«Soltüstık Qazaqstan»

PDF

АИТВ: НЕНІ БІЛУ КЕРЕК?

Soltüstık Казахстан

 Kyzylzhar_akparat@mail.ru

Облыста адамның иммун тапшылығы вирусы инфек­ция­­сын жұқтырғандар саны артып отыр. АИТВ инфекциясының профилактикасы жөніндегі ор­та­лықтың бөлімше меңгерушісі Қарлығаш Ақынова­ның айтуынша, бұл инфекцияны жыл сайын жаңадан 100-ден ас­там адам жұқтырады. Бұрын ауырғандардың 90 пайы­зы ине арқылы есірткі тұтынатындар болса, қазір жы­ныстық қатынас арқылы жұқтыратындар көбейген.

“Қазіргі уақытта біздің бақы­ла­уы­мызда 10 бала бар. Олар ауруды аналарынан жұқтырған. Соңғы 5 жылдан бері бізде мұн­дай жайттар жаңадан тіркелген жоқ. Жылда АИТВ жұқтырған аналар дүниеге сәби әкеліп жа­та­ды, олар дер кезінде алдын алу емін алады. Нәтижесінде өмірге дені сау бала келеді. Мұн­дай нәрестені біз 1,5 жыл бақы­лаймыз. Үш рет ПЦР-талдау жа­сап, ауру бар-жоғын анықтай­мыз, кейін бала 1,5 жасқа кел­ген­де иммуноферменттік тал­дау жүргізіп, ауырмайтынына көз жеткізіп барып, есептен шы­ғарамыз. Мұндай балалар бізде көп”, – дейді орталық маманы.

Өкінішке қарай, АИТВ жұқ­тырғандар өмір бойы емделуі қа­жет. Қазіргі уақытта осы инфек­цияны жұқтырғандар қабылдай­тын препараттардың барлығы ау­руды басуға, вирустың кө­беюі­не жол бермеуге негіздел­ген. Вирустан толық құтқаратын ем әлі табылған жоқ. Дәрі-дәрмек, емдеу – бәрі тегін.

“Сапалы емнің бір түрі анти­ретровирустық терапия деп ата­лады. Бұл вирусты бақылауда ұстап, көбеюіне мүмкіндік бер­мейді. Емді уақытында бастап, дәрігердің нұсқауларын бұл­жытпай орындаған жағдайда нау­қас қалыпты өмір сүре ала­ды. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ұсынысымен, біз қандағы анықталмайтын ви­рустық жүктемесі бар сыр­қаттар мен жұмыс істеп жатырмыз, өйткені мұндай адамда инфек­цияны бас­қа тарату мүмкіндігі жоқ. Ағзадағы вирустарды басу ар­қылы оны таралмайтындай ету қажет”, – дейді маман.

Қарлығаш Ақынова дискор­дантты жұп деген терминнің анықтамасын айтты. Мұндай жұп­та ерлі-зайыптының біреуін­де ВИЧ оң, екіншісінде теріс нә­тиже көрсетеді екен. “Біздің мақ­сатымыз, оны емдеу арқылы қа­сындағы серіктесіне қауіпсіз ету”, – дейді ол. Орталықтың “Бай­ланысқа дейінгі профи­лак­тика” атты бағдарламасы да бар. Мұнда керісінше, ауырмай­тын адам алдын алудан өтеді. Бұл – АИТВ-инфекциясының таралуын бол­дырмаудың өте тиімді әдісі. Әдетте, байла­нысқа дейінгі про­филактикада жұқтырып алу қау­пі жоғары адам таблетка тү­рінде белгілі бір дәрілерді күнделікті қабыл­дауы қажет.

Облыста 2019 жылдан бері АИТВ-мен өмір сүретін адам­дар­ға арналған “Answer” атты қо­ғамдық қордың филиалы жұ­мыс істейді. Бұл жерде тек психо­логиялық қана емес, әлеуметтік, заңға қатысты көмек бе­реді. Құжат жасатуға да көмек­теседі.

“АИТВ-ға тексерілу үшін біз­дің орталыққа келуге болады, жаңашылдығымыз бар. Кез кел­ген адам орта­лық­та қан тапсы­ра алады. Кейін QR-код бере­міз, екінші күні сол арқылы нәти­жені біле алады. Сондай-ақ ма­ман­да­рымыз осы талдау бо­йынша сұрақтарға, толық жауап береді. Мұ­ның бәрі құпия жүргі­зіледі. Ал егер талдау оң нәтиже берсе, онда біздің орталыққа келіп, ма­манның кеңесін алу қажет. Сыр­қат диспансерлік есепке алы­нып, ем-дом жүргізі­леді.

АИТВ жыныс жолы және қан арқылы жұғады. Егер де адам қа­уіп тобына жатса, онда жылына бірнеше рет тексерілгені жөн. Им­мунитеттің бұзылуына бай­ла­н­ысты немесе пневмониямен жиі ауыратын болса, терісінде бөртпе пайда болса немесе себепсіз салмақ жо­ғалта бас­таса, мұндай жағ­дай­да да бір­ден барып тексе­рілген жөн”, – дейді дәрігер.

Тұрғындар тексерілу үшін кез келген емханаға барып тегін қан тапсыра алады. Зертхана об­лыс­тық АИТВ инфекция­сы­ның про­филактикасы жөніндегі орта­лық­та орналасқан. Барлық тал­дауға алынған қан осы жерге келеді.

“АИТВ – ортақ мәселе. Дис­криминациялау, стигма мәсе­лесі бар, бірақ біз қолдан кел­ген­ше мұнымен күресіп жатыр­мыз. Бұл АИТВ жұқтырған адамдар бізге қаралуға қорық­пай, сапа­лы ем алуы үшін қа­жет. Мұндай дертті жұқтырған адам емделу арқылы алдымен өз денсау­лығын жақсартады, сондай-ақ жақын адамдарын осы аурудан қорғайды”, – дейді бөлім мең­герушісі Қарлығаш Ақынова.

Қазіргі уақытта облыста АИТВ жұқтырған 1,4 мың адам диспансерлік есепке алынған. Оның 60 пайыздан астамы – ер адамдар. Ал антиретровирус­тық терапия алушылардың үлесі 90 пайызға жақындады.

Ақерке ДӘУРЕНБЕКҚЫЗЫ,

“Soltüstık Qazaqstan”.

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:

Share on facebook
Facebook
Share on telegram
Telegram
Share on whatsapp
WhatsApp