Soltüstık Казахстан
Соңғы жылдары облыста экзотикалық спорт түрлеріне жататын тай боксының дамып келе жатқанын айқын аңғаруға болады. Оған дәлел – өңір спортшыларының әлемдік деңгейдегі және құрлықтық жарыстарда топ жаруы. Мәселен биыл облыс тарихында тұңғыш рет жерлесіміз Шамиль Ермағамбетов муай-тайдан әлем чемпионы атанды. Аталмыш спорт түрі бойынша Петропавл қаласының аға жаттықтырушысы Руслан Молдыбаевты әңгімеге тартып, солтүстікқазақстандық спортшылардың бағындырған шыңдары, алда тұрған міндеттері туралы сөйлестік.
– Руслан Қажыбайұлы, муай-тай – шығыс жекпе-жектерінің бірі екені белгілі. Бірақ көбі ережелерін біле бермейді. Олай болса, сіз оқырмандарымызға тай боксы жайлы түсіндіре кетсеңіз.
– Иә, сырт көзге тай боксы ережесіз төбелеске ұқсайды. Бірақ шынында олай емес. Оның да қалыптасқан дәстүрі, өз ережесі бар. Егер муай-тай деген атауына тоқталсақ, “мавя” және “тай” сөздерінен шыққанын байқаймыз. Аударғанда “шайқас” және “еркіндік” дегенді білдіреді. Жекпе-жек кезінде аяқ пен қолдан бөлек, тіземен және шынтақпен соққы жасауға болады.
Муай-тайда ортада төреші болады. Ал шаршы алаң сыртында отырған қазылар әр соққыны есептейді. Тай боксы еркіндік деген мағынаны білдіргендіктен, әр жарыста әдемі әндер қосылады. Спортшы әуен ырғағымен билей жүріп, жекпе-жек өткізеді. Тіпті кейбірі бұл спортты биге де балайды.
– Сіздің муай-тайдан жаттықтырушы болып қызмет етіп жүргеніңізге қанша жыл болды? Тайланд халқының ұлттық спорт түрі саналатын жекпе-жектің біздің өңірдегі даму деңгейіне тоқталсаңыз.
– Мен осыдан 18 жыл бұрын муай-таймен айналыса бастадым. Мектептердегі шағын залдарда жаттығып, республикалық жарыстарға қатысатын едік. Кейін көрші елдерге барып, одан асып, Тайландтағы сайыстарда бағымызды сынай бастадық. Өзімізді көрсетіп, облыста бұл спорттың болашағы бар екенін өзгелерге дәлелдей алдық.
Мен жарыстарға спортшы ретінде қатыса жүріп, бапкерлік кәсіпті меңгере бастадым. Бүгіндері шәкірттерім ересектер арасында өтетін додаларға қатысып жүр. Алғашында үйірмеге 4-5 бала ғана келетін. Қазір жасөспірімдер мен жастар санатында өнер көрсететін спортшылардың саны 40-тан асты. Төрт жігіт ересектер арасында халықаралық сайыстарға қатысып, жүлдегер атанып жүр.
– Биыл Шамиль Ермағамбетов Тайланд елінің Бангкок қаласында өткен әлем біріншілігінде топ жарды. Осы шәкіртіңіз туралы айта кетсеңіз.
– Шамиль бала күнінен бері менің қарамағымда жаттығады. Биыл жұлдызы жанды. Ол муай-тайдан элиталық “А” дивизионындағы спортшылар арасында күш сынасты. Сәтті өнер көрсетті.
54 килограмм салмақ дәрежесінде топ жарды. Финалда Макао мемлекетінің өкілін жеңді. Шамильден бөлек, 2021 жылы ТМД елдерінің ойындарында Евгений Зимин, Руслан Заякин жүлдегерлер қатарынан көрінді. Бұл жарыстарға муай-тайдан облыс құрамасының аға бапкері Иван Ван-Хон-тун апарған болатын.
Солтүстікқазақстандық спортшылар Азия ойындарына, әлем халықтары ойындары мен әлем және Азия біріншіліктеріне қатысады.
– Жақында сіздің еңбегіңіз облыс басшылығы және спорт басқармасы тарапынан жоғары бағаланды. Үздік бапкер атандыңыз. Құтты болсын!
– Иә, спорт күніне орай өткен шарада “Олимпиадалық емес спорт түрлері бойынша үздік бапкер” аталымында марапатқа ие болдым. Дауыс беру әлеуметтік желі қолданушылары арасында өтіп, жерлестеріміз онлайн дауыс берді. Бұл марапатты алуыма шәкіртім Шамиль Ермағамбетовтің жарыстарда жақсы нәтиже көрсетуі әсер еткені анық және бұл облыс бапкерлерінің ортақ жеңісі деп білемін. Мұндай марапат қазіргіден де биік белестерді бағындыруға ынталандырады.
– Жалпы муай-тайға мемлекет тарапынан қолдау көрсетіле ме?
– Алғашында жарыстарға ата-аналарымыздың қаржысына барып жүрдік. Кейін облыстық спорт басқармасы көңіл аудара бастады. Ақырындап залдар бөлініп, кейін қаржылай демеу де көрсетілді. Бүгіндері барлық әлемдік және құрлықтық додаларға облыс бюджеті есебінен барамыз. Биыл да халықаралық ойындарға спортшыларымыз қатысады. Бұл додаға бару үшін де спорт басқармасы қаражат бөлді. Енді жеңіске жету үшін барымызды саламыз.
– Сәттілік тілеймін!
Әңгімелескен
Аманжол НҰРТАЗИН,
“Soltüstık Qazaqstan”.