Soltüstık Казахстан
Өңіріміздегі іргелі кәсіпорындардың бірі – Петропавл нан-тоқаш комбинаты. Тоқсан жыл бойы облыс тұрғындарын ас атасы – нанмен қамтамасыз етіп келе жатқан кәсіпорынның әлеуметтік маңызы айрықша. 1933 жылы қабырғасы қаланғаннан бері үздіксіз жұмыс істеп келеді. Жекеменшікке өткеніне де ширек ғасыр.
Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік қатарына кіретін нан өнімдерін дайындау оңай жұмыс емес. Шикізат пен электр қуаты құнының құбылмалылығы, жұмысшылардың жалақысын көтеру, кадр тапшылығы сияқты мәселелерді де дер кезінде шешу қажет. Комбинат директоры Ерлан Қайшыбеков әлемдегі экономикалық дағдарыс, саяси ахуал нан өндірушілердің ісіне өз көлеңкесін түсіріп тұрғанын жасырмады. Шетелдерден жеткізілетін құрал-жабдықтар мен қосалқы бөлшектерді қолға түсіру қиындаған. Диқандар да астықтың бағасын өсіруге мәжбүр. Комбинат ғимараты да жөндеу жұмыстарын қажет етеді.
– Тұтынушыларымыздың көңілінен шығу үшін бағаны ұстап тұрғымыз-ақ келеді. Өкінішке қарай, нарық заңдылығы оған мүмкіндік берер емес. Қажетті құрал-жабдықтар мен қосалқы бөлшектердің, шикізаттың құны бір орында тұрған жоқ. Оны ескермесек, кәсіпорын өзін-өзі ақтай алмай қалады. Бағаны көтерген кезде де ең төменгі шегін аламыз. Бұдан бөлек, әлеуметтік нан пісіреміз. Оның құны нарықтағыдан арзан, – дейді ол.
Петропавл нан-тоқаш комбинаты бидайды өз дирменінде үгеді, облыс орталығында бірнеше сауда орнын ашқан. Қаңтардың алғашқы екі күні ғана кәсіпорын уақытша тоқтайды, қалған 363 күнде тынымсыз жұмыс істейді. Мұнда 370 адам еңбек етеді. Олар төрт ауысыммен жұмыс істеп, тәулігіне 20 тонна нан өнімін шығарады. Жұмысшылардың басым бөлігі – орта буын өкілдері, қазір жастарды осы кәсіпке тартуға екпін берілген. Кәсіпорын зейнет демалысына шыққандармен де байланысты үзбейді. Мерекелерде құттықтап тұрады. Жастар тәжірибелі наубайшылардан ақыл-кеңес сұрайтын кездер де жиі болады екен. “Қазір жеп жүрген, дәмі тіл үйіретін нан өнімдерінің көбін солар алғаш пісірді ғой”, – дейді кәсіпорын басшысы.
Комбинат бүгінде нан-тоқаш өнімдерінің алпыс түрін пісіреді. Осыдан үш жыл бұрын нарыққа жаңа өнім түрлерін шығара бастаған. Олар – ұнға ашытқы қоспай, кебегімен араластыра отырып пісірілетін нандар. Мұндай нанның адам ағзасына тигізер пайдасы мол. Оны дайындау үшін бір жарым жыл зертханалық тексеру жүргізілген. Жалпы бүгінде осындай нанның бес түрі дайындалады. Тұтынушылар жоғары бағалап, сұраныс артып келеді. Тіпті өзге облыстарға да жеткізілуде. Мәселен Астана, Қостанай, Қарағанды қалаларында петропавлдық кәсіпорынның тұрақты тұтынушылары бар.
– Кәсіпорынды дамыту үшін өнімді өткізу географиясын кеңейту – нарықтың талабы. Жақын маңдағы қалаларға өнімдерімізді апара бастадық. Сұраныс жоғары. Алдымен Қостанай қаласына шықтық. Нандарымызды бірден сатып әкетті. Екінші, үшінші рет те солай болды. Тұтынушыларға ұнайтынын байқап, бизнес аумағын кеңейтуді жөн көрдік. Нандарымыз сөреде жатып қалмайды, – дейді Ерлан Бауыржанұлы.
Қостанай қаласындағы сегіз сауда орны біздің нандарды сатады. Ол үшін түннің бір уағында көлікпен жібереді. Алысқа жөнелтілетін өнімдердің барлығы арнайы орамаға салынады. Бұл – санитарлық нормаларды сақтау, тұтынушы мәдениетін қалыптастыру және белгілі брендтің атын жамылып, өз өнімдерін өткізетін алаяқтардан қорғанудың жолы.
– Мен жақында шетелдік наубайханашылардың жұмысымен танысып келдім. Шынымды айтсам, біз еш қалыспаймыз. Олардың техникалық мүмкіндіктері жақсы болар, бірақ өнімнің дәмі мен сапасы жағынан біз кем емеспіз. Сарапшылардың барлығының аузынан тек жақсы деген пікір естідім. Сондықтан өнімді басқаларға таратуға еш қысылмаймыз, – дейді кәсіпорын басшысы.
Комбинат нан пісіруде жергілікті шаруалардың бидайын ғана пайдаланады. Тоқсан жыл бойы тұрғындарды ас атасы – нанмен қамтамасыз етіп келе жатқан Петропавл нан-тоқаш комбинатына тұтынушылардың алғыстан басқа айтары жоқ.
Гүлгүл ҚУАТҚЫЗЫ,
“Soltüstık Qazaqstan”.