Soltüstık Казахстан
М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университетінде Алаш арысына арналған дәстүрлі “Мағжан Жұмабаев: Тұлға. Әдеби үрдіс және тілтаным” атты халықаралық конференция өтті. Шараға жергілікті зерттеушілермен қатар Түркия, Ресей, Өзбекстан ғалымдары да қатысты.
Көзі тірісінде есімі аңызға айналып, түркі әлеміндегі ерекше құбылыс болған, жаңа замандағы қазақ әдебиетінің қалыптасып, дамуына, ұлтының азаттық жолындағы күресіне өлшеусіз үлес қосқан, жан жүрегімен қазағын сүйіп, басқалармен елінің терезесі тең болуы үшін арпалысып өткен арысымыздың есімі көп жылдар бойы тасада қалып, тоталитарлық жүйенің шырмауынан шыға алмай жатты. Десе де халқы өз арысын ұмытқан жоқ. Өткен ғасырдың соңында, кеш те болса да Алаш арысының есімі елімен қайта қауышты.
Мағжан ақталған тұстан бастап, ақын шығармашылығын зерттеудің жаңа кезеңі басталды. Ақынның өткен жылғы мерейтойында өңірде бас қосқан ақын-жазушылар Мағжан Жұмабаевтың тұлғасын айқындар сөздер айтып, оған “түркі әлемінің алтын жұлдызы”, – деген бағаны бекітіп кетті. Тарих аспанында бірден көзге түсетін сол жұлдыз бүгін де ұлтының рухани бағдарын айқындап, жастарға жол сілтеп келеді.
Қазірге дейін оның өмірі мен шығармашылығына қатысты жүздеген еңбектер жазылып, том-том кітап басылып шықты. Соған қарамастан мағжантанудың шешілмеген мәселесі әлі аз емес. Жыл сайын осындай түйткілді сауалдарды ортаға салып, ақын шығармашылығына қатысты тың деректер мен зерттеу жетістіктерін көрсету үшін зерттеушілер жергілікті университетте бас қосады.
– Мағжан Жұмабаев – барша түркі әлеміне ортақ тұлға. Түрік халқы оның есімін құрметтеп, қадір тұтады. Біздің елдегі қиын-қыстау уақытта Мағжан Орта Азия қалаларынан ақша жинап, алыстағы бауырлас елге көмек бергенін білеміз. Оның түріктерге арнап жазған “Алыстағы бауырыма” атты туындысы Түркияда аса жоғары бағаланады. Ақын шығармашылығы негізінде елімізде жүздеген диссертациялар қорғалып, мақалалар жарық көрген. Ұлтшылдық-ағартушылық ұстанымымен танылған ол ХХ ғасыр басындағы әдебиетте өзіндік қолтаңбасын қалдырды, – дейді Мугла Сыткы Кочман университетінің қазіргі түрік диалектілері мен әдебиеті бөлімінің меңгерушісі, профессор Аян Екрем.
Шара барысында Солтүстік Қазақстан мемлекеттік архивінің директоры Сәуле Мәлікова, Мағжан Жұмабаев атындағы IT-мектеп-лицейінің директоры Бикеш Касенова, Ұлттық ұлан академиясының тілдік дайындық кафедрасының бастығы Ақмарал Сәркенқызы, Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университетінің оқытушысы Ғарифулла Абылқасов, қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Зухра Ауғанбаева және тағы басқа мамандар сөз сөйлеп, ақынға қатысты зерттеулер туралы баяндады.
Диас АЯҒАН,
“Soltüstık Qazaqstan”.