Тайынша ауданындағы Краснополян ауылдық округі – түрлі этнос өкілі қоныстанған мекен. Ауызбіршілігі жарасқан тұрғындар туған жерлерін көркейтуге өз үлестерін қосып келеді. Нәпақаларын еңбекпен тауып, ең бастысы жан баласына жалтақтамай ғұмыр кешіп жатқан елді мекеннің бүгінгі жағдайын білу үшін ауылдық округ әкімі Талғат Жомартовпен кездестік.
– Талғат Базарбайұлы, сіздерге келе жатқанда Доброжановка ауылының жанынан өттік. Санаулы ғана үй қалыпты, жолы да нашар көрінді. Жалпы Краснополян ауылдық округінің құрамында қанша ауыл бар?
– Округтің құрамына Красная поляна, Доброжановка, Краснодольское, Озёрное, Степное, Черниговское, Южное ауылдары кіреді. Глубокое ауылы өткен жылы таратылды. Жасырып қайтейін, халық саны азайып бара жатыр. Қазіргі таңда округте 1135 адам тұрады. Халықтың сәл де болса тұрақтауына ауылдардағы агроқұрылымдардың үлесі бар. Ауылдық округ орталығында «Зеленые луга», «Таң», «Краснополянское» ЖШС, Южное ауылында «Южное», «Васьковское» шаруа қожалығы, Степное ауылында «Степное» өндірістік кооперативі, Озерное ауылында «Озерки» серіктестігі, Черниговкада «Фауна» шаруа қожалығы жұмыс істеп жатыр. Тұрғындардың денін осылар жұмыспен қамтып отыр. Еңбекақылары уақытылы төленеді. Ауылдағыларды жем-шөппен қамтамасыз ету мәселесі де шешілді. Бұл шаруашылықтар өз жұмысшыларына жан-жақты көмектеседі. «Зеленые луга» ЖШС алдағы уақытта жұмысшыларына арнап үй салуды жоспарлап отыр.
– Кейбір ауылдардың маңында төрт қабырғасы ғана қалған бұрынғы мал қоралары көп екен. Олар онсыз да құты қашқан ауылдардың сиқын кетіреді, әрі жанға да, малға да қауіпті. Неге сүргізіп тастамайсыздар?
– Біз шаруашылықтарға қараусыз қалған қораларды бұзу керек екенін айттық. Екеуін бұзып алды. Қалғандарын да алдағы уақытта бұзатын шығар. Заң бойынша, шаруашылықтар бұзып алмаса ірі көлемде айыппұл салынады. Алайда кейбір мәселелерді шешу үшін шаруашылықтардың көмегіне жүгінеміз, керек кезде техника беріп бір жағынан шығысып жатады. Ауылды көркейтуге атсалысады. Сондықтан бұл мәселеде олардың да жағдайына түсіністікпен қарап, «ат құйрығын кесіспейік» деген көзқарасты ұстанып отырмыз.
– Өзіңіз алты жылдан бері еңбек етіп келе жатқан округтің бүгінгі әлеуетін қалай бағалайсыз?
– Соңғы бес жылдың ішінде ауыл қарқынды дамып келеді. Былтыр «Зеленые луга» 1 млрд. теңгеге жуық инвестиция салып, тауарлы-сүт фермасын кеңейтті. Сол жылы Краснополян орта мектебіне күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді. Ауылдарды ауызсумен қамту үшін кешенді блок-модульдер орнатылып жатыр. Осыдан 2-3 жыл бұрын біздің ауылдарда қара жол ғана болды. Мұндай жолдар жауынды күндері қандай болатынын өзіңіз де білесіз. Тұрғындар тілерсектен саз кешіп жүрді. Бұл жолдарға алдымен қиыршық тас төсеп, үш жылдай күттік. Қазір кейбіріне асфальт төселді. Соның өзінде де жолдар бұзылып жатыр. Жалпы біздің округтегі жолдардың дені жөнделді. Мәселен, биыл аудан бойынша үш ауылдың жолына асфальт төсеуге қаржы бөлінді. Соның бірі – біздің округке қарасты ауыл. Алдағы уақытта Красная поляна – Краснодольское – Южное ауылдары бағытындағы 16 шақырым аудандық жолды жөндеуді жоспарлап отырмыз. Қажетті жобалық-сметалық құжаты дайын. Егер 2026 жылы бұл жобаға қаржы бөлінсе, онда округтегі жол мәселесін толық шешеміз.
Ауылдардағы заңсыз қоқыс орындарын жойдық. Үш ауылдың көшесін жарықтандырдық. Былтыр «Краснополянское» ЖШС Мәдениет үйінің ғимаратын сыйлады. Екі қабатты нысанды жөндеу керек. 432 млн. теңгенің жобалық-сметалық құжатын жасадық. 2026-2027 жылдары «Ауыл – ел бесігі» бағдарламасы аясында жөнделе ме деген үмітіміз бар.
– Красная поляна ауылдық округтің орталығы болғасын оның жайы жақсы екені түсінікті. Қалған алты ауылдың бүгінгі тыныс-тіршілігі қандай?
– Қазіргі таңда округ орталығында–520, Доброжановкада–48, Краснодольскоеда–91, Озерныйда–262, Степноеда–67, Южноеда–94, Черниговкада–53 адам тұрады. Бұл ауылдардың жағдайын жақсартуға тырысып жатырмыз. Қызылжар өңірі егін және мал шаруашылығымен айналысуға қолайлы ғой. Жоғарыда атап өткенімдей, алты ауылдың барлығында шаруа қожалықтары жұмыс істеп тұр. Олардың техникалары бар. Ауылдағы күнделікті жұмысты өздері-ақ тындырады. Қысқы уақытта жол ашу керек болса, солардың көмегіне жүгінеміз.
