Soltüstık Казахстан
Қаңтар айында АҚШ-тың Лэйк-Плэсид қаласында өткен Универсиадада қазақстандық студенттер үш алтын, төрт күміс және төрт қола медаль еншілегені белгілі. Осылайша әлемнің 50 елінен келген студенттер арасында жалпыкомандалық есепте 11-шы орынға тұрақтады. Қоржындағы үш алтынның екеуі – жас биатлоншыларымыздың еншісінде. Соның ішінде 10 шақырымдық спринтте солтүстікқазақстандық Бекентай Тұрлыбеков жеңіске жетіп, көк Туымызды желбіретіп, Әнұранымызды әуелетті. Алдағы жарыстарға дайындалу үшін Шучинск қаласында жаттығып жүрген жерлесімізге телефон арқылы хабарласып, шағын сұхбат алған едік.
– Сіз жеңіске жеткен кезде көпшілік Солүстік Қазақстан облысының тумасы екеніңізді білген жоқ. Соған қарағанда туған жерден жырақта жаттығатын сияқтысыз. Оқырмандарымызға өзіңіз жайлы қысқаша айтып берсеңіз.
– Мен Солтүстік Қазақстан облысының Айыртау ауданына қарасты Имантау ауылының тумасымын. Теріскейде алты ай бойы қар жатады, сондықтан мұнда туып-өскен балалардың арасында шаңғы тебе білмейтіндер сирек. Мен де бастапқыда шаңғышы болуды армандадым, кейін ата-анаммен ақылдаса келе таңдауым биатлонға түсті. Жалпы бес жасымнан бастап спортпен айналысамын. Бүгінде ұлттық құраманың бас бапкері қызметін атқарып жүрген Александр Мухин мен алғашқы бапкерім Сәуле Мухина екеуі мені бұл қысқы спортқа баулып, білмегенімді үйретті.
9-шы сыныпқа дейін Айыртау ауданының атынан Солтүстік Қазақстан облысының аумағында өтетін жарыстарға қатысып жүрдім. Мектеп оқушысы болған кезде кейбір жаттығуларды Борки кентінде өткізетінбіз. Ал бұл жолғы Универсиадаға Көкшетау қаласындағы Абай Мырзахметов атындағы университеттің магистранты ретінде сол оқу орнының атынан қатыстым. Қазір ұлттық құрама сапындамын, жаттығулардың көбі Ақмола облысы Сандықтау ауданына қарасты Балкашино да және Шучинскіде өтеді.
– Биатлон спорты несімен баурап алды?
– Бұл – кімнің жеңіске жететінін болжап білуге болмайтын спорт, топ басында келе жатып нысанадан бір рет мүлт кетсең, соңында қалып қоюың мүмкін. Демек, спортшы шаңғы тебуден бөлек, құралайды көзге атқан мерген болуы шарт. Жарыс бойы салқынқандылықты сақтау қажет. Ату алаңына келгенде жүрегіңнің соғу жиілігі минутына 160-170-ті көрсетіп тұрса да, қолың дірілдемеуі, тынысың бірқалыпты болуы тиіс. Сондықтан көш бастаушылар ату алаңынан кейін ауысып отырады. Бұл спортшы үшін де, жанкүйерлерге де қызық.
– Универсиададан кейінгі бір сұхбатыңызда бұл күтпеген жүлде депсіз. Неге?
– Бұл – менің халықаралық жарыстардағы алғашқы медалім. Бұған дейін Қазақстан чемпионатында биатлоннан бірнеше сайыста жеңімпаз және жүлдегер атанған болатынмын. Шынымды айтсам, Универсиадада жеңімпаз атанған кезде өз-өзіме қатты таңғалдым. Әлбетте, қуанышымда шек болмады. Жүлдеге ілінермін деп үміттендім, бірақ бәрін басып озып, чемпион атанамын деп ойламадым. Жарыс бойы жоғары қарқынды ұстап тұруға бапкерлерім мен команда менеджерлерінің көмегі көп тиді. Тағы бір айта кетерлігі, бұл жолы нысана көздеуде мүлт кеткен жоқпын. Барлық оқтарым нысанаға дәл тиді.
