Soltüstık Казахстан
Қазақтың мұзбалақ ақыны Мұқағали Мақатаев көзі тірісінде халқымыздың аяулы қызы Фаризаны жырға қосса, бүгінгі күні Қызылжар жұртшылығы Фаридасын дәл солай жоқтауда. Иә, ол мына өмірден мәңгілік мекеніне аттанған күні табиғат та бізбен бірге жылады, ақ аспан төрінен шелектеп жаңбыр жауғаны сөзімнің дәлелі емес пе?! Қара жердің қойнына тапсырған сәтте де күннің қабағы бір ашылмады. Фарида Мұқатайқызы өлімге қиятын жан емес еді. Амал нешік, қатал тағдыр адамды аямайды ғой. Маңдайына небәрі елу бір жыл ғұмыр бұйырған бұрынғы әріптесім, асыл досым туралы қимастықпен қалам тербеу жүректі сыздатады, көңілді босатады. Жанарымыз жасқа малшынып, амалсыз өткен күндерді еске аламыз.
Фаридамен таныстығымыз Мағжан ақын іргесін қалаған қасиетті қарашаңырақта басталған еді. 2003 жылдың 29 маусымы күні теріскейдегі барша қазаққа қадірлі “Soltüstık Qazaqztan” газетінің табалдырығын имене аттадым. Басылымның бұрынғы директоры, елімізге танымал журналист, жазушы Жарасбай Сүлейменов “Дүйсенбі сағат тоғыздан кешікпей кел, жұмысқа қабылдаймын” дегеннен кейін асыға жеткен бетім. Жұмыс уақытының басталуына әлі жарты сағаттай бар. Менен бұрын келген талдырмаш, сары қызды ең алғаш көргенде қазаққа ұқсата алмадым. Бірақ танысып, сөйлесе келе қаны да, жаны да қазақ екенін түсіндім.
2003 жылы газетке қаншама жас қызметке қабылданды. Ұжым жазуға икемі бар және компьютерге жетік ұл-қыздармен толықты. Жарасбай Қабдоллаұлы басылымды жаңа биікке көтеру үшін аянбады. Жауапты сәтте негізінен жастарға сенім артылды, әсіресе Фарида екеуімізге көп жұмыс жүктелді. Фарида еш қиналмастан берілген тапсырманы ұршықша үйіріп әкететін. Оқырмандарды баурайтын жаңа айдарлар көбейді. “Тікелей байланыс”, “Сіз қайда жүрсіз?”, “Боямасыз өмір” айдарларымен жазылған мақалалар Фариданың қаламының ұшқыр екенін аңғартты. Жастарға арналған “Ақ семсер”, қыз-келіншектерге арналған “Шырайлым”, мұғалімдер үшін “Тағылым” қосымшаларында ардақты әріптесімнің сырлы сұхбаттары, сүбелі мақалалары, әсерлі әңгімелері үзбей жарияланып тұрды. Кейбір көзі қарақты оқырмандарымыздың жас тілшілер не жазды екен деп іздеп отыратындарын естіп, марқайып қалатынбыз. Мақтау сөз, әрине, бізді қанаттандыра түсті.
Аптаның алғашқы күні лездемемен басталады. Газетке шолу жасалады, сол жиындарда Фарида Мұқатайқызының мақалалары аға журналистердің аузына жиі ілігетін. Жан-жақтан мақтап жатса да Фарида бірқалыпты мінезінен, ұстамдылығынан айнымайтын.
Екеуіміз редакция табалдырығын иемене аттаған сәтте есімі жұртшылыққа мәлім Тоқтар Зікірин, Жоламан Шаханов, Құрман Рамазанов ағаларымыз жылы қабақпен қарсы алды. Олар бізді өз қарындастарындай еркелетті, маңдайымыздан сипап, ақ баталарын беріп, әрдайым жанашырлық танытты. Кейін Амандық Жантеміров ағамыздың қолдауын көрдік. Осы есімдері аталған қамқор ағаларымыз да келместің кемесіне мініп, о дүниелік болды. Қайран, күндер-ай!
