Мағжанның маржан жырлары

Диас Аяған

 esla9015@gmail.com

Тар заманда ақындықтың ауыр жүгін адал көтеріп, адамзаттың ақыл-ойына айналған асыл жырлар қалдырған Мағжан Жұмабаевтың асқақ тұлғасының алдында бас имей­тін адам жоқ шығар. Ақынның өзі сеніп өткен жастарға да оның есімі жақсы таныс. Алайда оның тұл­ғасын жіті танып, сырына терең бойлау үшін тек тағзым етіп қою аздық етеді. Жас ұрпақ өмір жолын үлгі етіп, оның жырларын толық түсінгенде ғана Мағжан сынды марқасқалары­мыздың тұғыры биіктеп, шығарма­шылы­ғының сыры ашыла түседі. Биылғы жыл өңірде Мағжан жылы деп жарияланғалы осы жолда қолға алынған жаңа жобалар аз емес. 2023 жылдың шымылдығы қы­зыл­жарлықтар үшін 90 ақын қа­тысқан республикалық мүшайрамен ашылып, одан кейін де ірілі-ұсақты көптеген шара өтті. Соның бәрінің заң­ды жалғасы ретінде өңірде “Мағ­жанның маржан жырлары” атты об­лыстық байқау өтіп, алаштың ардақты перзентінің асыл жырларынан сусындаған оқушылар өзара өнер жа­рыстырды.

“Толқыннан толқын туады,

Толқынды толқын қуады…” – деп толғанады ақын бір өлеңінде. Мағ­жаннан кейін де заман желі талай толқынды дүниеге әкелді. Олардың бірі тынып ақса, енді бірі ақынның өзі сынды өршелене жағаға ұмтылды. Жаңа ғасырда өмірге келген бүгінгі жас толқыннан да ел үлкен үміт кү­теді. Сол толқынның ішінде сенімді ақ­тап, Мағжан жырларына жанашыр болар жастардың аз емес екеніне аталған байқау барысында куә болдық.

Байқауға қатысқан оқушылар ақынның таңдамалы 30 өлеңін жат­тап, мәнерлеп оқыды. Сайыс облыстық мәдениет, тілдерді дамыту және архив ісі басқармасының ұйытқы бо­луымен, білім басқармасының қолдауымен ұйымдастырылды. Шараны ашқан өңір мәдениетіне жауапты басқарма басшысы Досбол Абдриисов жас дарындардың болашағына сәттілік тілеп, Мағжан Жұмабаев шығармашылығын насихаттау жұмыстары әлі жалғасын табатынын жеткізді.

Сайыс шарты бойынша қатысу­шы­лар жеребеден суырған ақын жырын жатқа айтып, одан әрі қазылар алқасының сұрауы бойынша тізім­дегі 30 өлеңнің бірін жатқа оқуы тиіс бол­ды. Ортаға шыққандардың алғашқы­лары бұл сыннан сүрініп, қобалжыға­нымен одан кейінгілер өздеріне берілген тапсырмаларды ойдағыдай орындап шықты. Шара тізгінін ұстаған Жарқын Жұпарханның айтуынша бұл байқау оқушылардың Мағжан жырларына деген қызығушылығын оятуға үлкен серпін берген.

– Алғаш рет өткізілген “Мағжан­ның маржан жырлары” атты облыс­тық байқауға қала мен аудандардан жалпы саны 300-дей өтініш келіп түсті. Бір ғана Айыртау ауданының өзінен 30 өлеңді жаттаған 32 бала қатысқан екен. Ал мұнда аудандық ке­зеңде іріктеуден өткен 72 бала жол­дама алып отыр. Олардың арасында бұрын да талай сыннан сүрінбей өтіп, жүлделі болып жүргендері бар. Мұндай байқаулар оқушылардың өлеңге деген қызығушылығын оя­тып, Мағжан шығармашылығымен жақын танысуына сеп болады. Бұған басқарма тарапынан да қолдау көр­сетіліп, қомақты жүлде тігіліп отыр. Осы 300 өрен ержеткен соң ұлтының жанашырына айналатын азаматтар болады деп сенемін. Келесі жылы жаттайтын өлең санын 50-ге дейін арттырмақ ойымыз бар, – дейді Жарқын Жұпархан.

Бұл күні қазылар алқасының сы­нынан өтіп, жүлделі болу кім-кімге де оңайға соқпағаны анық. Оқушылар­дың осы еңбегі ақталып, оннан астам өлең үзіндісін мүдірмей оқып берген­дер жиналғандардың қошеметіне бөленіп жатты. Олардың арасында жүзден аса өлеңді жаттап келіп көзге түкендері де болды. Мәселен, бірлестік орта мектебінің 10 сынып оқушысы Жаннұр Тұяқ ақиық ақынның 160 туындысын жатқа білетінін айт­ты. “Дарын” мектеп-лицейінде білім алатын Ангелина Малежикова да қа­зақ поэзиясын оқуға деген талабының жақсы екеннін көрсетті. 70 қатысушының өлеңін 4 сағаттан астам уақыт тыңдаған қазылар алқасына жеңімпазды анықтау жеңіл болмады.

Сайыс соңында қатысушылар Ал­ғыс хаттармен марапатталып, 8 оқу­шыға 40 мың теңгелік арнайы жүлде, ал алтауына орындар берілді. 60 мың теңгелік үшінші орынның сый­лығын шалақындық Темірлар Махметов, мамлюттік Даяна Сапарғалиева, Қызылжар ауданынан келген Айман Қанжарбекқызы иеленді. Айыртаулық Сара Ихсан мен Есіл ауданының намысын қорғаған Ер­сайын Аружан 2-орынға тұрақтап, 80 мың теңгені қанжығаларына байла­ды. Бірінші орынның 100 мың теңгелік жүлдесі айыртаулық Жаннұр Тұяққа бұйырды. Сайыс қорытындысы бойынша бас жүлдені облыс орталығындағы “Білім-Инновация” ли­цейінің оқушысы Нұрлан Әділет алып, 200 мың теңгелік сыйақыны еншіледі.

Диас АЯҒАН,

“Soltüstık Qazaqstan”.