САПАЛЫ ЖОЛ МҰРАТҚА ЖЕТКІЗЕДІ

Жолдың сапасы дамимын, өркениетті елдің бірі боламын деген әр мемлекет үшін маңызды. Біздің ел үшін жол сапасын арттыру – Еуропа мен Азия арасында пайда болатын жаңа көліктік дәліздерден түсер пайда көзі. Мемлекет басшысы 2025 жылға дейін жергілікті жолдардың кемінде 95 пайызын жақсарту жөнінде тапсырма берген болатын. Осы ретте соңғы жылдары экономиканың күретамыры саналатын жолдарды жөндеп, сапасын жақсартуға қомақты қаржы бөлініп отыр.

Бүгінгі таңда өңірімізде рес­публикалық маңызы бар авто­мо­биль жолдарының жалпы же­лісі 1970 шақырымды құрайды. Оның 1845 шақырымына ас­фальтбетон, ал қалғанына қиыршықтас төселген. Респуб­ликалық маңызы бар автомо­биль жолдарында 26 көпір мен жол өтпелері, 607 су өткізу құ­бырлары орналасқан. Қазіргі таңда жолдардың 81 пайызы, яғни 1577 шақырымы жақсы және қанағаттанарлық жағдайда, 19 пайы­зы қанағаттанарлықсыз деңгейде.

Бүгінгі күннің талабы – сапа­лы жол салу. Бұл еңбек жылдар бойы екшеленіп, бағаланатыны белгілі. Сондықтан жауапкерші­лік жүгі ауыр. Өткен жылы рес­публикалық маңызы бар автожол­дарды қайта қалпына келті­ру, жөндеу және күтіп ұстау жұ­мыстарын жүргізуге бюджеттен 12,5 млрд. теңге бөлінді. Оның ішінде қайта қалпына келтіруге – 3,5 млрд, күрделі жөндеуге – 1,0 млрд, орташа жөндеуге – 4,9 млрд, күтіп ұстауға 2,8 млрд. теңге жұмсалды. Бөлінген қар­жы толық игерілді.

“Щучье – Көкшетау – Петро­павл – РФ шекарасы” автожо­лының Мамлютка қаласынан “Жаңа жол” шекара бекетіне дейінгі ұзындығы 30,2 шақырым учаскені қайта қалпына келтіру жұмыстары жалғасып жатыр. Жоба сомасы 9,9 млрд. теңгені құрады. Өткен жылы 3,5 млрд. теңгесі бөлініп, толық игерілді.

Былтыр 4,2 шақырым жабынның тө­менгі қабатындағы жұмыстар аяқ­талды. Бүгінгі күні жабынның төменгі қабатын бойлай 18,1 шақырымға дейінгі қашықтықтағы құрылыс жұмыстары жалғасып жатыр. Барлық материалдар Ақмола облысынан жеткізіледі. Учаскеде 128 жол-құрылыс тех­никасы жұмылдырылып, 150 адам жұмысқа тартылған. Биылғы жылға 5,2 млрд. теңге бөлінді.

2023 жылдың тамыз айында мердігер “Көкшетау Автодор” ЖШС-мен А-13 “Көкшетау – Омбы” автожолының 182-213 ки­лометрін, яғни Талшықтан Кіш­кенекөл ауылына дейінгі жалпы ұзындығы 32 шақырым жолды қайта қалпына келтіру бойынша келі­сімге қол қойылған. Жобаның құны – 20 млрд. теңге. Өткен жылы бюджеттен 1 млрд. теңге қарастырылып, ол толық иге­рілді.

Жобада Талшық кентінің ма­ңайында темір жол арқылы өте­тін эстакада мен Шат өзеніне кө­пір салу, елді мекендер шека­расын жарықтандыру, САИС (арнайы автоматтандырылған өл­шеуіш жабдықтары) орнату қа­растырылған. KazWay типті жылы дәретханалары бар жаңа демалыс орындарын орнату, су өткізгіш құбырлар мен па­вильондары бар автобус аялда­маларын салу көзделіп отыр. Жобаны іске асыру мерзімі 2023-2025 жылдарға жоспар­лан­ған. Бүгінгі күні 12 шақырым айналма жолды салу, су құбырын, 0,4-10 кВ әуе желілері мен байланыс желілерін қайта жаңғырту, қардан қорғайтын құры­лыстарды орнату жұмыстары аяқ­талды.

