ӨҢІРЛІК ТУРИЗМНІҢ ӘЛЕУЕТІ ЖОҒАРЫ

Өңірімізде кәсіпкерлік, сауда және туризм салаларын дамыту, инвестициялық климатты жақсарту, өнеркәсіптің өрісін кеңейту – күн тәртібінен түспейтін мәселелер. Халықтың әл-ауқатын арттыруға мүмкіндік беретін бұл салаларда атқарылар жұмыс аз емес. Осы ретте түйінді мәселелерді ашық айтып, толғандырып жүрген сауалдарын жолдаған оқырмандардың сұрақтарына облыстық кәсіпкерлік және индустриялық-инновациялық даму басқармасының басшысы Дархан Әмрин жауап береді.

Нұрлан ӘЛІБАЕВ,

Петропавл қаласының тұрғыны:

– Өңі­ріміз мал шаруашылығы, оның ішінде сүт өндіру бойынша же­текші орында. Жалпы елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жергілікті тауар өндірушілердің қо­сып отырған үлесі қандай?

– Облыста жылдық қуаттылығы 420 мың тоннаны құрайтын 15 сүт өңдеу кәсіпорны жұмыс істейді. Сүт өнімдерінің 150-ден астам түрі шы­ғарылады. Сүт өңдеу кәсіпорында­рының өнімдері Қазақстанның түк­пір-түкпіріне жеткізіледі. 2023 жыл­дың қаңтар-мамыр айларында 91 мың тонна дайын сүт өнімдері, оның ішінде 81,3 тонна сүт және кілегей, 2 мың тонна сарымай, 1,4 мың тонна ірімшік пен сүзбе, 6,3 мың тонна ашытылған сүт өнімдері өндірілді. Облыс тұрғындарының сүт өнімін тұтынудың жан басына шаққандағы мөлшері жылына 45 литр, жалпы қа­жеттілік – 24 мың тонна. Облыс тұрғындары сүтпен толық қамтылған. Өңірде бірнеше тауарлы-сүт өңдеу кәсіп­орындары ашылып, жұмыс істеп тұр­ғандары жаңғыртылуда. 2021 жылы “Масло-Дел” ЖШС сүт пен қаймақ қаптау бойынша жаңа желіні іске қосты, кәсіпорын шикізатты қайта өң­деу бойынша жылдық қуаттылықты 87,5-тен 119 мың тоннаға дейін ұл­ғайтты. Жобаның құны 4,7 млрд. тең­гені құрады. 2022 жылы ашыған сүт өнімдерін қаптаудың жаңа желілері орнатылды. Инвестиция көлемі 5,5 млрд. теңгені құрады. Кәсіпорын­ның қуаттылығы жылына 150 мың тоннаға дейін өсті. 2022 жылы ірім­шік шығаруға бағытталған “Eurasian Milk” ЖШС сүт зауытының бірінші ке­зеңі іске қосылды. Жобаның құны 13 млрд. теңгеден асады. Үстіміздегі жылы кәсіпорынды кеңейту бойын­ша жұмыстар жалғасуда, қатты сорт­ты ірімшіктер өндіру бойынша қосымша желі іске қосылады, сондай-ақ автоматты тұздау орнатылады. Жаңа жабдық іске қосылғаннан кейін шығарылатын ірімшіктердің көлемі жылына 3-тен 6 мың тоннаға дейін көбейеді. Өндірісті осы жыл­дың соңына дейін іске қосу жоспар­ланған. Сондай-ақ қоюландырыл­ған сүт өндіру желісі іске қосылады. 2022 жылы Айыртау ауданында “Тезис” ЖШС жұмсақ сортты ірімшік өндіретін кәсіпорын ашылды.

Нұрлыбек ШАМҒАНОВ,

Шал ақын ауданының тұрғыны:

– Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарлары бағасын тұ­рақтандыру, жалпы баға монито­рингінің жайы қалай? Бұл салада заң бұзушылық бар ма? Азық-түлік бағасын тұрақтан­дыру үшін қандай жұмыстар атқа­рылып жатыр?

