«Soltüstık Qazaqstan»

PDF

Руханият

Уақыт қалтарысында қалған тұлға

Өткен ғасырдағы ұлт тарихына көз жүгіртіп қарайтын болсақ, ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басы қазақ халқы үшін жаңа идеялар мен қозғалыстар кең өріс алған, азаттық үшін күрестің жаңа толқыны елдің санасын оятқан, өзгерістер мен қақтығыстарға толы уақыт болғаны байқалады. Бұл бірнеше ғасыр бодандықта болып, басқадан артта қалып, қалың ұйқыда жатқан халықтың бас көтерер оқығандарының …

Уақыт қалтарысында қалған тұлға Read More »

ЖАУЫНГЕР ҰСТАЗ

Ұлы Отан соғысының қанды шайқастары мен жеңісті жылдары тарих қойнауына енсе де, Отанымызды қорғаған жауынгерлеріміздің есімдері ешқашан санамыздан өшпейді. Өйткені олар – қан майданда жау оғына кеудесін тосып, ерліктің ерен үлгісін көрсеткендер. Жыл өткен сайын соғыс ар­да­гер­лерінің қатары сиреп ба­рады. Жеңісті жақындатқандар қатарында соғыстан оралған­нан кейін ел экономикасын қал­пына келтіру үшін барын сала жұмыс істеген …

ЖАУЫНГЕР ҰСТАЗ Read More »

АДАМЗАТҚА ОРТАҚ ЖЕҢІС

Жеңістің 79 жылдығына орай қаладағы “Мәңгілік алау” мемориалы мен қалалық мәдениет және демалыс саябағында орналасқан Даңқ ескерткішіне гүлшоқтары қойылды. Іс-шараға облыс әкімі Ғауез Нұрмұхамбетов пен соғыс ардагерлері мен тыл еңбеккерлері де қатысты. Биыл су тасқынына байланысты мерекелік шаралар легі қысқартылғанымен, соғыста қаза тапқан жауынгерлердің рухына тағзым етуге, оларды бір минут үнсіздікпен еске алуға жиналғандардың қарасы …

АДАМЗАТҚА ОРТАҚ ЖЕҢІС Read More »

Ел үшін туған ерлер

Халқымызды бірнеше ғасырға созылған жаугершілік заманнан аман алып өткен – асыл ерлердің намысы мен ерен ерлігі еді. Өмірін ат үстінде өткізіп, қазақ даласының бір уыс топырағы үшін жанын беруге даяр ерлердің арқасында сіз бен біз бүгінгі ұланғайыр атырапқа ие болып отырмыз. Кешегі Күлтегіннің “Елімді суға батырмадым, отқа күйдірмедім, ешкімге бастарын идірмедім!” деген ұранды сөзі қазақ …

Ел үшін туған ерлер Read More »

ХАЛЫҚ ЖҮРЕГІНДЕГІ ҚАҺАРМАНДАР

Сәбит Мұқанов атын­дағы облыстық қазақ саз­ды-драма театры Сол­түс­тік Қазақстан мемле­кет­тік архивімен бірле­сіп, халық қаһар­ман­дары Сағадат Нұр­ма­ғамбетов пен Рақым­жан Қошқар­баевтың 100 жылдық ме­рейтойлары­на арнап “Ба­тырларға тағзым” ат­ты ғылыми-танымдық кеш ұйым­дастырды. Сағадат Қожахметұлы Нұр­мағамбетов 1924 жылы 25 ма­мырда Ақмола облысының Ақ­көл ауданында өмірге келген. 1942 жылы әскер қатарына шақырылып, Түркіменстанның Кушка қала­сындағы әскери училищеге жі­берілді. 1945 жылы …

ХАЛЫҚ ЖҮРЕГІНДЕГІ ҚАҺАРМАНДАР Read More »

Ел аналары

Қазақстанда мамыр айының екінші жексенбісі Аналар күні ретінде аталып өтіледі. Ел аналары жайлы қызықты деректер кітапхана қорындағы “Ұлы даланың дана тұлғалары” сериясымен жарық көрген “Қазақ тарихындағы әйелдер” атты кітапқа топтастырылған. Әрине, көш басында қазақ та­ри­хындағы әулие деп саналған ал­ғашқы әйел адам – Ұмай ана тұр. Ер­теде қазақтар қыздарын ұзат­қанда, неке қиғызу рәсімінде Ұмай анаға жалбарынып, …

Ел аналары Read More »

ЖЕҢІСТІ ЖАҚЫНДАТҚАН ЕРЕН ЕРЛЕР

Осыдан жетпіс тоғыз жыл бұрын сағындырып жеткен Жеңіс көктемін тәуелсіз еліміз тағы да бұлтсыз аспан астында, бейбіт күн аясында қарсы алып отыр. Бүгінгі ұрпақ майдангерлердің жанқиярлық ерлігін тек фильмдерден көріп тамашалағанмен, 1418 күн мен түнге ұласқан соғыста етікпен қан кешкен жауынгерлермен қатар елде қалған әйелдер мен балалардың, еңбек майданындағы бас көтерер азаматтардың қосқан үлесін бағалай …

