Soltüstık Казахстан
Жас өскін тәрбиесіне тонның ішкі бауындай қоян-қолтық араласқаныма 60 жылдан асыпты. Сондықтан мен үшін бала өмірінен қымбат ештеңе жоқ. Ат жалына жармасып ержеткен ұл, тал шыбықтай бұралып бойжеткен қыз – еліміздің ертеңі, мемлекетіміздің болашағы, тірегі, алтын діңгегі, негізгі байлығы. Олар тәрбиелі, көргенді, ибалы болса, қарияларымыздың қабағын мұң шалмайды, отбасы іргесі сөгілмейді.
Кейде жаhандану үрдісіне ащы ішектей шырматылған мына заманның беталысына қарап отырып, ауыр ойға шомамын. Қазақтың бір анасы ретінде мен де ұлтымның алдағы тағдырына алаңдаймын. Өскелең ұрпағымыз ауыр қайғы мен қасірет тарта көрмесінші деп бір Жаратқанға жалбарынамын. Осы тоқшылық, аста төк өмір, есепсіз байлық, ғаламторға жіпсіз байлап тастаған бойкүйездік, марғаулық іргемізді ұлттық құндылықтарымыздан ажыратып, рухани құлдыратып бара жатқанын көргенде жанымды қоярға жер таппаймын. Ауылда өсіп, сонда тірлік кешсек те, ешкімнен кем болған жоқпыз. Өмірден өз орнымызды таптық. Әлі есімде, 1991 жылы жолдасым Қайыркеш қызмет бабымен облыс орталығына ауысып, мен Петропавл педагогикалық училищесіне жұмысқа орналастым. Осы кезде қазақ бөлімі ашылып, педагогика пәнінен дәріс оқу маған жүктелді. Орыс тілінде 4 түрлі авторлық бағдарлама болды. Ал қазақша оқулықтар жоққа тән, әдістемелік нұсқаулықтардың мүлдем тапшы кезі. Сондықтан газет-журналдардың материалдарын пайдаланып, жоқтан бар жасауға тура келген еді.
Өткенді қоламтадағы қызыл шоқтай қозғап отырған себебім, бүгінгі балалар не ішемін, не киемін, не жеймін деп еш алаңдамайды. Біздің өңіміз түгіл түсімізге кірмеген техника жетістіктерін әбден меңгеріп алғандары соншалық, шыбық басын сындыруға ерінеді. Сый-құрмет, бедел-абырой жанкешті еңбекпен, терең біліммен, іргелі ізденіспен келетініне бойлай бермейді. Адами қасиеттер кейінге ысырылып, жақсы мен жаманның парқын айыра алмайтын, жеңілдің астымен, ауырдың үстімен жүруге үйренген дүбәра ұрпақ шоғыры пайда болды. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы Жолдауында қоғамда патерналистік көңіл күй және әлеуметтік масылдық үрдісі белең алғанына қатты алаңдаушылық білдірді. Мемлекет басшысы әлеуметтік жеңілдікке ие болсам деген орынсыз пиғыл адамды өз еңбегімен табыс табу қабілетінен айыратынын, мұндай жағымсыз өмір салты ұрпақ тәрбиесіне қазірдің өзінде кері әсер ете бастағанын, сондықтан заң да, қоғам да, адамдардың сана-сезімі де өзгеруі тиістілігін атап көрсетті.
Былай қарасаң, бәрі тыныш, өмір өз арнасымен ағып жатқандай көрінеді. Ғасырлар бойы армандаған Тәуелсіздікке қол жеткізіп, 30 жылдық мерейтойын кең көлемде атап өтпекпіз. Көк байрағымыз желбіреп тұр. Сонда да көңіл құрғыр бебеулеп, құлын даусы шырқырап шыққандай болады. Мені қатты толғандыратын тағы бір мәселе – енді ғана отау тіккен жас жұбайлар шаңырағының тез шайқалуы. Бойынан қуаты кеміген қарттың, жанары жаутаңдаған сәбидің қорғансыз қалуы, жетім-жесірдің көбеюі неліктен десек, оның бір ұшығын отбасы ошақ қасында, балабақшаларда, мектептерде, арнайы оқу орындарында бала тәрбиесін босаңсытып алғанымызға келіп тіреледі. Келешек қоғам иелерін ақыл-парасаты мол, ғылымға құштар тұлға етіп шығару – бәріміздің абзал борышымыз. Сонда көтерер жүгіміз жеңілдеп, көкжиегіміз кеңеймек. Сөз соңында Мағжан Жұмабаевтың “Жас бала – жас бір шыбық, жас күнде қай түрде иіп тастасаң, есейгенде сол иілген күйінде қатып қалмақ” деген пайымын еске сала кеткім келеді.
Қымбат ЕСМҰҚАНҚЫЗЫ,
ардагер ұстаз.