– Өңірде әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандыру мәселесіне ерекше көңіл бө­лініп отыр. Бұл санаттағы 19 азық-түліктің 15-і өңірде өндіріледі, олар өндірушіден тікелей сауда же­лілеріне жеткізіледі және тұрақтан­дыру қорының нүктелерінде саты­лады. Барлық өнім форвардтық са­тып алу шеңберінде жергілікті ауыл шаруашылығы тауарын өндіруші­лерден сатып алынады. Күріш, қант, күнбағыс майын, ас тұзын өндіруші зауыттардан сатып алуға болады. Сүт және ет өнімдері жергілікті өнді­рушілерден жеткізіледі. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарлары­ның бағасын төмендету және сауда үстемесінің мөлшерін сақ­тау үшін сауда желілерімен және көтерме кәсіпорындармен мемо­рандумдарға қол қойылды. Апта сайын қаланың үш базарында ауыл­ шаруашылығы жәрмеңкелері өткізі­леді. Өнімдер нарық бағасынан 15-20 пайызға төмен. Аптасына екі рет көтерме сауда кәсіпорындарының, сауда желілерінің, дистрибью­тер­лердің, “үй жанындағы” дүкендердің қатысуымен делдалдық схемалар­ды тергеу жөніндегі комиссияның отырысы өткізіледі. Онда әлеумет­тік маңызы бар азық-түлік тауарла­рын делдалдар арқылы өткізу фак­тілері айтылып, шара қолданыла­ды. Жыл басынан бері сондай төрт факт тіркелді.

Саттар МӘЖІКЕН,

Уәлиханов ауданының тұрғыны:

– Мемлекет тарапынан шағын және орта бизнеске қолдау көрсе­ту жайы жиі айтылады. Бірақ кәсіпті бастауға, грант алуға кел­генде түрлі кедергілер бар. Жа­ңадан кәсібін бастағысы келетін адамға қолдаудың қандай түрле­рі бар?

– Бүгінгі таңда шағын және орта бизнесті дамытуды мемлекеттік қол­дау аясында “Кәсіпкерлікті дамыту­дың 2021-2025 жылдарға арналған ұлттық жобасы” және “Қарапайым заттар экономикасы” бағдарламасы жұмыс істейді. Ұлттық жоба аясын­да пайыздық мөлшерлеменің бір бө­лігін субсидиялау, кепілдендіру, ісін жаңа бастаған кәсіпкерлер үшін гранттық қаржыландыру алу, жетіс­пей­тін инфрақұрылымды бизнес объектілеріне жеткізу мүмкіндігі бар. 2023 жылы ұлттық жобаны іске асыруға 10,2 млрд.теңге бөлінді (оның ішінде субсидиялау құралы бойынша – 9374,2 млн. теңге, мем­лекеттік гранттар беруге – 37 млн. теңге, кредиттер бойынша ішінара ке­пілдік беруге – 871,6 млн. теңге). Жыл басынан бері “Даму” кәсіпкерлікті дамыту қоры” АҚ СҚОФ арқылы 153 жоба субсидияланды, 106 жобаға кепілдік берілді, инфрақұрылым­ды жүргізуге бір жоба мақұлданды. Соңғы үш жылда гранттық қаржы­ландырумен 92 кәсіпкер қамтылды. Үстіміздегі жылы гранттық қаржы­ландыруға өтінімдерді қабылдау екінші жартыжылдыққа жоспарлан­ған. “Қарапайым заттар экономика­сы” бағдарламасы аясында өңірдің кәсіпкерлік субъектілері жалпы со­ма­сы 94,2 млрд. теңгеге 201 жобаны іске асыру үшін қаржылық қолдау құралдарын пайдаланды. Бұл ретте жаңа өндірістерді құруға құны 12,3 млрд. теңге болатын 13 жоба және жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды кеңейтуге құны 81,9 млрд. теңге бо­латын 187 жоба бағытталды. Соны­мен қатар “Ауыл аманаты” жобасы аясында ауыл тұрғындарының табысын ұлғайту жөніндегі қанатқақты жоба­ның ауқымын кеңейту мақсатында биыл 450 микрокредит алушыға 1,8 млрд. теңге беру көзделген. Со­нымен қатар Мемлекет басшысы­ның Жолдауында айтылған тапсырма – жастар кәсіпкерлігін дамыту үшін биыл 650 млн. теңге сомасына 130 шағын несие беру жоспарлан­ған. Жыл басынан бері конкурстық ко­миссияның 6 отырысы өткізілді, 56 өтінім қаралды, оның ішінде 242,8 млн. теңге сомасына 55 өтінім ма­құлданды. Өңірде шағын және орта бизнесті дамыту бойынша жұмыс жалғасады.

