АЖАЛЫНА АСЫҚҚАНДАР

Соңғы кездері өңірімізде мо­токөлік құралдарының қатысуы­мен жол-көлік оқиғалары жиілеп кетті. Облыстық полиция депар­та­ментінің мәліметінше, биылғы жылдың 6 айында облыс аума­ғында мопедтердің қатысуымен 10 жол-көлік оқиғасы тіркеліп, сал­дарынан 11 адам жарақат алды. Өкініштісі, екі доңғалақты көлік құ­ралын жүргізіп, апатқа ұшырай­тындардың дені – кәмелет жасы­на толмаған жасөспірімдер. Со­нымен қатар тергеу жұмыстары­ның барлығы да жол апатына мо­токөлік жүргізушілерінің кінәлі екен­дігін, сондай-ақ олардың жол жүру ережелерін сақтамайтынын көрсеткен.

Мопед – ірі қалаларда кепте­ліс­тен құтқаратын көлік. Тапсы­рыс­пен тамақ жеткізу, тауар тасу қызметінде жүргендер де осы көлік құралын таңдайды.

Облыстық полиция департа­менті жергілікті полиция қызметі басқармасының ерекше тапсыр­малар жөніндегі аға инспекторы, полиция майоры Азамат Жамұ­қовтың айтуынша, көліктердің арасымен жүйткіп жүретін мото­көлік иелері көбінесе жылдам­дықты арттырып, бағдаршамға ба­ғынбайды. Кейде тіпті қарсы бағытқа шығып кетеді. Келеңсіз оқи­ғаның алдын алу үшін жол по­лицейлері үздіксіз рейд ұйымдас­тырып, балалар мен ата-аналарға мопед жүргізудің талаптарын түсіндіруде. Осындай профилак­тикалық іс-шаралар барысында жыл басынан бері жол ережесін сақтамай мопед басқарған 43 жүр­гізуші әкімшілік жауапкершілікке тартылды.

Мотоцикл жүргізушілеріне қа­тыс­ты жағдайлар тіпті жан түрші­гер­лік. Еске салсақ, 17-шілдеде Петропавл қаласындағы Панфи­лов және Караванная көшелері­нің қиылысында түнгі сағат 23.00 шамасында “RC200” маркалы мо­тоцикл мен “Honda Accord” авто­көлігі соқтығысты. Мотоцикл тіз­гін­деген 17 жасар жасөспірім көп қан жоғалтып, аса ауыр жағ­дайда ауруханаға түсті. Бас және де­ненің бірнеше ауыр жарақа­тта­рын алған жасөс­пі­рімге дәрі­гер­лер күрделі ота жа­сап, шұғыл ке­ңестің қорытын­дысымен бүй­ре­гі алынып тастал­ды. Көлік жүр­гізу­шісі де ауруха­на­ға жатып шықты.

– Аталған оқиға бойынша сотқа дейінгі тергеу ісі жүріп жатыр. Осындай келеңсіз жайттарды болдырмау, алдын алу үшін бос уақыттарын далада өткізетін балаларын ата-аналары бақы­лауда ұстап отырулары керек. Со­нымен қатар ата-аналарды кә­мелет жасына жетпеген жеткін­шектердің түн уақытында өз беті­мен жүруіне жол бермеуге, суға шомылатын орындарда қарау­сыз қалдырмауға және жол жүру қағидаларын қатаң сақтауды қа­дағалап отыруға шақырамыз.

Көлік жүргізушілері секілді мо­пед мінгендер мен жаяу жүргінші­лердің барлығы да жол қозғалы­сы­ның қатысушылары ретінде ережелерді сақтап, талапқа бағы­нулары тиіс. Қауіпсіздікті қамта­ма­сыз ету мақсатында жүргізуші­лерге жылдамдықты асырмай, жол жүру ережесіне бағынып, қа­таң сақтауларын ескертеміз, – дейді полиция майоры Азамат Жамұқов.

Былтырғы 30 тамыздан бас­тап шағын электрокөліктер мен электросамокат пайдалануды реттейтін “Жол жүрісін ұйымдас­тыру мәселелері бойынша кейбір заңнамалық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” Заң күшіне енді. Соған сәйкес, мопед, скутер, электросамокат­тар­дың жүргізушілері жол жүру қағидаларын бұзса, Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодек­стің 615, 593, 620 баптары және 612-бабының 1-бөлігі бойынша жа­уапкершілікке тартылады. Жол жүру қозғалысына қатысу­шы ре­тінде мопед тізгіндегендер мін­дет­ті түрде өз көлік құралын тір­кеуге қоюлары керек және жүр­гізуші куәлігін иемденуге тиіс.

