Төртінші, әлде бесінші сыныпта оқитын кезім. Ерте көктемде мал қораның ішінде қарлығаш ұя салады. Кіп-кішкентай құстың соншалықты еңбекқорлығына қайран қалатын едім. Есіктен зып етіп шыққаны сол, әлгіндей болмай қайтып оралады. Аузында шөп-шалам, жүн-жұрқа, кейде балшық та тістеп әкеледі-ау деймін. Салған ұясы сондай әдемі. Теп-тегіс, жұп-жұмыр етіп түсіреді. Жуан бөрененің қапталына қалаған ұяның беріктігін көргім келді-ау деймін, сатымен көтеріліп бара жатыр едім, жон арқама әлдене сарт ете түсті. Атамның ақ таяғы екен. Аңтарыла қараған маған:
– Ұя бұзған оңбайды, – деді ызғарлы үнмен.
Арада қаншама жыл өтті. Қарлығаштың ұясын ұмыттым, ал атамның ақ таяғы арқама батпағанымен, жуырда есіме түсті. Көктемде немере ағамыздың үйіне бір себеппен бара қалдым. Үй іші көңілсіз. Тұрмыстағы қыздарының жағдайы жайсыз екен. Ел аман, жұрт тынышта екі иінінен демалып жүретін жеңгем ашуы қара қазанды қайнатқандай.
– Жүріңдер, – деді жеңгем інілеріне, – барып алып қайтамыз. Ішіме сыйған бала сыртыма да сыяды.
Өздері бес-алты адам. Екі көлікпен аттанбақ. Басу айтқан біздің сөзімізді құлақтарына ілер емес. Үзеңгіге аяқтарын салып тұрғанда көршілері басу айтқан:
– “Ерлі-зайыптылардың арасына есі кеткен түседі” деуші еді бұрынғылар. Жастар өздері жарасып кетеді. Үй болған соң ыдыс-аяқ сылдырламай тұра ма? Сылдырласа сылдырласын, сынбаса болды ғой.
Бәріміз де жас болдық. Ұрыстық-керістік. Бірақ кетіскен жеріміз жоқ. Жас қосылған ерлі-зайыптылардың ортасына түсе берсек не қадіріміз қалады. Ертең олар да әке мен шешенің осындай әрекетіне үйреніп алады да, өздері отбасы құндылығын, жанұя жарасымен ұмытады. Сондықтан да осы жерден тоқтаған абзал.
Дәл осы сәтте жон арқамның сыздап кеткені. Атамның ақ таяғы тиген жер. Сөзі де есімде. Ұя бұзған оңбайды.
Байқал БАЙӘДІЛ,
журналист.