен туған болатын”, – дей келіп, 100 жылдығы ел деңгейінде ұлықталар деген үмітін жасырмады. Ол гимназияның бір топ ұстазына қордың атынан Алғыс хат табыс етті.
М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университетінің профессоры, филология ғылымдарының кандидаты Жанар Таласпаева проза, дараматургия, сын, аударма жанрларына қалам тербеп, бауыры жазылған сәйгүліктей еркін көсілген мерейтой иесінің шығармашылық, стильдік ерекшілігін талдап берсе, гимназияның алғашқы директоры Жангелді Тәжин экономикалық қиындықтарға байланысты 1996 жылы Тәуелсіздігіміздің тұмарындай, алғашқы қарлығаштарының біріндей қолданысқа берілген төрт қабатты ғимараттың құрылысы бірнеше рет тоқтап қалғанын, ата-аналар атынан Алматыға барған делегацияның Сафекеңе жолығып, сол кісінің ықпалымен республикалық қазынадан қаражат бөлдірткен ұлтжанды, азаматтық ерлігін, қала депутаттарының “қазақ мектебінің құрылысынан да маңыздырақ шаруалар бар. Сондықтан қаржыландыру тоқтатылсын” деген сыңаржақ шешімін еске түсірді. Ардагер ұстаз, өңірде тұңғыш рет ашылған “Абайтану орталығының жетекшісі Қарақат Шалабаев аядай ғана Амангелді ауылынан түлеп ұшқан қазақтың қарадомалақ баласының өзіндік қолтаңбасы қалыптасқан даңғайыр қаламгер дәрежесіне дейін көтерілген шығармашылығынан, қара сөзді орып айтатын, кемел ақыл-парасатымен толқыта айтатын, озық ойлы өмірінен есте қалар естелік-сыр өрбітті. Журналистік қарым-қабілетімен де, әділін, ақиқатын тіліп айтатын мінезімен де бөлекше азамат Мәлік Мұқановтың жары Әдия Ахметова туған тілге деген құлшыныс азаттық таңы алдындағы дүр сілкіністі тудырып, ата-аналардың ұл-қыздарын жаппай ана тілінде оқытуға бет бұрғанын, осындай алмағайып сәтте қазақ жігіттері азаматтық ерлік көрсеткенін, оның ұшар басында бірнеше буын ұрпақты адамгершілік пен тазалыққа, ұлтжандылық пен ұлағаттыққа тәрбиелеген Сафуан ағамыз тұрғанын тебірене әңгімеледі. 1986 жылдың соңы мен 1987 жылдың басында Желтоқсан көтерілісіне қатысқан қазақтың өрімдей жастарын жаппай жазалау “науқаны” жүргізілгенде қылышынан қан тамған қызыл империяның қыспағынан тайсалмай, жаңадан сайланған Қазақстан компартиясы орталық комитетінің бірінші хатшысы Г.Колбинге ашық қарсылық көрсеткен ерлігі үшін ғана қазақ әдебитетінің дарабозына ескерткіш тұрғызуға болар еді, десті “дөңгелек үстелге” қатысушылар.
Алқалы басқосуда “ЛОРД” дарынды балалар үшін мамандандырылған облыстық мектеп-лицей интернаты қазақ тілі мен әдебиеті пәндерінің мұғалімі, филология магистрі Светлана Шәукерова “Сафуан Шәймерденов шығармаларындағы тартыс табиғаты”, С.Шәймерденов атындағы қалалық классикалық гимназияның қазақ тілі мен әдебиеті пәндерінің мұғалімі, “Сафуантану” курсының жетекшісі Әсем Қайырғалиқызы “Сафуан Шәймерденовтің жалынды ұрпақтары” тақырыптары бойынша жасаған баяндамаларынан жиналғандар жақсы әсер алды.
Шарада білім ошағының салынуына үлкен үлес қосқан бір топ тіл жанашыры Құрмет грамотасымен марапатталды.
Өмір ЕСҚАЛИ,
“Soltüstık Qazaqstan”.