Заңға сәйкес, мотоцикл, ску­тер, трицикл, квадроцикл және мо­пед иелеріне “А1” және “А” жүр­гізуші куәлігін алу міндеттеледі. Яғни, қозғалтқыш көлемі 50 тек­ше сантиметрге дейінгі мопедтер көлік құралы санатына кіреді. Ал 125 куб. см көлемінен жоғары қоз­ғалтқыш болса, “А” деңгейіндегі куәлік алуға тиіс. Заң бойынша “А1” деңгейін 16 жасқа толғандар, ал “А” деңгейін 18 жасқа толған­дар ала алады. Жүргізуші куәлігі бар адамдар да жүргізушілерді даярлайтын бөлімшелерден са­бақ алуы қажет. Сондай-ақ тео­риялық және прак­тикалық емти­хан тапсырулары міндеттеледі. Сол секілді жүргізу­шіде A, B, C санатындағы куәлік­тері болған жағдайда мопедтерді басқаруға “A1” санаты автоматты түрде бе­ріледі. Бұдан өзге “қоз­ғалт­қышы бар велосипед” ұғымы енгізілген. Яғни қозғалтқышы бар велоси­педті жаяу жүруге арнал­ған жол­дар мен тротуарларда жүр­гізуге тыйым салынады.

Полиция майоры Азамат Жа­мұқов жол жүру қағидаларының 22 тарауының талаптарына сәй­кес, велосипедшілерге қатысты талаптарға тоқталды. Ай­туын­ша, қазіргі уақытта жаяу жүргіншілер тротуарларда велоси­педшілер­дің кедергі келтіретінін айтып көп шағымданады. Поли­ция қыз­мет­керлері осыған байла­нысты ве­ло­сипед жүргізетін аза­маттар ара­сында түсіндіру жұ­мыс­тарын кү­шейткен.

– Велосипедшілер велосипед жо­лағымен жүруге тиіс, егер ол бол­маса, жолдың оң жақ шеті­мен, тротуармен және жаяу жүр­гін­шілер өткелімен жүреді. Он төрт жасқа толмаған азаматтарға жол­дың оң жақ шетімен, марш­руттық көліктерге арналған жо­лақпен жү­руге рұқсат етілмейді. Велоси­педшілер жаяу жүргінші­лерге ке­дергі келтірмеуі керек, – дейді Аза­мат Жамұқов.

Сол секілді велосипедшілер жол үстімен бір-бірінің соңынан тек бір қатар болып қана жүруі керек. Сонымен қатар велосипедті бір қолмен жүргізуге, велосипед­тің артынан және қабырғасынан 50 см-ден артық шығып тұратын не­месе велосипедті басқаруға ке­дергі жасайтын жүкті тасымал­дауға, велосипед жолағы бола тұра жолдың оң жақ шетімен жүруге, трамвай линиялары бар жолдарда солға бұрылуға неме­се кері бұрылуға, басқа бір вело­сипедті сүйреуге тыйым салына­ды. Егер велосипед жолағы негіз­гі жолмен қиылысқан жағдайда, велосипед пен мопед жүргізуші­лері негізгі жолдағы көліктерге жол беруге тиіс.

Мамандар велосипедшілер жаяу жүргіншілер өткелінен өтер­де велосипедтен түсіп, жаяу өту­лері қажет екенін ескертеді. Өйт­кені автокөліктердің жүргізуші­лері оларды бірден байқамайды, тежегішті басып үлгере алмай, қағып кетуі мүмкін. Кейбір вело­сипедшілер қозғалыс кезінде құлаққаппен жүреді. Олар мұндай кезде бағдаршам­ның дыбысын, көліктердің сиг­на­лын және жол қозғалысының бас­қа қатысушыларының дыбыс белгілерін естімейді.

Велосипед жүргізушілеріне шынтақ, тізе қорғағыштар мен шлем кию міндеттеледі. Бұдан бө­лек, тәуліктің қараңғы уақытында анық көріну үшін велосипедте ка­та­фоттар, артқы және алдыңғы шамдар, жарық қайтарғыш лен­талар, дыбыс сигналы орнатыл­ған болуы керек. Түнгі уақытта жол қозғалысының басқа қатысушы­ларына көріну үшін жарық қайтарғыш элементтері бар киім кигені абзал.

Құқық қорғау өкілінен мото­цикл­мен дарылдатып түн тыныш­тығын бұзатындарға қатысты жа­уапкершілікті сұрадық. Айтуын­ша, мотоцикл жүргізушілері ты­ныштықты бұзған жағдайда Әкім­шілік құқық бұзушылық тура­лы кодекстің 437-бабы “Тыныштық­ты бұзу” бойынша әкім­ші­лік жауапкершілікке тартылады. Бұл орайда патрульдік полиция ба­тальонының қызметкерлері күн сайын мотоцикл жүргізушілерінің қозғалысын бақылап, олармен тү­сіндіру жұмыстарын жүргізуде. Егер мотоцикл жүргізушілері тұр­ғындардың мазасын алса, “Play Market” арқылы 102-косымшасы­на кіріп, шағым қалды­руына мүмкіндігі бар. Шағымда­нушы­ның арыз түсірген, сондай-ақ ви­деотүсірілім жолдаған уа­қыты сақталады. Мұнымен қатар поли­ция департаментінің әлеу­мет­тік желілердегі парақшала­рына жүгінуге болады.

Иә, кейбір ата-аналар ба­лаларын “Қатарынан қалмасын” деген түсінікпен екі доңғалақты кө­лік құралына мінгізіп, өзгенің өмі­ріне қауіп төндіріп, қайғылы оқи­ғаға өздері итермелеп жататыны өкінішті. Осындайда баланың айтқанын істеймін деп жүріп, бо­лашағына балта шауып алмаса екен дегіміз келеді.

Гүлфайруз ТӨРЕМҰРАТОВА,

“Soltüstık Qazaqstan”.