Самат ХАМЗАҰЛЫ,

Аққайың ауданының тұрғыны:

– Қызылжар өңірі тұмса таби­ғатымен, таза ауасымен, айдын көлдерімен ерекшеленеді. Өңір тұр­ғындары және сырттан келген қонақтар демалу үшін қандай туристік нысандарға бар­ғаны дұрыс?

– Солтүстік Қазақстан облысы­ның аумағында бірнеше туристік ай­мақ бар. Оның бірі – Есіл ауданын­дағы Үлкен Тораңғұл көлі. Суы тұщы, тұқы, алабұға, күміс тұқы, қа­рақұйрық, ақ балық, шортан, аққай­ран, шабақ сияқты балықтарды ау­лап, демалуға болады. Көлдің жаға­сында “Сосновый бор” демалыс орны бар. Жазғы уақытта демалыс орны маңында аттракцион­дар, жаз­ғы дәмхана, монша, сауна жұмыс істейді, моторлы қайық, су скутерле­рі, шатырлар жалға беріледі. Үйлер, жабық демалатын орындар, волейбол ала­ңы бар. Шал ақын ауданында Есіл өзенінің жағасында ұзынды­ғы 100 шақырым Сергеев су қоймасы орна­ласқан. 2019 жылдан бері су қойма­сының оң жағалауында “Beau­ty Land” туристік демалыс базасы жұ­мыс істейді. Қазіргі уақытта 2 қысқы үй, душ кабиналары бар коттедж­дер, моншасы, жуынатын бөлмесі бар 1 қысқы үй, 10 бөлмесі бар жаз­ғы үй, 7 бөлмелі қысқы үй, 1 монша-сауна, ба­лаларға арналған батут жұмыс іс­тейді. Сондай-ақ қалалық жағажай­да шағын волейбол алаңы орнатылған. Биыл 3 коттедж салу, іргелес аумақты абаттандыру, сон­дай-ақ пирс, волейбол және фут­бол алаңдары бар қалалық жағажай салу жоспарлануда. Мамлют аудан­ындағы Меңгесер көлі белсенді бальнеологиялық әсе­рі зор сульфидті балшықтың жеткі­лікті қоры бар бірегей бал­шық кен орны болып табылады. Де­малушылар үшін “Меңгесер” дема­лыс базасы салын­ды. Оның айма­ғында жазғы дәмхана, 4 орынды жылжымалы монша, душ кабинала­ры, киім ауыстыруға арналған кабиналар, футбол және волейбол алаңы, киіз үйлер, бала­лардың ойын ай­мағы, шатырлар бар.

