Soltüstık Казахстан
Соңғы кезде балалар электроскутер, мопед дегенге әуес. Ауылда да, қалада да бір-бірімен жарысып жүрген балаларды көргенде, солардың қауіпсіздігіне алаңдаймын. Мен облыс орталығының “Солнечный” шағынауданында тұрамын. Көршіміз он жастағы қызына электромопед әперді. Әлгі бала бес-алты жастағы сіңілісін мінгестіріп алып, көшеде әрлі-берлі жүреді. Көшелерде қаланың ортасындағыдай қаптаған көлік болмаса да, автобустар мен жүк көліктері жиі қатынайды. Есік алдынан әлгі бала өткен кезде, үйіне аман-есен жетсе екен деп тілеп отырамын. Көрші баланың электромопед мініп жүргенін көрген мына жақтағы көршімнің баласы да қыңқылдап жүргенін естігем. Бір күні ол да дегеніне жетті. Қазір шағынауданда электромопед мінетін балалар топтасып, көше бойын кезіп жүр. Ауылдың “Whatsapp” чатында көлік жүргізушілері екі-күннің бірінде “балаларға жол жүру ережесін үйретіңіздер” деп байбалам салып жатыр. Себебі, жолдың ортасына түсіп алып, автокөліктерге жол бермейтін көрінеді, не болмаса жан-жақтарына қарамай көшені кесіп өтеді екен. Құдай сақтасын, бірақ бір күні жазатайым оқиға болса, кім кінәлі болмақ? Ойын баласына көлік әперген ата-анасы емес, абайсызда қағып кеткен жүргізуші қылмыскер атанары анық.
Он жастағы балалар электромопедті қызықтаса, жасөспірімдер квадроцикл тізгіндейді. Кеше кешқұрым есік алдында отырсам, бірінен соң бірі тізіліп 3 квадроцикл зу етіп өте шықты. Ортаңғы көшені басып өтіп, ауылдың сыртындағы көл жаққа кетті. Далада жүрген немеремнен “Мыналар қайда кетті?” десем, жазық далаға шығып, ойлы-қырлы жерлермен жүріп жаттығатынын айтты. Қазіргі балалардан бұрын ата-аналарда ес жоқ па деп ойлаймын.
Олай дейтінім, осыдан жиырма шақты жыл бұрын бір танысым осындай мопедтің кесірінен жалғыз ұлынан айырылды. Баласы он беске толған кезде көптен бері сұрап жүрген мопедті әперген. Досын мінгестіріп алып көшеге шыққан әлгі баланы бірінші бұрылыста-ақ көлік қағып кетіп, сол жерде жан тапсырды. Анасының “Осындай боларын сезіп едім. Көңілін қимадым” деп жылағаны әлі есімде. Іштегі күйікті басу үшін жетімдер үйінен бір қыз асырап алды. Қазір қызына электромопед түгілі велосипед әперуге қорқады.
Баланы жақсы көру оның барлық қалауын орындау емес. Бала балалығын жасайды, ал оларды жөнге салып, ненің дұрыс, ненің бұрыс екенін түсіндіру ата-ананың міндеті ғой. Кішкентай кезімізде қолымызға қайшы ұстасақ, анамыз шыр-пыр болып жұлып алатын. “Балаға ұшы үшкір дүниелерді ұстауға болмайды, көзіңді шығарасың, не болмаса бір жеріңе тығып аласың” деп сақтандыратын. Қазір бесіктен белі шықпаған баласына “көлік” мінгізіп, көшеге еш алаңсыз жібере салатын ата-аналарға қайранмын. Өз баласының қауіпсіздігін ойламағандардың кесірінен өзгелер жапа шегері анық.
Алма МАХМЕТОВА,
Петропавл қаласының тұрғыны.