Осыдан 3-4 жыл бұрын “Нұрлы жол” мемлекеттік бағдарламасы аясында облыс орталығынан шеткерілеу жердегі алаңда “Солнечный-2” деп аталатын шағынаудан бой көтерді. Аз ғана уақыттың ішінде инженерлік желілер тартылып, аулалар абаттандырылып, жолдар салынды.
Бүгінде сырты сендвич-панелдермен қапталған 200-ден астам бір қабатты ақшаңқан үйлер сап түзеп, келбеті көздің жауын алғандай қызықтырады. Әр шаршы метрі 120 мың теңгеден аспайтын су жаңа баспаналар қалалық әкімдікте жер кезегінде тұрған отбасыларға берілді. Енді, міне, оған қарсы бетте тағы бір шағынауданның құрылысы жедел түрде басталып кетті (бір түсініксіздігі, қазақша атау таусылып қалғандай бұл да “Солнечный-2” деп аталыпты. Әу баста инфрақұрылымы дайын бұл маңға да баспаналар тұрғызылып, жер теліміне кезекте тұрғандар қоныстанады деп белгіленген.
Алайда табиғаттың тосын жағдайы жауапты органдардың іс-қимыл жоспарын шұғыл түрде өзгертіп жіберді. Петропавл қаласында 2 мыңға жуық үйдің (Ойқалада – 1166, Былғары зауыты кентінде – 358, Заречныйда – 239, Боркиде – 40), 30-дан астам саяжай қауымдастығының су астында қалғаны ескеріліп, сол жерге баспана салуға шешім қабылданды.
“Қарғын судан зардап шеккендер 2884 адамға шақталған эвакуациялық пункттер мен жатақханаларға орналастырылды. Оларға бірреттік өтемақы алу үшін 724 млн. теңге бөлінді. Зерттелген 347 үйдің 125-де техникалық бағалау жұмыстары аяқталды. 18 тұрғын үй қоры мен коммерциялық тұрғын үйлерден 197 пәтерлік пул құрылды. Мердігер ұйымдарға пәтер бағаларын 22 млн. теңгеден асырмау тапсырылды. Жеке баспаналар салуға “Солнечный” шағынауданынан жер учаскесі қарастырылып отыр”, – деген еді қала әкімі Серік Мұхамедиев БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында.
Өңірге жұмыс сапарымен келген Премьер-министрдің орынбасары Қанат Бозымбаев 24 сәуірден бастап еңбек қарқыны қызу қарқын алған құрылыс учаскесіне арнайы соғып, іс барысымен танысты. “KAZ Minerals”, “Kazakhmys Holding” және “Kaspi.kz” компанияларының тасқын судан зардап шеккен солтүстікқазақстандықтарға 60 млрд. теңге мөлшерінде қаржы бөлгені хабарланды.
“Былтыр жеке тұрғын үй құрылысына жер телімдері бөлініп, инфрақұрылым тартылған болатын. Енді қалыптасқан жағдайға байланысты және де уақыт үнемдеу мақсатымен дайын тұрған учаскелер 100 баспана тұрғызуға бағытталады. Жобаны “Қазақстан халқына” қоры қаржыландырып отыр. Құрылыс жұмыстарына 10 мекеме тартылып, 40 күннің ішінде пайдалануға беретін болады. Негізінен жергілікті материалдар қолданылады”, – деді өңір басшысы Ғауез Нұрмұхамбетов.
Сондай-ақ “Kaspi.kz” 300 үй салуды, “Kazakhmys” корпорациясы 100 үй тұрғызуды жоспарлап отыр. Жалпы аталған шағынауданда тасқыннан зардап шеккендерге барлығы 500 үй салынады. Жұмыс көлемі ауқымды болғандықтан, құрылысты суық түскенше дейін аяқтау қажет.
Бізді қызу еңбек дүбіріне бөленген учаске басында жедел штабтың жетекшісі Мұрат Қалиев қарсы алып, жан-жақты ақпарат берді.
“Өзіңіз байқағандай, құрылысшылар тыным табар емес, екі ауысымда еңбек етуде. 7 жарық беретін подстанция орнатылды. Орталықтандырылған құбырдан келетін су әр үйге жеткізілуде. Осы салада тәжірибесі мол “Альфа-Север”, “Основание”, “Зерттеу СК”, “Құрылыс сервис СК” секілді құрылыс ұйымдарына үлкен үміт артылады. Құрылыс материалдары да, адам күші де, техника да жеткілікті”, – деген Мұрат Бопашұлы қабырғалары қаланып, шатырлары қойылған баспаналарға қарай бастады. Үш бөлмелі үйдің әрқайсысының аумағы – 80 шаршы метр.
Құрылыс алаңынан “Құрылыс сервис СК” ұйымының өкілдерін кездестірдік. Солардың бірі – компания құрылтайшысы Нұрлан Сапаровтың айтуынша, 10 үйді салуға 50 құрылысшы жұмылдырылған. Іргетасынан бастап, ішкі әрлеу жұмыстарына дейін өздері атқармақ.
Біз қабырғалары түгел қаланған 9 үйді аралап, шыға бергенде “Основание” ЖШС-ның директоры Сергей Тимофеевті жолықтырдық. Бұл компания 1995 жылдан бері жергілікті нарықта жемісті жұмыс істеп келеді.
“Ақжар ауданында бір ауысымда 200 науқасты қабылдайтын емхана, Тайынша ауданында 300 орынды мектеп салуға қатысқан құрылысшыларымыз 15 үйді уақытылы пайдалануға береріне сенім мол. Сапа жағынан қам жемеуге болады. Техникалық бақылау өкілдері күнде мониторинг жүргізіп отырады”, – деді нық сөйлеген Сергей Петрович.
Әлеуметтік, коммерциялық нысандар салу бағытында ісі өнік “Альфа-Север” ЖШС-ның да қызмет көрсету ауқымы кең. Бетон плиталар, есік-терезелер шығаратын арнайы цехтары бар. Мұнда 30-дан астам құрылысшы өздеріне сеніп тапсырылған нысандарды сапалы орындауға жұмылған. “Жас өркен” шағынауданында өзіндік қолтаңбасын қалдырған “Зерттеу-СК” серіктестігі тас қалаушыларының да берген сертке берік екенін аңғару қиын емес.
Төтенше жағдайлар департаментінің ресми өкілі Жазира Қожахметова келтірген деректер бойынша су тасқыны басталғаннан бері өңірде 3898 үйді су шайған. Су тасқынының шарықтау шегі өткенімен, әлі 3186 баспана су астында тұр. Солардың бірі – Рассвет округіне қарасты Семиполатное ауылы. Мұнда қауіпті аумаққа тақау Есіл көшесі бойындағы 12 үйдің 32 тұрғыны Рассветтегі эвакуациялық орталыққа орналастырылған. Осындай қиын шақта осындағы шаруашылық жетекшісі Ләззат Жәкеева қол қусырып, қарап отырмаған. Үй-жайы түгелімен суға кетіп, мүлдем жарамсыз болып қалған Дмитрий Фазыловтың отбасына 800 мың теңгеге баспана сатып әперген. Өзге фермерлер де үй жиһаздарымен көмектескен.
Қазақстан халқы Ассамблеясының “Бірлік. Жасампаздық. Өрлеу” атты ХХХIII сессиясында сөйлеген сөзінде Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев айтқандай, халқымыздың ынтымағы мен жоғары азаматтық жауапкершілігі осындай өте ауыр сынақ кезінде айқын көрінеді.
Өмір ЕСҚАЛИ,
“Soltüstık Qazaqstan”.