АДАЛДЫҚ ПЕН ӘДІЛДІК – ОРТАҚ МІНДЕТ

Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Солтүстік Қазақстан облысы бойынша департаменті мемлекеттік қызмет саласында реттеу, іске асыру және бақылау функцияларын жүзеге асырады.

Әдеп жөніндегі кеңестің қыз­меті – қызметтік тәртіпті нығай­туға, мемлекеттік қызметшілердің әдептілігін арттыруға бағытталған маңызды тетік.

Департаменттің міндеті құқық бұ­зушылықтардың алдын алу, мем­лекеттік қызметшілердің қыз­меттік әдепті сақтаудағы жауапкершілік деңгейін артты­ру және тәртіптік теріс қылықтар­ды қарау болып табылады.

Әдеп жөніндегі кеңес хат­шылығының жұмысы жоспарлы міндеттерді орындауда ғана емес, сонымен қатар мемлекеттік қызмет, азаматтардың өмірін жақсартуда туындайтын өт­кір жағдайларға же­дел ден қоюда да жатыр.

Қоғам үшін аса маңызды құрылыс, сәу­лет және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы сала­сына тоқталғым келеді. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашы­лығы са­ла­сын­дағы қатынастар заңна­ма­лық тұрғыдан жүйелі жетіл­дірілге­німен, жергілікті атқару­шы органдардағы мемлекеттік мекеме басшылары мен ма­мандарының тәртіп бұзу­шы­лықтары әлі де тыйылар емес.

Азаматтардың прокуратура органдарына жазған өтініш­тері­нің ішінде ТКШ саласын­дағы заң­наманы бұзу мәселе­лері алдыңғы орында тұр. Олар өз ке­зегінде тиісті тексе­рулер жүр­гізіп, тәртіптік жауапкершілікті қарау туралы белгісі бар құқық бұзушы­лық­тарды жою үшін мемлекеттік мекемелерге ұсы­ныс­тар жібереді.

Мұнда қызметтік тәртіп “Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы” Заң­ның (бұдан әрі – Заң) 7-тарауының 43-бабына сәйкес рет­те­леді. Мемлекеттік қызметшілер өзде­рі­нің қызметтік міндет­терін орын­дамағаны немесе тиісінше орын­дамағаны үшін еліміздің заңда­рына сәйкес азаматтық-құқықтық, тәртіптік, әкімшілік, қылмыс­тық жауап­тылықта бо­лады. Жо­ға­рыда аталған заң­ның 44-бабына сәй­кес мем­лекеттік қыз­метшінің тәртіптік теріс қылығы – мемлекеттік қыз­метшінің өзіне жүктелген мін­деттерді құқыққа қайшы, кінәлі орындамауы не­месе тиісінше орындамауы, лауа­зымдық өкілеттіктерін асы­ра пайдалануы, қызметтік тәртіп пен қызметтік әдепті бұзуы, сол сияқты мемлекеттік қызметте болуына байланысты Қазақ­стан Респу­бликасының заңда­рында белгіленген шектеулерді сақта­мауы.

Прокуратура органдарынан келіп түскен материалдардың, атап айтқанда 2024 жылдың 1 жарты жылдығында азамат­тардың жекелеген шағымдарының қорытындысы бойынша Әдеп жөніндегі кеңесте 8 тәртіп­тік іс қаралды. Оның үшеуі құ­рылыс және сәулет, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы салаларының басшыларына қа­тысты болды.

Негізінен теріс қылықтар мем­лекеттік сатып алу кезінде орын алады. Онда басшылар орындалған жұмыстар актіле­ріне, су­мен жабдықтау желілерін салу және жаңғырту, тұрғын үй инфрақұрылымын нығайту ке­зінде сатып алу-сату шарт­тары­на қол қою кезінде қателіктер жібереді.

Қызметшілердің барлық те­ріс қылықтары енгізілген шешімдер­ді дайындау және қабылдау ке­зінде заңды тұлғаларға заңсыз артықшылық беру түрінде көрініс тапты. Осы ретте оларды атқа­рып отырған лауазымынан боса­ту, беделін түсірген теріс қылық­тары үшін толық емес қызметтік сәйкестігі туралы ескерту түрінде тәртіп­тік жауаптылыққа тарту туралы ұсынымдар жасалады.

Көптеген басшылар бюджет қаражатын игеруге ұмтылып, әр жылдың соңында келі­сім-шарттық міндеттемелерді тезірек жа­буға тырысады. Со­нымен қатар бағыныштыларына қызметтік және орындау­шылық тәртіп шараларын қолданбай, өрескел тәртіптік теріс қылықтар жасайды.

Құқық қорғау органдарының материалдары бойынша 3 тәртіптік іс қозғалды, олар мемлекеттік қызметшілердің іс-әре­кеттерінде беделін түсіретін теріс қылық құрамының бол­мауына байланысты тоқтатылды. Жоға­рыда айтылғандар – Әдеп жөнін­дегі кеңес айыптаушы емес, со­нымен бір­ге мемлекеттік қызметшілердің құқықтарын белсенді қорғайтынының да дәлелі.

Әдеп жөніндегі кеңес мүшелері құрылыс, сәулет және тұр­ғын үй-коммуналдық шаруашылығы саласындағы аумақтық және жергілікті атқарушы орган­дарды жауапкершілікке тар­ту­дан басқа, басшылардың тәр­тіптік теріс қылықтарға жол бермеуі және олардың тиісті кодекстің нор­­маларын сақтауы жөнінде нақ­ты ұсыныстар бе­реді.

Осындай құқық бұзушылық­тарды болдырмау мақсатында департамент Қазақстан Рес­пуб­ликасының заңнамасын түсінді­ру бойынша теориялық сабақтар өткізе отырып, тиісті шаралар қабылдайды.

Абзал ОРАЗЫМБЕТОВ,

Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Солтүстік Қазақстан облысы бойынша департаменті мемлекеттік қызмет саласындағы бақылау басқармасының бас маманы.