Шәкірттің жаққан шырағын

Өңірдің білім саласының “Алтын қорында” ұстаздар әулеті ретінде 40 отбасы тіркелген. Мұғалімдік жолды атадан балаға мирас етіп, бұл үрдісті бірнеше буыннан бері үзбей келе жатқандардың бірі – Рамазановтар әулеті. Бір шаңырақтан шыққан ұстаздардың саны 20-дан асады. Ал ортақ еңбек өтілі – 230 жыл шамасында.

Ұстаз болуды қастерлі мін­дет санайтын әулеттің өкілі Сапар Рамазановтың бірінші мамандығы – техник-механик. Туған жері Жамбыл ауданы Үлгі ауылында 90-шы жылдардың басына дейін осы кәсіп бойынша еңбек еткен. “Қайта құру” за­маны келіп, кәсіпорындар, ша­руашылықтар жабыла баста­ғаннан кейін Сапар Бектұр­ған­ұлына да заманға сай бейім­делуге тура келген.

“Мұғалімдік жұмысты кішкентайымнан көріп өскендіктен осы салаға бет бұрдым. “Маши­на тану” пәні менің бұрынғы жұ­мысыммен байланысты болды. Кейін әкем тарихшы болған­дықтан, мен де осы пәнді таң­дап, білім алдым. 2000 жыл­дары жоғары оқу орнына түсіп, “Тарих-география пәнінің мұға­лімі” мамандығын игердім. Бү­гінде мұғалімдік еңбек өтілім – 31 жыл. Мағжан Жұмабаев атындағы жоғары колледжде, қазақ-түрік лицейінде еңбек ет­тім. Қазір Петропавлдағы Жұмабек Тәшенов атындағы 20-шы орта мектепте география пә­ні­нен сабақ беремін, педагог-зерттеушімін”, – дейді ұстаз.

Рамазановтар әулетінде мұ­ғалімдік жолды Құрмаш Рамазанұлы бастауыш мектептің мұғалімі болып бастаған. Ол – Са­пар Бектұрғанұлының атасы. 1903 жылы туған, көрші ауыл­дағы мол­дадан хат таныған жан. Ал он бес жасынан бастап, яғни кеңес өкі­меті орнағаннан кейін ұжымдас­тыру ісіне ара­ласты. 1934 жылдан бастап Ор­тақшыл, Үлгі мектептерінде бас­тауыш мұғалімі болып 30 жыл қызмет атқарды. Соғыс ардаге­рі. “Құрмет белгісі” ордені және “Еңбектегі ерлігі үшін” меда­лімен марапатталған. 1963 жылы 60 жасқа келіп өмірден өткен.

“Әкем Бектұрған Петропавл педагогикалық училищесін біті­ріп, Үлгі сегіз жылдық мектебінде 16 жыл мұғалім, 5 жыл оқу ісі­нің меңгерушісі, 25 жыл мек­теп директоры қызметін атқар­ды. Жылдар бойы ауыл мәде­ниетін көтеруге, жастарды адам­гершілігі мол, рухы биік тұлға етіп тәрбиелеуге үлесін қосты. Ұзақ жылғы ұстаздық ең­бегі үшін “Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген мәдениет қызметкері” атағы берілді, “ҚР білім беру ісінің озық қызметкері” төсбел­гісімен марапатталды. Білім са­ласында 46 жыл қызмет атқар­ды, қазіргі таңда зейнеткерлік демалыс­та”, – деген Сапар Бектұрған­ұлы үлкен әулетте білім саласы бойынша еңбек еткен жандар­ды атап шықты.

Қазір төртінші буын мұғалім­дік қызметті жалғастырып жа­тыр. Соның бірі – қызы Ақерке. Ол Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің қазақ тілі мен әдебиеті факультетін біті­ріп, облыстық білім басқарма­сында 3 жыл әдіскер болып қыз­мет атқарған.

Ұстаздың пікірінше, соңғы жылдары мұғалімдік әйелдер­дің мамандығына айналып ба­рады. Негізінен ер адамдар өнеркәсіпті, мемлекеттік қыз­мет­ті таңдайды, осылайша биік мансапқа жетуді ойлайды. Бұл бір себебі болса, екіншіден бала­мен жұмыс істеу, әсіресе қа­зіргі уақытта тілін тауып, білім-тәрбие беру оңай емес. Бұл – қиын, әрі зор жауапкершілік ар­татын мамандықтардың бірі.