Фарида Есіл ауданындағы Ақтас ауылының тумасы еді. Газетке келгеннен кейін туған жерден түлеп ұшқан танымал тұлғалар жайлы да қалам тербеді. Жетімдер үйінен жүзден астам ұл-қызды асырап алған жерлесіміз, батыр ана Тұяқ Қазкенқызы туралы көлемді мақала жазды. Сол материалды бәріміз сүйсіне оқығанымыз әлі күнге есімде. Ол уақытта бүгінгідей әлеуметтік желі жоқ, шетте жүрген батыр ананың игі ісінен оқырмандар бейхабар болатын. Тумай жатып тағдыр теперішіне тап болған балақайлардың қуат-қорғаны – Тұяқ апаның ерлігін жұртшылыққа жеткізуді Фарида Мұқатайқызы журналистік парызы санағаны анық. Кейін “Ауылдың қара жолын асфальтқа айырбастамаймын” деген мақаласында бел жазбай еңбек еткен Майра Тәттібаева жайлы қалам тербеді. Осылайша еңбегі елеусіз қалған ауыл адамының төбесін көкке жеткізгендей болды. “Тікелей байланыс” айдарына шақырған кейіпкерлерді Фарида көпшілікке жаңа қырынан танытты. Олардың өмірінің айшықты, еңбегінің елеулі сәттерін сүбелі сөзбен өріп, қаншама азаматтың оқырмандар алдында абырой-беделін өсірді.
Фарида бауырмал еді, ағалары мен апаларына қолғабыс етті, тіпті олардың балалары үшін де шыр-пыр боп жүретін. Жазғы демалыстардың бірінде анасын Татарстандағы туыстарына, яғни нағашыларына апарып келгенін білем. Анасының бауырларына барып, мауқын басқанын жүзі бал-бұл жанып әңгімелеген еді. Ол ата-ана алдындағы перзенттік парызына адал болды. Демалыс күндері алып-ұшып ауылға кететін. Ет жақындарынан да қолынан келген көмегін аямады.
Ардақты әріптесім газетте жұмыс істеп жүрген жерінен облыстық тілдерді дамыту басқармасына шақырту алды. Мемлекеттік қызметте де әдеттегідей абыройын кірлетпеді. Ана тіліміздің дамуына теңізге тамған тамшыдай болса да шырылдап жүріп үлесін қосты. Қала көшелеріндегі жарнамалардың қатесін түзетуге бір кісідей күш салды. Істейтін ісі әлі де көп еді.
Мына өмірде күйбең тірлік бас көтертпейтін болғалы қашан. Адамдар бірін-бірі іздеуден қалды, кейде амандық сұрап, қал-жағдай білісуге де уақыт таппаймыз. Сөйтіп жүріп, жақын адамдарымыздан айрылып қалғанда етегіміз жасқа толғанша жылаймыз, өкінеміз. Бірақ өлген адам қайтып келуші ме еді?! Фариданың да ауырып қалғанын кеш естідік. Соңғы сөйлескенде жамбас сүйегі сырқырап, жанын қоярға жер таппай жүргеніне шағымданған еді. Невропотологқа барып, ем алып жүргенін айтты. Оған дейін дәрігерлер қателесіп, пневмонияны бронхит деп емдегенін, бірақ қиындықтар артта қалғанын да әңгімелеген. Сырқаты асқынып кетеді деген ой үш ұйықтасақ та түсімізге кірмепті.
Аяулы досым Фарида, Фаридажан, Фарида қыздың мәңгілік мекеніне аттанғанына да, міне, қырық күн толды. Оны ұмытпаймыз, дұғамызға қосамыз, жаның жұмақтың төрінде шалқысын деп тілейміз!
Айгүл ЫСҚАҚОВА.