Әкем – Қақаш Әуелбекұлы 1922 жылы Әкет ауылында дүниеге келген. Бір рулы ел мекендеген бұл ауыл ертеректе бұрынғы Көкшетау облысының Казанка (қазіргі Айыртау) ауданына қарайтын. Орманның ортасында орналасқан екен.
Тарихымызда ұлы жұт аталып кеткен 1932 жылы орын алған ашаршылық жылдарында әкем небәрі 10 жаста болған. Ауыл тұрғындары бір түнде Сухарабовка, Булаев елді мекендеріне жылжиды. 1936 жылы денсаулығы жарағандары ата қонысқа қайта көшіп келсе, бойларын дендеген аштық пен сырқаттан жүруге шамасы болмаған көп адам сол жақта қалған. Атам Әуелбек науқас болғандықтан, керуенге ілесе алмапты. Қай ауылда жерленгені әлі күнге дейін белгісіз.
Әкем Ұлы Отан соғысы кезінде «Нати», «Сталинец» комбайндарында трактор тіркеушісі болды. Жұмыстағы жоғары көрсеткіштері үшін Мәскеуде өткен ауыл шаруашылығы көрмесіне қатысқан атақты механизатор Дүйсенбек Ниязбекұлы әкемізге білгенін, осы саланың қыр-сырын үйретіпті. Озаттардың қатарынан көрінген әкемді жауапты мамандар тылдағы еңбекке керек деген желеумен соғысқа жібермеген.
Әкеміз қой аузынан шөп алмас жуас, ісіне тыңғылықты, бүкіл ауылға сыйлы болды. Балаларына ұрысуды білмейтін. «Біз сендердің қастарыңда мәңгі жүрмейміз. Сендер жақсы мамандық иесі атануларың керек», – деп үнемі ақылын айтып отыратын. Ол кезде кішкентаймыз ғой, әкеміздің айтқандарының бірін ұқсақ, бірін ұқпаймыз. Бірақ кейін есейіп, еңбекке кіріскенде әкеміздің айтқан өнегелі сөздері ойымызға жиі оралып, әр іске жауапкершілікпен қарауға, әке өсиетін орындауға тырыстық.
Әкем анамыз Қарлығаш Арықбайқызымен 1943 жылы отбасын құрып, өмірге төрт ұл, екі қыз келді. Барлығымыз мектепте үздік оқыдық. Аяқ астынан сырқаттанып қалған әкем қанша ем алғанымен нәтижесіз болып, ақыры белгісіз ауру оны жеңіп, 1971 жылы өмірден озды. Алты баламен жесір қалған анамыздан әкеміздің туыстары теріс айналғанда, нағашы ағамыз Назымбек Арықбайұлы ғана қаржылай да, үйдегі тірлікке де көмектесіп жүрді.
Барлық ауыртпалықты арқалап қалған жесір әйелге бұғанасы қатпаған балаларды жалғыз жеткізу оңай ма? Басына іс түскен қиын кезеңде ол жаным нәзік демеді. Колхозда, кейін дүкенде сатушы болып жұмыс істеді. Анамыз шай үстінде: «Сендерді жалғыз өсірдім. Бала болып, бұзақылықтарыңды көрсеткен жоқсыңдар. Ендігі қалған өмірлерің өз қолдарыңда», – деп отыратын.
Мінезі тік еді, кісіге жағынуды білмейтін анамыз үлкен-кіші демей турасын айта салатын. Оның осы мінезін жақсы білетін әжеміз біз үйде тентектік қылғанда: «Әне, шешелерің келе жатыр! Сыбағаларыңды береді қазір!», – деп қорқытатын.
Балаларын ержеткізіп, ұлдарын ұяға, қыздарын қияға қондырған анамыз әрқайсымызға еншімізді беріп, өз алдымызға бөлек отау тіктірді. Немерелерін бесік жырымен сусындатып өсірді. Келіндеріне өсектен аулақ болуды, әулетке жаман сөз келтірмеуді үйретіп, 64 жасында өмірден озды.
Өткірлігімен, қайсар мінезімен бізді ел қатарына қосқан анамыздың жылы жүзі әлі күнге дейін көз алдымызда. Анамыз тірі болса биыл 100-ге толар еді.
Ата-ана алдындағы сәбилік парызымызды қанша өтегіміз келсе де, бақилыққа аттанғандардың артынан тек жақсы естелік айтып, Құран бағыштауға ғана шамамыз жетеді. Анамның жанашыры болған Назымбек нағашымыз да қазір өмірде жоқ.
Балалары, бауыры үшін отқа да, суға да түсуге дайын болған марқұмдарға Алла тағала бұл дүниеде көрмеген рақатты ана дүниеде көруді нәсіп етсін деп тілейміз.
Сабырғали ҚАҚАШҰЛЫ,
зейнеткер.