Soltüstık Казахстан
Онкологиялық ауруларды диагностикалау мен емдеуде қол жеткізілген белгілі бір жетістіктерге қарамастан, жатыр мойны обыры жиі кездесетін қатерлі ісіктер санатында. Өңірде 554 әйел осы диагнозбен диспансерлік есепке алынған. Биыл тағы алты әйелде дерт анықталды.
Бұл патология 40 жастан 50 жасқа дейінгі әйелдерде байқалады. Алайда соңғы жылдары 35 жасқа дейінгі келіншектерге де бұл диагноз жиі қойылатын болған. Мұның бірнеше себебі бар: ол – халықтың дерт жайында білімінің төмендігі және жатыр мойны ауруларын қатерлі ісікке дейін асқындырмай, уақытылы емделмеу.
Жатыр мойны обыры алдын алуға болатын аурулардың қатарына жатады. Бұл ісіктің баяу өсуіне байланысты және жатыр мойны визуалды тексеруге қолжетімді орган, гинекологиялық тексеру кезінде өзгерісті байқауға болады. Жатыр мойны рагына адам папилломасының вирусы, тұқым қуалаушылық, фондық аурулар – эрозия, лейкоплакия, поли, кондилома, қатерлі ісікке дейінгі процестер – дисплазия, гормоналды препараттарды ұзақ уақыт, бақылаусыз қабылдау және тосқауылдық контрацепциядан бас тарту, салдарынан жыныстық жолмен берілетін инфекцияларды жұқтыру, жыныстық өмірді ерте – 14 жастан бастау себеп болуы мүмкін. Жыныстық серіктестерді жиі өзгерту, темекі шегу де, иммундық жүйенің әлсіздігі, жиі бала туу, әлеуметтік төмен жағдай да обырдың пайда болуына әкеліп соқтырады.
Жатыр мойны обыры ұзақ уақыт бойы белгі бермейтін ісіктерге жатады. Ауру асқынған жағдайда ғана алғашқы белгілері пайда болады. Сырқаттарда менструалды кезеңнен тыс уақытта да қан кетуі мүмкін. Бұл – жатыр мойны обырының негізгі белгілерінің бірі болып саналады. Аурудың басында ауыр зат көтергенде қан кетеді. Сонымен қатар иісі жағымсыз ақшыл сұйық зат бөлініп, іштің төменгі жағы ауырады. Салмақ жоғалту, шаршаңқылық және кейде зәрде қан пайда болуы да осы ауру белгілеріне жатады.
Екінші белгілері – ісік метастаз беріп, көрші органдарға әсер еткенде, қабыну процесі жүргенде білінеді. Ол – ауырсыну, дене температурасының жоғарылауы, аяққолдардың ісінуі, ішек функциясының, зәр шығару жүйесінің бұзылуы.
Жатыр мойны қатерлі ісігінің жалпы белгілері: әлсіздік, тез шаршағыштық, тәбеттің болмауы, салмақ жоғалту.
Егер осы белгілердің кез келгені пайда болса, дереу тұрғылықты жері бойынша гинекологқа тексерілген жөн. Дәрігер қажетті зерттеулерді жүргізеді, соның ішінде айнамен жатыр мойнын тексереді, кольпоскопия жасап, жатыр мойнынан онкоцитологияға жағынды алады. Қынаптық, ректалды, бірқатар ультрадыбыстық зерттеу жүргізеді.
Жатыр мойны обырының алдын алуға болады. Оның бір жолы – халықтың белгілі бір тобын вакциналау.
Әр адам өз денсаулығына жауапты. Ең алдымен саламатты өмір салтын ұстанып, жылда дәрігердің тексерісінен өтіп тұрған жөн. Егер де органда қандай да бір өзгеріс, обырға әкелетін аурулар пайда болса, оны асқындырмай, емдейді.
Ирина АСТАНИНА,
көпбейінді облыстық аурухана жанындағы онкологиялық орталықтың онкологмаммологы.