Айыртау ауданы тарихи-мәдени мұраға бай. “Ботай” тарихи қонысы, Қарасай және Ағынтай батырлардың мемориалдық кешені, “Айға­ным” мұражай-үй, экскурсия­лық ны­сандары демалушыларға қы­зықты. Имантау және Шалқар көл­дерінің жағалауында көптеген демалыс базасы ор­наласқан. Бүгінгі таңда Имантау-Шалқар курорттық аймағында 42 туризм нысаны жұмыс іс­тейді. Об­лыстың туристік қызметтері 13 ба­ғытта әзірлеген, сондай-ақ “Нептун” ак­вапаркі заманауи ойын-сауық кеше­ні, Ботаникалық бақ та өз демалу­шыларын күтеді. Аймақтың дема­лыс базалары бірқатар қызмет­терді, соның ішінде қыста хаски иттерімен сырғанау, “Green Park” элиталық от­басылық парк-қонақ үйіндегі арқан паркіне бару, “Petro горки” экстре­малды паркінде сноу­борд, шаңғы, тюбингпен сырғанау, “Imantau Mari­na club” демалыс ба­засында яхта­лармен жүзу, бассейні бар су батуты, өзен жағасындағы су батуты, “Абакшино” демалыс базасын­дағы хайуанаттар бағы, сондай-ақ монша, бассейндер, катамаран­дар қыз­мет­терін ұсынады. Бұдан басқа, қазір “Волна” демалыс базасында жұ­мыс істеп тұрған объектілерді қай­та жаңарту және жаңа объектілердің құрылысы жүргізілуде. Сауықтыру кешенінің құрылысы жоспарланып отыр. Бұл жоба 2025 жылы жүзеге асуы тиіс.

Жарқын АБДУОВ,

Қызылжар ауданының тұрғыны:

– Шалқар-Имантау курорттық аймағы республика бойынша үз­дік ондыққа кіргенін білеміз. Бұл туристік аймақты одан әрі дамы­ту үшін қандай жұмыстар атқа­рылып жатыр?

– “McKinsey & Company” халық­аралық консалтингтік компаниясы мастер-жоспар әзірледі. Соған сәй­кес жағажайда балық аулау туризмі мен кемпинг аймақ­тарын дамыту жос­парланған. Жыл сайын демалыс аймақтарында ма­териалдық-техни­калық база жаңар­тылып, ұсыны­латын қызметтер спектрі кеңейеді. Бұдан басқа, қыз­мет көрсететін ны­сандардың басшылары тұрақты не­гізде демалыс базаларын кеңейтуді көздейді. Мәселен, бүгінгі күні “Род­ники” дема­лыс базасында екі қабатты ғимарат­ты қайта жаңарту, “Ажар” демалыс базасында жаңа үйлер салу, 30 төсек-орынға арналған 2 үй және “Изумрудное” дема­лыс базасында спорт алаңын салу қолға алынды. “Жемчужина” дема­лыс базасында жыл бойы пайда­ланылатын үш кот­тедждің құрылы­сы басталды. Соны­мен қатар өткен жылы жер учаске­ле­ріне тендерлер өткізіліп, қоры­тындысы бойынша инвесторлар анық­талды. Осының арқасында 2025 жылға дейін 19-ға жуық туристік нысан салынады, ол – заманауи эко-қонақ үйлер, глам­пингтер және автокеруенингтер. Ин­вестиция сомасы 4,5 млрд. теңгені құрайды. Қазіргі уақытта жобалық-сметалық құжат әзірленуде. Бұл ша­ралар инвестиция көлемін, аймаққа келетін туристер ағынын, жаңа жұ­мыс орындарын және салық түсім­дерінің көлемін ұл­ғайтуға мүмкіндік береді.

Санжар ӘЛІМТАЙ,

Мамлют ауданының тұрғыны:

– Жеке көлігі жоқтардың дема­лыс орындарына жетуі қиын. Се­бебі ол жаққа қоғамдық көліктер бармайды. Осы мәселені шешу жайы қарастырылып жатыр ма?

