Soltüstık Казахстан
Мамлютка қаласында ертелі-кеш колонка жағалап, судың кезегінде тұрған жұртшылықты жиі көремін. Әрқайсысы бір-бір флягасын сүйреп алып, құдыққа, одан үйіне қарай асығып бара жатады. Байқауымша, көбі су алатын колонкадан жырақтау тұратын көрінеді. Жаздың күні алыстан су тасу аса көп қиындық тудырмас, ал қыстың көзі қырауда қайтпек?
Немересін ертіп, су алуға аяңдап басып бара жатқан ақ жаулықты апаны жолдан күтіп алып, әңгімеге тарттым. “Жолдасым күзетші болып жұмыс істейді. Кейде үйде су бітіп қалатындықтан өзім баруыма тура келеді. Қырық литрлік су таситын ыдысты жалғыз сүйрей алмайтын болғаннан кейін немеремді ертіп аламын. Мамлютканың Жұмысшы кентінде тұрып жатқанымызға ширек ғасырдан асты. Әлі күнге суды тасып ішеміз. Оның үстіне колонка бізден жырақтау. Үйге дейін құбыр тартып алайық десек, қыруар қаржы кетеді. Жергілікті әкімдіктің көмектесер түрі жоқ”, – деді налыған кейіппен. Айтуынша, осы маңайда тұратындардың дені зейнеткерлер. Жаздың ыстығы, қыстың суығында ары-бері фляга сүйреп жүру оңай іс емес. “Енді қайтсін, тірі адам тірлігін жасайды ғой. Сондай үлкен кісілерге жеңілдікпен су кіргізіп берсе де болар еді. Тіпті болмағанда көшемізге жақындатып берсе, үйге кіргізіп алуға шығын көп кетпес еді”, – дейді.
Қаладағы ауызсу төңірегіндегі мән-жайды Мамлютканың әкімі Еркін Самарханұлымен жүздесіп, сұрап көрдік. Оның айтуынша, Мамлюткадағы 2400 шаңырақтың 1300-і суды үйіне тартып алған. Ал қалған мыңнан астам отбасы тасып ішіп отыр.
“Су құбыры қашықтау орналасқандықтан үйлеріне тарта алмай отырған отбасылардың өтініштерін ескеріп, былтыр бюджеттен қаржы бөлгізіп, тағы 40 құдық орнаттық. 300-дей отбасы өз қаражатына сол құдықтардан су тартып алды. Биыл тағы да жобалық-сметалық құжаттар жасадық. Әзірге қаржы бөлінген жоқ. Бірақ құжат дайын. Үйлеріне су кіргізген отбасылардың көбеюіне байланысты су айдайтын сорғының қысымы да азаятыны белгілі. Сол үшін тағы екі сорғы сатып алдық. Бұдан бөлек, көше бойына қосымша 20 колонка орнаттық. Қалада жалпы 70 шақты су колонкалары бар. Аязда қатып қалмауы үшін суын көп тұтынбайтын колонкаларды алып тастаймыз. Жұрт сұрап жатса, қойып беруге ықыластымыз. Келесі жылға қаражат бөлінсе жаңадан 40 құдық орнатылады”, – дейді қала әкімі.
Еркін Самарханұлының пікірінше, суды үйдің ішіне дейін кіргізу – әр отбасының өз шаруасы. 4-5 үй үшін бір құдықтан қойып, суды жақындатып беруге болады. Жалпы су құбырларын тартумен жеке компаниялар айналысатындықтан әр метріне алар ақысын өздері қояды. Ол жағын тұрғындар компаниялардың басшыларымен өздері келіседі. Ауданда бұл іспен 6-7 ұйым айналысады екен.
Мамлютканың іргесіндегі Покровка ауылында да су мәселесі көптен бері жыр болып келеді. Ауыл тұрғындары “шыда жаным, шыдамен” өмір сүріп жатыр. Байырғы тұрғындардың сөзіне қарағанда, бұл елді мекен еліміз егемендік алмай тұрғанда да ауызсуға жарымапты. Көрші ауылдан тасып ішіп келген. Тек 2014 жылы жер астынан таза су шығаратын үлкен құрылғы орнатылған. 40 метр тереңдіктен алынған су сүзгі арқылы тазартылып барып тұтынуға ұсынылады. Бірақ тұрғындар үшін су беру уақыты қолайсыз және бағасы да арзан емес. Литрін 1 теңгеден сатып алады және таңертеңгі 10-00 мен кешкі сағат 17-00 аралығында кезекке тұрып алып алмасаңыз, келесі күнге дейін тіршілік нәрінсіз отырасыз.
“Қазір Покровка тұрғындарын қинап отырған басты мәселе – ауызсу тапшылығы. Ауылдықтардың бау-бақша егіп, жеке шаруашылықпен айналысуына судың жоқтығы қолбайлау. Басқа жақта тұратын туыстарыма “ауызсуды 1-2 шақырым жерден тасып ішеміз” деуден ұялатын болдық. “Су – тіршіліктің көзі” деп ата-бабаларымыз бекерден-бекер айтпаған екен. Ауылға құбыр тартылады, ауызсу келеді дегелі тағатсыздана күтіп отырмыз”, – дейді Юсуп есімді Покровка тұрғыны.
Аудандық әкімдік хабарлағандай, биыл Бике ауылы сумен түгелдей қамтылған, ендігі кезекте Покровка тұр. Яғни аталмыш ауыл тұрғындарының шөлдері келесі жылы қанады деген сөз.
Бектұрған ЛАҚАДЫЛ,
“Soltüstık Qazaqstan”.