ЖЕҢІСТІ ЖАҚЫНДАТҚАН ЕРЕН ЕРЛЕР Read More »

ЖАУЖҮРЕК ЖАУЫНГЕР

Өткен ғасырдың 1941-1945 жылдары аралығында болған Ұлы Отан соғысында әрбір кеңес жауынгерінің іс-әрекеті, патриоттық сезімі ерлікке пара-пар десем артық айтқандығым емес. Мұздай қаруланған неміс фашистерінің темір құрсаулы танкілері мен жеңіліс көрмеген жендеттері Мәскеу түбіне дейін ентелеп келіп қалғанда, Қазақстанда жасақталған, құрамындағы жауынгерлер мен офицерлердің басым бөлігі қазақ ұлтының өкілдерінен тұратын генерал-майор И.В.Панфилов басқарған 316 дивизия фашистердің …

ЖАУЖҮРЕК ЖАУЫНГЕР Read More »

ҚҰЛАҚТАН КІРІП, БОЙДЫ АЛҒАН

Абай атындағы мамандандырылған қазақ мектеп-гимназиясы жанындағы өнер орталығы “Өнерлі бала өрге жүзеді” атты концерт ұйымдастырды. Әуелете ән шырқап, мың бұрала би билеген жас өрендер көрермендердің ыстық ықыласына бөленді. Сахна шымылдығы “Мұра­гер” халық аспаптар оркестрі­нің орындауындағы Нұрғиса Ті­лендиевтің “Ата толғауы” күйі­мен ашылды. Балдырғандар­дың нәзік сау­сақтарымен тартқан күйлері кө­рермендердің таң­дайын қақ­тырмай қоймады. “Бақшадағы ән” күйі, “Балдыр­ғандар”, “Кө­зімнің …

ҚҰЛАҚТАН КІРІП, БОЙДЫ АЛҒАН Read More »

АДАСҚАН МАҒЖАН ҒАНА МА? (Қарт қаламгердің хаты)

Мағжан Жұмабаевтың өмірбаянына қатысты әрбір құжат қымбат. Солардың біреуі – 1960 жылы 8 тамызда кеңес өкіметінің соты “қылмысы жоқ” деп ақтаған ақынның есімі 1988 жылдың желтоқсанына дейін неге жабық болды, әлде ақынға ара түсуші болмады ма деген сұраққа жауап ретінде ұсынылып отырған мына хат. Авторы – Башқұртстанның халық жазушысы деген құрметті атағы бар, аса көрнекті …

АДАСҚАН МАҒЖАН ҒАНА МА? (Қарт қаламгердің хаты) Read More »

Барады ұмытылып бір ағамыз

Өзім жаздырып алатын  “Soltüstık Qazaqstan” газетінің 12 наурыз күнгі санында тіл, ұлт жанашыры  Әйіп Ысқақтың  Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы Жұмабай  Шаяхметов жайлы жазған «Ұлтын жанындай сүйген тұлға» атты мақаласы қолыма еріксіз қалам алдырды. Автордың  саналы ғұмырын ел-жұртының өркениеттен қалыспай, терезесі тең елдер қатарына қосу жолына арнаған  қоғам, мемлекет қайраткерінің есімінің ұмытылып бара жатқанына …

Барады ұмытылып бір ағамыз Read More »

Алаштың аяулы перзенті

Жуырда тұлғатану курсы бойынша Смағұлтануға елеулі үлес қосатын үш жинақ қолымызға тиді. Үшеуін де Алматыдағы Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты шығарған. Жинаққа мақалалары енгендер елімізге танымал тарихшы, әдебиетші ғалымдар мен өлкетанушы, зерттеушілер. Бірінші жинақ – «Смағұл Сәдуақасовтың мемлекеттік, қоғамдық және ғылыми-педагогикалық іс-әрекеті» (құжаттар жинағы), екіншісі – 2023 жылы Алматыда болған «ХХ ғасырдағы Қазақстан мен …

Алаштың аяулы перзенті Read More »

Спартак РАМАЗАНОВ: “Орыс театрында ұлттық болмысымызға сай қойылымдар көп сахналануы керек”

– Театр сыншысы, марқұм Әшірбек Сығай бір сұхбатында: «Сахнада, экранда кілең шіңкілдек, ұсақ актерлер көбейді. Екі иығына екі кісі мінгендей фактура жоқ. Кескін келбеті келіскен кермиықтарға зәруміз. Майда тартып барамыз. Шіңкілдеп, елпілдеп кеттік», –  деп ашынады. Мұның себебі неде? Шығар жолы қайсы? – Бұл сауалға  жауап бермес бұрын қоғамдағы жастарға бір сәт көз жүгірткеніміз жөн …

Спартак РАМАЗАНОВ: “Орыс театрында ұлттық болмысымызға сай қойылымдар көп сахналануы керек” Read More »