“Қазір мен еңбек етіп жатқан мектепте 30-дан астам мұғалім болса, соның жетеуі ғана ер адам. Осыдан 5-10 жыл бұрын­ғы балалар мен қа­зіргі бала­лардың айырмашы­лығы жер мен көктей. Бүгінгі ба­лалардың дүниетанымы ғана емес, тәр­биесі де бөлек және оқу­шы­лардың көбінің оқуға де­ген құш­тарлығы төмен. Бұрын бала на­шар баға алса соны жоюға ты­рысатын, намыстанатын. Қазір оқушыны нашар ба­ға­мен “қор­қыта” алмайсың. Әрі бұрынғы бағдарламамен са­лыс­тырған­да қазіргі мектеп бағ­дарламасы оқушы үшін күрделі деп есеп­теймін. Ал жалпы оқи алмайтын оқушы болмайды, оны оқыта ал­майтын мұғалім болуы мүмкін”, – дейді ол.

Сапар Бектұрған­ұлы өмірде де, ұстаздық жолда да әкесін үлгі тұтады. Се­бебі ата-анасы үнемі жол көр­сетіп, ба­ғыт-бағдар беріп отыр­ды. “Ба­лаңды тәрбиелемес бұ­рын, өзің­ді тәр­биеле” деген тәм­сіл бар. Кейіп­керіміздің “Бұл сөз әке­ме қа­рата айтылғандай”, – дегені та­ғылымды ұстаз, өнеге берер ас­қар тау бола білген жан­­ның құр­метін асырғандай. Әр ісі­мен, жү­ріс-тұрысымен үлгі бол­ған ол ұстаздық жолды таң­да­ған бала­ларына да түзу жол­ды көрсетті. Мектептегі алғаш­қы ұс­тазы – нағашы апасы Ай­сұ­лу Мағзұм­қызының да есімі әркез есінде.

Сапар Рамазановты көпші­лік әнші ретінде де жақсы тани­ды. Ол “Жігіт сұлтаны” байқауына қатысып, облыстық кезеңнің жеңімпазы атанғанын біреу бі­лер, біреу білмес.

“Әке-шешем де ән айтады. “Жігіттің жақсысы нағашыдан” дейді ғой, нағашыларым да ше­тінен өнерпаз. Мектепте оқып жүргенде домбыра ансамблі болды, соған қатыстым. Домбы­ра шертуді үйреткен әкем. Ал нағашым, анамның інісі клуб меңгерушісі болды. Сол кісінің жанында әскерге дейін, барып келгеннен кейін көп жүрдім. Түрлі байқауларға қатысатын­быз. 1996 жылы ауданда “Жігіт сұлтаны” байқауы болды. Сон­да бірінші орын алдым. Кейін облыстық кезеңге қатысып, бас бәйгені жеңіп алдым. Жігіт сегіз қырлы, бір сыр­лы болуы керек. Сол байқауда жұртты таңғал­дыр деген тапсырма болды. Қа­жымұқан атамыз сияқты кү­шімді көрсетейін деп “Волга” кө­лігіне 5 қызды отырғызып, ті­сіммен сүйредім. Республика­лық тур Шымкентте өтті. Бірінші кезеңнен өткенім­мен, екіншісіне қатыса алма­дым. Ыстық ауа райына шыдамай, қан қы­сымым көтеріліп, ауырып қал­дым” – дейді Сапар Бектұрғанұлы.

Мектепте сабақтан тыс жұ­мыс көп. Түрлі бай­қаулар, кеш­тер ұйымдастыры­лады. Сол кезде бойдағы өнер оқушы­ларға ән айтып, сцена­рий жазуға, қойылым қоюға кө­мек. Жал­пы бала сабақ қызықты өтсе ғана есте сақтайды. Әрі қазіргідей түрлі технология да­мыған заманда оқушыны қы­зық­тыру өте қиын. Сол се­бепті мұғалімдер барынша түрлен­діруге тырысады. “Осын­дай­да өнер керек-ақ, кейде та­қы­рып­ты ұғындыру үшін өлең шыға­рамын. Көштен қалмау үшін үне­мі ізденісте болып, бі­лімді же­тіл­діріп отыру қажет”, – деп ойын түйіндеді Сапар Ра­мазанов.

Ақерке ДӘУРЕНБЕКҚЫЗЫ,

“Soltüstık Qazaqstan”.