– Курорттық аймаққа бару үшін қоғамдық көлікті пайдалануға, демалыс орындарына жетуге болады. Имантау-Шалқар курорттық аймағына Петропавл қаласынан Саумал­көл ауылына күнделікті “Петропавл-Имантау” маршруттық автобусымен жетуге болады, билет құны – 2200 теңге, Имантау ауылына сағат 7:00-7:20-да жөнелтіледі, Имантау ауылына келуі сағат 9:00-9:20-да. “Қарағанды-Қостанай” күнделікті электр пойызы Саумалкөл станция­сына сағат 23:00-де келеді, плац­картқа билет бағасы – 3899 теңге. “Қостанай-Қарағанды” Саумалкөл станциясына сағат 8:20-да келеді. “Павлодар-Преснегорьковская” электр пойызы Саумалкөл станциясынан сағат 16:15-те жұп күндері жөнелтіледі, плацкартқа билет бағасы – 4072 теңге. Саумалкөл станциясына сағат 04:57-де жетеді. Сондай-ақ вокзал маңындағы автотұрақта тұ­ратын рейстік автобустар немесе так­симен де жете аласыз. Мұндай са­пардың құны Көкшетау қаласынан – 3000 теңгені, Петропавл қаласы­нан 4000 теңгені құрайды. Демалыс аймақтарына жету үшін Саумалкөл ауылының такси қызметтерін пайда­лануға болады. Жол жүру құны баратын жеріне байланысты шамамен 2500 теңгені құрайды.

Гүлмира СҮЛЕЙМЕНОВА,

Ғабит Мүсірепов атындағы ауданның тұрғыны:

– Шалқар курорттық айма­ғында демалушыларға қызмет көр­сету бойынша өз ісімді ашқым келеді. Маған қандай да бір же­ңілдік қарастырылған ба?

– Кәсіпкер туризм саласында өз ісін ашқысы келсе, біз өз тарапы­мыздан жан-жақты көмек көрсететін боламыз. Бұдан басқа, 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап туризм саласында мемлекеттік қолдау ереже­лері қолданысқа енді. Мәселен, ту­ристік қызмет нысандарын салу не­месе қайта қалпына келтіру кезінде­гі шығындардың 10 пайызын, жол бойындағы қызмет көрсету нысан­дарын салу бойынша шығындардың 10 пайызын, туравтобустарды са­тып алу құнының 25 пайызын өтей аламыз. Санитарлық-гигиеналық тораптарды ұстауға жұмсалатын шы­ғындар 83 300 теңге мөлшерінде субсидияланады. Бүгінгі таңда ту­ризм саласындағы кәсіпкерлік субъектілерінің туристік қызмет нысандарын салу немесе қайта қал­пына келтіру кезіндегі шығындарын өтеу­ге екі өтінім мақұлдады. Ол – Айыртау ауданы “Рандеву” қонақ үйін кеңейту және Петропавл қала­сындағы “Скиф” қонақүйінің 4-5 қабатын қайта қалпына келтіру. Са­нитарлық-гигиеналық тораптарды ұстауға арналған шығындарды субсидиялауға төрт өтінім қабылданды. Сонымен қатар туристік бизнес нысандарында “Ауыл аманаты” қанатқақты жобасының бағдарламасы бойынша жылдық 2,5 пайыз сыйақының номиналды пайыздық мөлшерлемесімен микрокредит алу мүмкіндігі бар. Бүгінгі таңда Айыртау ауданындағы “Бастау” және “Арлан” демалыс базасы уақытша орналастырылатын модульдік үйлердің құрылысына микрокредит алуға өтінім берді.

Қанат КЕЛДІҒҰЛ,

Шал ақын ауданының тұрғыны:

– Біздің өңірде қыс ұзақ. Сон­дықтан облыста қысқы демалыс­ты ұйымдастыратын туристік аймақтарды дамыту керек. Осы ба­ғытта жүйелі жұмыс істеп жатқан демалыс орындары бар ма?

– Бүгінгі таңда облыс аумағында қыста қонақтарды қабылдауға да­йын 13 демалыс базасы бар. Мыса­лы, Имантау-Шалқар курорттық аймағында жыл бойы “Изумрудное”, “Тұрпан 1-2”, “Орлиная гора”, “Aytas”, “Черная лагуна”, “Жемчужи­на”, “Қазығұрт”, “Дом у озера”, “Жанабаев И.М.” жеке кәсіпкерлігі сияқты демалыс базалары жұмыс іс­тейді. Петропавл қаласының ма­ңында элиталық отбасылық парк – “Green Park” қонақүйі, “Пестрое” парк-қонақүйі және “Greenwood” демалыс базасы жыл бойы жұмыс істейді. Бұл демалыс базалары қыс­қы мезгілде хаски иттерімен сырғанау, коньки, шаңғы, түтік, төбешіктер орнату, мұз айдындарын құю сияқты қосымша қызметтерді ұсынады.