“АЛАШ” СЫЙЛЫҒЫНЫҢ ИЕГЕРІ

Қазақстан Жазушылар одағында өткен жылды қорытындылаған алқалы жиын өтіп, жерлесіміз, жазушы, журналист Жарасбай Сүлейменовтің халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығын иеленгені белгілі болды. Жарасбай Қабдоллаұлы Қызылжар ақын-жазушыларының ішінен алғаш болып «Алаш» сыйлығын иеленіп отыр. Бұл – облыс руханияты мен әдебиеті үшін үлкен жетістік. Өмірін әдебиет пен ақпарат саласына арнап келе жатқан Жарасбай Сүлейменов түрлі жанрда қалам тартып, …

“АЛАШ” СЫЙЛЫҒЫНЫҢ ИЕГЕРІ Read More »

Бесіктен безу береке әкелмейді

Қазақ өзі ерекше қадір тұтқан ұғымдарға “ақ” сөзін қосарлап айтқан. Бұл да біздің ұлттық ерекшелігіміздің бірі. Ақ бата, ақ тілек, ақ неке, ақ келін, ақ босаға – мұның бәрі жұртымыз үшін аса қастерлі ұғымдар. Соған қарап “ақ” сөзінің қазақ үшін тек заттың түсін білдіріп қоймағанын көреміз. “Ақ” ұғымы тазалықтың, киенің, қасиеттің белгісі болған. Сол сияқты …

Бесіктен безу береке әкелмейді Read More »

АРДАҚТЫ АҒА

«Мен үлкен жұмыс атқарып жатырмын. Өңірдегі өрелі журналистің бірімін, еңбегім еленбейтіні қалай?» – деп емеуірін танытпаған, ондай ойы да болмаған ардақты ағамыз Дүйсенбі Әуелбековтің туғанына 95 жыл толып отыр. Елудің ар жақ-бер жағындағы кемел шағында мен ол кісімен бірге қызмет істедім. Жазғандарын оқитын диктор едім. Бұл қызметке 1969 жылы конкурстан өтіп қабылдандым. Осы жұмыстың жетегінде …

АРДАҚТЫ АҒА Read More »

«ҚҰС БОЛСАҢ, ЖІБЕКТЕН БАУ ТАҒАР ЕДІМ…»

Халқымыз небір қиындықты басынан өткерді ғой. Аумалы-төкпелі заманда әні мен күйінен, жыры мен сазынан айырылудың аз-ақ алдында қалғаны жалған емес.  Ұлтымыздың тұғырлы таланттары саналатын көптеген  ақынның туындылары халық әні деген атауға телінді.  Бір өкініштісі, бүгінге дейін біз  бірқатар әнді авторсыз атап, халық әні деп жүрміз. Солардың бірі – «Қараторғай». Бұл шығарманың бірнеше нұсқасы бар.  Мен  …

«ҚҰС БОЛСАҢ, ЖІБЕКТЕН БАУ ТАҒАР ЕДІМ…» Read More »

АСЫЛДЫҢ СЫНЫҒЫ, ТЕКТІНІҢ ТҰЯҒЫ

Осыдан үш жыл бұрын дүние­ден өткен көрнекті тарихшы, ұла­ғатты ұстаз, Тарих және әлеу­меттік ғылымдар академиясы­ның академигі, тарих ғылымда­рының докторы Қадыржан Әбуовтың туған жері – Солтүстік Қазақстан облысы, бұрынғы Кел­леров ау­данына қарасты Талап ауылы. Ағамыз Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінде профессор, тарих кафедрасының меңгеруші­сі қызметтерін атқара жүріп, Отан тарихы мен өңір шежіресін ұлт­тық таным тұрғысынан зерделеп, …

АСЫЛДЫҢ СЫНЫҒЫ, ТЕКТІНІҢ ТҰЯҒЫ Read More »

ХАЛЫҚТЫҢ РУХАНИ АЙНАСЫ

Халықаралық театр күніне орай Сәбит Мұқанов атындағы облыстық қазақ сазды-драма театрында мерекелік іс-шара ұйымдастырылды. Көрермен назарына “Сараң” спектаклі ұсынылып, үздік деп танылған мамандар марапатталды. Облыстық кәсіподақтар ор­та­лығының төрағасы Ерік Нұрақаев пен мәдениет, спорт, ту­ризм және ақпарат қызметкерлері кәсіподағының төрайымы Гүлнәр Қасымова өнер иелерін кәсіби мерекелерімен құттық­тап, театр – халықтың жаны, рухани айнасы екенін айтты. Өнер …

ХАЛЫҚТЫҢ РУХАНИ АЙНАСЫ Read More »

Қараңғыдағы қойылым

Облыстық қуыршақ театрында “Степной нок­тюрн или между закатом и рассветом” атты қойылым сахналанды. Туындының ав­торы – ресейлік режиссер Ев­гений Ибрагимов. Қойылымды қазақ халқының тарихына жасалған қызықты саяхат деуге болады. Қараңғы зал. Қасқырдың дауы­сы, құстардың сайрағаны, шы­бын-шіркейдің сыбдыры, ат тұя­ғының дүбірі естіледі. Актер Нұрсұлтан Қалқабекке сахнадағы қараңғылық біраз қиындық тудырған. – Әртіске қараңғыда ойнау оңай емес. …

Қараңғыдағы қойылым Read More »