Soltüstık Казахстан
Солтүстік Қазақстан облысы бойынша сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайту және алдын алу бағытында белсенді жұмыстар жүргізіліп, мемлекеттік құрылымдар мен азаматтар арасында ашықтық, адалдық және өзара сенім принциптері орныққан. Бұл жұмыстың маңызды бөлігі – алдын алу, яғни құқық бұзушылықтарды болдырмау мақсатында жүзеге асырылатын кешенді шаралар. Мұндай тәсіл тек салдармен күресуді ғана емес, сонымен қатар олардың туындау жолдарын азайтуды да көздейді.
Алдын алу жұмысының табысты болуының басты факторларының бірі – мемлекеттік органдар мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің өзара тығыз әрекеттестігі. Сонда түрлі салаларда, соның ішінде орман пайдаланудан бастап, құрылыс пен коммуналдық шаруашылыққа дейін тәуекелдерді уақытында анықтаудың ықпалы зор. Осындай үйлесімділіктің арқасында жемқорлық құқық бұзушылықтардың саны азайып келеді. Әлеуметтік зерттеулердің нәтижелеріне қарағанда, Солтүстік Қазақстан облысы бірнеше жылдан бері сыбайлас жемқорлық деңгейі төмен аймақтар қатарында.
Бұл бағытта ерекше көңіл бөлетін бір мәселе–жемқорлық әрекеттердің болмауын қамтамасыз ету, сондай- ақ заң бұзушылық әрекеттерін тез арада анықтап, тоқтату. Бұл үшін тиімді әдістердің бірі–басқару мен шешім қабылдауда ашықтықты арттырудың, заманауи технологияларды енгізудің мәні айрықша. Мысалы, «Білім беру ұйымдарында біріккен цифрлық есеп» жобасы мен «Біртұтас сатып алу терезесі» порталын мониторингтеу манипуляцияларды және әділетсіз тәжірибелерді болдырмауға мүмкіндік береді. Үдерістердің цифрлануы барлық мүдделі тараптар үшін ашықтықты қамтамасыз етеді, тәуекелдерді айтарлықтай азайтады.
Сонымен қатар алдын алу шараларының маңызды тағы бір элементі – қоғамдық ұйымдармен, кәсіпкерлермен, БАҚ-пен өзара іс-қимыл жасау. Ашықтық, ақпаратқа қолжетімділік және халықпен кері байланыс жемқорлықтың алдын алуда негізгі рөл атқарады. Қоғамның барлық топтары бақылау және шешім қабылдау үдерісіне тартылған сайын заңға қайшы көріністерді ерте кезеңде анықтау ықтималдығы жоғары болады. Осы тұрғыда азаматтық бақылау институттарын құру және жағдайды жақсартуға белсенді қатысатындарды қолдау маңызды қадам болып табылады.
Жемқорлықтың алдын алу – біржолғы іс-шара емес, тұрақты назар мен жүйелі әрекеттерді талап ететін үдеріс. Биыл Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі ведомствоаралық комиссия әртүрлі салалардағы тәуекелдерді талдауға байланысты маңызды мәселелерді қарастырды. Мұндай талқылаулар сыбайлас жемқорлыққа жоғары тәуекелдер бар әлсіз тұстарды анықтауға және оларды жоюға бағытталған шараларды жедел енгізуге көмектеседі. Желтоқсан айындағы отырыста 2024 жылдың қорытындылары шығарылып, негізгі міндеттер белгіленіп, 2025 жылға арналған іс- қимыл жоспары бекітілді. Басты назар заманауи және тиімді әдістерді енгізуге, сондай-ақ тәуекелдер деңгейін одан әрі төмендетуге бағытталды.
Облыста алдағы уақытта да барынша ашықтық пен тиімді өзара іс-қимылды қамтамасыз ету үшін инновациялық тәсілдерге сүйену одан әрі жалғасын табатын болады. Алдын алу–бұл тек құқық бұзушылықтармен күрес қана емес, сонымен қатар жаңа мәдениетті, адалдық пен ашықтық нормасын қалыптастыру, дағдыға айналдыру деген сөз. Үздіксіз жұмыс істеу және қоғамның барлық топтарын тарта отырып, жемқорлықсыз орта қалыптастыруға ұмтылу басты талап болып қала береді.
Ғауез НҰРМҰХАМБЕТОВ,
Солтүстік Қазақстан облысының әкімі.