Сайыс кезінде толассыз қар жауғандықтан, шаңғымен сырғанауда аздаған қолайсыздықтар болды, бірақ мергендігімнің арқасында бірінші орынды соңына дейін сақтап қалдым. Универсиадада бізді қолдаушылар көп болды. АҚШ-тағы Қазақстан Республикасының елшісімен кездесу ұйымдастырылды. Елшілік қызметкерлерінің қолдауы ерекше серпін бергені айтпаса да түсінікті. Сондай-ақ универсиада кезінде біздің шаңғышылармен, басқа да спортшылармен кездесіп, бір-бірімізді қолдап жүрдік.
– Жалпы жеңіске жетудің құпиясы неде?
– Негізінен спортшының жетістікке жетуіне көп фактор әсер етеді. Ең әуелі, спортшының бағын аша білетін бапкер, сосын команда ішіндегі ахуал да маңызды. Дегенмен, көп нәрсе спортшының өзіне байланысты. Спортта сенің басты қарсыласың – өзің. Шаңғыны жақсы тепкеніңмен, ату сайысында нысанаға оқты дәл тигізе алмасаң, төккен терің зая кетеді. Біз әр жарыс сайын өткен жарыстағыдан да жақсы нәтиже көрсетуге тырысамыз. Сондықтан жетістіктің басты құпиясы бір орында тұрып қалмай, үнемі алға қарай ұмтылу деп білемін.
– Вадим Куралес екеуіңіздің жеңістерің – біздің елде биатлон спорты дамып келе жатқанын білдіретіндей. Қалай ойлайсыз?
– Қазақстанда биатлон спортының болашағы зор деп айта аламын. Бұл спортта сен тұр, мен атайын дейтін жастар өсіп келе жатқаны қуантады. Байқасаңыз, біздің елде де әлемдік деңгейдегі ірі жарыстар өткізілетін болды. Мысалы, биыл наурыз айында Щучинскіде жастар мен жасөспірімдер арасында әлем чемпионаты өтеді. Мұның өзі отандық спортшыларды жігерлендірмей қоймайтыны анық. Бірнеше жыл бұрын ұлттық командада түбегейлі өзгеріс болды, құрама қатары жас спортшылар және білікті бапкерлермен толықты. Біздің бапкерлердің біліктілігі жоғары, олар жаттығуларға үнемі жаңалықтар енгізіп жүреді. Бұл ұзақмерзімді үрдіс екені анық. Дәл қазір жемісін бермеуі мүмкін, соның өзінде қазір түрлі жарыстарда бірте-бірте көңіл қуантарлық нәтижелер тіркеліп жатыр. Әсіресе жасөспірім спортшылар көзге түсіп жүр. Мен қазір ақырындап ересектер арасындағы жарыстарға да қатысып жүрмін.
– Олимпиада жүлдесі – әрбір спортшының арманы. Үш жылдан соң Италияда өтетін қысқы Олимпиада ойындарына іріктеуге қатысып, төртжылдықтың басты додасына бару жоспары бар ма?
– Әлбетте, құрамадағы барлық спортшы 2026 жылы Италияда өтетін қысқы Олимпиада ойындарына іріктеу жарыстарына қатысуды көздеп отыр. Олимпиадаға дейін IBU кубогы мен әлем кубоктарында жеңіс тұғырына көтерілгім келеді. Дәл қазір біз құрамамен бірге Шучинскіде өтетін жастар мен жасөспірімдер арасындағы әлем чемпионатына дайындық үстіндеміз. Осымен маусым аяқталады. Жаз бойы роллермен жаттығамыз. Қысқы спорт түрімен айналыссақ та, жазда жаттығу бір толастамайды. Қазір мен магистратурада оқимын. Сондықтан оқуға да көңіл бөліп, диссертациямды жазуым керек.
– Әңгімеңізге рақмет!
Сұхбаттасқан
Әділет БАҒЛАНҰЛЫ,
“Soltüstık Qazaqstan”.