– Доброжановка ауылының жолы қашан жөнделеді?
– Ол ауылдың көшелерін және сіздер көрген 17 шақырым жолды жөндеу жоспарланған. Ол – болашақтың еншісіндегі жоба.
– Әріптестеріңіз «Ауылдық округ әкімі ешкімге тәуелді болмауы үшін оның өз техникалары болуы керек» дегенді жиі айтады. Әкімдіктерді техникамен қамтамасыз етудің амалы бар ма?
– Мен бұл пікірмен келісемін. Ауылдарды абаттандыруда агроқұрылымдарға тәуелдіміз. Олардың өз жұмыстары шаш етектен. Көктемгі егіс, күзгі орақ кезінде техникалары бос болмайды. Жалынып-жалпайып жүріп техника сұрау – бір жағынан ұят, екінші жағынан намыстанасың. Жуырда мемлекеттік сатып алу арқылы трактор алдық. Енді ауылдың шөбі өссе, қоқыс жинайтын болсақ, ешкімге жалынбаймыз.
Тағы бір айта кететін жайт, біз өткен жылы «Водолей» деп аталатын өрт сөндіру кешенін алдық. Соны алғанымызға әлі күнге дейін ризамыз. Былтыр Красная поляна ауылында үй мен оған жапсарлас салынған дүкен отқа оранды. Келлеровка ауылынан өрт сөндірушілерді шақырттық. Бірақ олар жеткенше бәрі кеш болуы мүмкін ғой. «Водолейді» алып келіп, су шашып, маңайдағы үйлерді оттан аман алып қалдық.
– Округте бір мектеп қана қалыпты. Қалған ауылдардың балалары қайда барып оқиды?
– Мен көп жыл мұғалім болдым, мектеп басқардым. Бір сөзбен айтқанда, мемлекеттік қызметке білім саласынан ауысып келдім. Бұл мәселе менің жүрегіме қатты батады. Шынында да мектептер жабылып қалды. Озерное мен Краснодольское орта мектептерін баланың жоқтығынан сақтай алмадық. Қазір маңайдағы ауылдардың балалары Краснополян орта мектебінде интернатта жатып оқиды. Балаларды ауылдардан тасымалдау үшін жаңа автобус бөлінді.
– Ауылда шешілмей тұрған тағы қандай мәселе бар?
– Күрмеуін тарқата алмай отырған мәселе жоқ. Алға қойған мақсат бар. Ол – ауылда жайлы жағдай жасау үшін инфрақұрылымды дамыту.
– Инфрақұрылым демекші, округ аумағында ұялы байланыс нашар, тіпті жоқ десе де болады. Бұл мәселені қалай шешпексіздер?
– Иә, шынында да округ аумағында ұялы байланыс нашар. Өткен жылы Краснодольское ауылына «Beeline» мұнарасын орнаттық. Соның нәтижесінде үш ауыл ұялы байланыспен қамтылды. Степное, Черниговка, Доброжановкада ұялы байланыс жоқ. Оларға да мұнара орнату үшін тиісті компанияларға хат жазып жатырмыз.
– Округте автобус қатынасы жоқ екен. Тұрғындар алыс-жақын елді мекендерге қалай қатынап жүр?
– Жалпы аудан бойынша ауылдарда автобус қатынасы жоқ. Себебі тиімсіз. Округте осы істі қолға аламын дегендер болды. Бірақ қойылған талаптарды орындауға жағдайы келмеді. Сондықтан округ тұрғындары өз көліктерімен қатынайды не болмаса «inDrive» қосымшасымен такси шақырады.
– Ауылда дәріхана, медпункт бар ма?
– 2019 жылы бәрімізді әбігерге салған әлемдік пандемия басталғаны белгілі. Сол кезде ауылдың медбикесі жекеменшік дәріхана ашты. Алайда жұмысы жүрмей, жабылып қалды. Бірақ аудандық орталық аурухана арқылы қайтадан дәріхана аштық. Қазір ол жұмыс істеп тұр. Барлық дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етілген. Ауылдық округ аумағында 6 медициналық пункт бар. Қазіргі таңда Черниговка, Краснодольск, Южное, Доброжановка ауылдарына маман қажет.
– Бірер жыл бұрын көктемгі су тасқынын бастан өткердіңіздер. Тұрғындар көктемді қамсыз қарсы алуы үшін қандай жұмыстар атқарылды?
– Шынында да, 2023 жылы облыс бойынша көктемгі су тасқыны ауыр тиді. Сол жылы қатты қиналдық. Былтыр аудан әкімдігімен ақылдаса отырып, ауылдарды қызыл судан құтқарудың жоспарын жасадық. Негізгі жұмыстарды өткен жылы аяқтадық. Ұзындығы 1 шақырым, биіктігі 2 метр бөгет орнаттық. Судың бағыты бойынша ауыл ішіне 19 құбыр қойылды.
–Әңгімеңізге рақмет!
Сұхбаттасқан
Арайлым БЕЙСЕНБАЕВА,
«Soltüstık Qazaqstan».
Суретті түсірген
Шыңғысхан БЕКМҰРАТ.