Карина ҚҰРМАНОВА,

Петропавл қаласының тұрғыны:

– Меңгесер көліне барып дема­латындар саны артты, шет елдерден арнайы келетіндер де бар. Сол маңға неге асхана, дәмхана салынбай жатыр?

– Ол жер халық арасында ке­ңі­нен танымал. Меңгесер емдік кө­лінің жағалауын абаттандыру мақ­сатында “Менгесер” демалыс базасы салынды. Ендігі жылы демалыс базасының аумағында дәмхана ашу жоспарланып отыр.

Жарас АЯҒАНОВ,

Есіл ауданының тұрғыны:

– Есіл ауданындағы Тораңғұл көлінің маңы көпшілікке ұнайды. Жаз болса келімді-кетімді кісі көп. Бірақ демалысқа қолайлы жағдай жасалмаған. Бұл мәселені шешу жолдары қарастырылып жа­тыр ма?

– Есіл ауданының Корнеевка ауылындағы “Сосновый бор” демалыс орны Үлкен Тораңғұл көлінің жағасында орналасқан. Демалыс аймағының жалпы ауданы 19 гектарды құрайды. Онда жазғы кезеңде аттракциондар, дәмхана, сауда дүкені, медицина­лық пункт, монша жұмыс істейді. Шатырлар, екі катамаран жалға беріледі. Ұйықтайтын үйлер (12), жабық беседкалар (13), үстелдер, волейбол және ойын алаңдары, карусельдер, әт­кен­шек­тер бар. Барлық демалыс аймағында өрт қауіпсіздігін сақтау үшін құрал-жабдықтар, мәдениетті демалыс жадынамалары, бейнебақылау орнатылған. Демалыс аймағы электрмен жабдықталған, көлдің айналасы тазартылып тұрады. Кіре берісте шағын сәулет компо­зициялары орнатылған. Ұялы бай­ла­ныс және мобильді интернет ұстайды.

Сәуле НҰҒЫМАНҚЫЗЫ,

Петропавл қаласының тұрғыны:

– Қызылжар ауданындағы “Абакшино” демалыс орны жа­қын болғандықтан жиі барушы едік, бірақ соңғы жылдары үйлері ескіріп, тозды. Бұл демалыс ор­нында күрделі жөндеу жоспарланған ба?

– Жаңа инвесторлар “Абакшино” демалыс базасына қаржы бөлуді жоспарлап отыр. Күрделі жөндеу жүргізіледі, қазіргі уақытта хайуа­наттар бағын кеңейтіп, үрлемелі ак­вапарк орнатып жатыр, жаңа үйлер сатып алынады. Қайта қалпына келтіру жұмыстары 2025 жылы аяқталады.

Сәтбек ТӨЛЕГЕНОВ,

Ақжар ауданының тұрғыны:

– Өңірімізді туристік аймаққа айналдыруға болады деп ойлай­мын. Бірақ ол жерлерге қатынай­тын жолдың сапасы сын көтермейді. Бұл мәселені шешу үшін қандай шаралар қолға алынды?

– Соңғы бес жылда Имантау-Шалқар курорттық аймағында жергі­лікті бюджет есебінен шамамен 8 млрд. теңгеге 250 шақы­рым жол жөн­делді. Бұл автомобиль жолдарының сапасын жақсартуға және туристер­дің жолдағы уақытын 30 пайызға қысқартуға мүмкіндік берді. Ендігі шешімін күткен мәселе – “Көкшетау” МҰТП аумағында 17,5 шақырым жол салу. Осы мәселені шешу үшін облыс әкімдігі Экология министрлігімен бірлесіп жоба жасап жатыр.

Дайындаған

Гүлгүл ҚУАТҚЫЗЫ,

“Soltüstık Qazaqstan”.