Өткен жылдың қараша айында мердігер “Атырауинжстрой-АИС” ЖШС-мен Дәуіт кентінен Талшық кентіне дейінгі 26 километр жолды күрделі жөндеуден өткізу үшін келісімшарт жасалды. Құ­рылыс-монтаж жұмыстарының құны – 11,0 млрд. теңге. Құрылыс жұмыстары биыл баста­лады. Сонымен қатар былтыр жалпы ұзындығы 261 шақырым­ды құрайтын 10 орташа жөндеу нысанына 4,9 млрд. теңге бө­лінді, оның ішінде жалпы ұзындығы 112 шақырымды құрайтын 5 орташа жөндеу нысаны пайда­лануға берілді. Олар – Көкше­тау – Рузаевка тас жолындағы Ақ­мола облысының шекарасынан Саумалкөл ауылына дейінгі 31, А-16 “Жезқазған – Петро­павл” жолындағы Кеңес ауылы­нан Николаевкаға дейінгі 26, “М-51 “Гр. РФ (Челябіге дейін) – РФ гр. (Новосибирскке)” жолы­ның Булаево қаласынан Чистое ауылына дейінгі – 12, А-16 “Жезқазған – Петропавл” автомобиль жолындағы Сергеевка қаласынан Кеңеске дейінгі 25, Р-60 “Волошинка – Сер­геевка – Тимирязево” жолында­ғы Волошинка ауылынан Новопокровка ауылына дейінгі 18 шақырым жол.

Сондай-ақ 2023 жылы ор­таша жөндеу жұмыстары ая­сын­да 118 шақырымды құрайтын 4 учаскеде конкурстық рәсімдер жүргізіліп, материалдарды са­тып алу үшін 458 миллион теңге бөлінді.

Өткен жылы жобалық-сметалық құжаттаманы әзірлеуге 55 млн. теңге көлемінде қаражат бөлініп, ол толық игерілді. Оның ішінде “Мамлютка қаласындағы дизельдік қозғалтқыштарды мон­таждау кешенін реконструкция­лау” жобасына жобалық-сметалық құжаттаманы түзетуге 10 млн. теңге бөлінді. Келісімшарт құны – 42,8 млн. теңге. Оң қоры­тындыны 2024 жылдың бірінші тоқсанында алу жоспарланған. Сонымен қатар Қазақстан-Ресей шекарасындағы “Жаңа жол” автомобиль өткізу бекетін қайта қалпына келтіру және жаң­ғыртудың жобалық құжаттама­сын әзірлеуге 32 млн. теңге бө­лінген. Бұл келісімшарттың құны – 46,6 млн. теңге. Мемлекеттік сараптамадан оң қорытынды алу мерзімі – үстіміздегі жылдың екінші тоқсаны. “Ресей Федера­циясы (Екатеринбург) – Алматы” М-36 тас жолындағы Тоқсан би кентінің маңындағы көпірді күрделі жөндеуге 10 млн. теңге ба­ғытталды. Келісімшарттың құны – 100 млн. теңге. Маңызды ке­лісім өткен жылдың 3-қарашасында жасалды. Талшық ауы­лын­дағы ДЭУ-64-ті күрделі жөндеуге 3 млн. теңге бөлінді. Жоба құны 10,5 миллион теңгені құрайды. Мемлекеттік сарапта­маның оң қорытындысын үсті­міздегі жылдың бірінші тоқса­нында алу көзделген.

Жыл бойы жолдарды күтіп ұстау – аса маңызды жұмыс. Себебі тас жолдың бойындағы қауіпсіздік осыған тәуелді. Өткен жылы республикалық маңызы бар автомобиль жолдарын күтіп ұстауға 2,8 млрд. теңге бөлініп, бұл қаржы толық игерілді.

Үстіміздегі жылы да ауқымды жұмыстар жүзеге асырылады. Республикалық маңызы бар ав­томобиль жолдарын қайта қал­пына келтіру, жөндеу және күтіп ұстауды алдын ала қаржылан­дыру жоспарына сәйкес 17,6 млрд. теңге бөлінді. Қайта қал­пына келтіруге – 5,2 млрд. теңге, күрделі жөндеуге – 3,1 млрд. тең­ге, орташа жөндеу – 6,4 млрд. теңге, күтіп ұстауға 2,9 млрд. теңге бағытталмақ.

Тұрақты түрде бөлінетін қо­мақты қаржының арқасында тір­шіліктің күретамыры біртіндеп жақсарып келеді. Тек мемлекет тарапынан бөлінген қаражатты тиімді жұмсап, жол сапасын жақ­сарту қажет. Сонда ғана белден асқанша белің үзілетін сапасыз жолдан арыламыз.

Қанат ӨСЕРБАЕВ,

“Қазавтожол” ҰҚ” акционерлік қоғамы облыстық филиалы директорының орынбасары.