«Soltüstık Qazaqstan»

PDF

Руханият

БЕСІКТЕН НЕГЕ БЕЗДІК?

Жасы сексеннің сеңгіріне шыққан Гүлзайра әжейдің төргі бөлмедегі жақтаулары сәмбі талдан иілген, өз балаларынан бөлек немере-шөберелері жатқан бесікті күніне бірнеше мәрте сүйетін әдеті бар. Кейуана ұрпағының иісі сіңген қасиетті бұйымды сүйген сайын ішінен «біссімілләсін» айтып, дұға тілейді. Үйдегілер аналарының бұл қылығына күн сайын куә болса да, астарын түсінген емес. Әжей болса таңданыс танытқандарға: «Ауру қалса …

БЕСІКТЕН НЕГЕ БЕЗДІК? Read More »

ҮЙІ ЖОҚ, ЖАЛАҚЫСЫ МАРДЫМСЫЗ

Мәдениеті күшті елді жаулап алу, жаулап алған күннің өзінде уысында ұстап тұру қиын екенін түсініп, алдымен халықтың сүт бетіндегі қаймағы саналған ардақтыларын өлтірген сұрқия саясатты тарихтан жақсы білеміз. Қазір де мәдениеттегі мәселелері шешілмеген елдің айы оңынан туа қояды дегенге сену қиын. Мемлекеттің іргесін мықтап ұстап тұрған бұл салада маман тапшы. Орташа жалақының төмендігі жастардың келуіне …

ҮЙІ ЖОҚ, ЖАЛАҚЫСЫ МАРДЫМСЫЗ Read More »

МАҒЖАНҒА ҒАШЫҚ АКТЕР

Сәбит Мұқанов атындағы облыстық қазақ сазды-драма театрының көркемдік жетекшісі Дәурен Тойбазаровты көрсе, көрерменнің көбінің көз алдына сыршыл өлеңдері мөп-мөлдір лириканың бастау бұлағындай болған ақиық ақын Мағжан Жұмабаевтың елестері сөзсіз. Актер Дәуреннің сырбаз сахнагерлігі, өз болмысына тән биязы мінезі сахнада анық байқалады. Қазақстанның еңбек сіңірген артисі, режиссер Мұрат Ахманов Мағжанды кескіндей алады-ау деген актерлердің ішінен бірден …

МАҒЖАНҒА ҒАШЫҚ АКТЕР Read More »

СЕН КЕЛДІҢ ДЕ ЖЕРДІҢ ЖҮЗІН ЖАЙНАТТЫҢ!

Табиғат жаңарып, күннің шуағы айналаны нұрға бөлеп, жер бусанып жатқан шақта дүйім қазақ Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мерекесін атап өтеді. Мыңдаған жылдық тарихы бар ұлық мереке көшпенділер үшін жаңа жылдың басы саналған. Егемендік алған тұста қайта жанданған Наурыз мерекесі өзінің халықтық сипатын енді тауып келе жатқандай. Осымен екінші жыл қатарынан жұртшылық Наурызнама аясында он …

СЕН КЕЛДІҢ ДЕ ЖЕРДІҢ ЖҮЗІН ЖАЙНАТТЫҢ! Read More »

ТАЙЫНШАДАҒЫ ТҰҢҒЫШ АЙТЫС

Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мерекесіне орай Тайынша ауданында облыстық ақындар айтысы өтіп, сөз сайысында сегіз ақын өзара бақ сынады. Жыр бәйгесіне «Қызылжар-Ақпарат» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры Ербақыт Амантай, «QYZYLJAR» телеарнасының директоры Рәзия Ыдырысбаева, «AMANAT» партиясы облыстық филиалының кеңесшісі Роза Шәкенова, еңбек ардагері Аманжол Сейітов қазылық етті. Тайыншада тұңғыш рет өткізіліп отырған айтыста аудан әкімі …

ТАЙЫНШАДАҒЫ ТҰҢҒЫШ АЙТЫС Read More »

ҚАЙТАЛАНБАС ТҰЛҒА

Ғылымда өз идеяларымен жаңа ізденістерге негіз болатын, уақыттан тыс өзектілігін сақтайтын ғалымдар шоғыры бар. Солардың қатарында менің ағам, академик Евней (шын есімі – Евин-Ғабиден) Арыстанұлы Бөкетов лайықты, құрметті орын алады. Оның өмірден өткеніне қырық жылдан астам уақыт өтсе де, есімі халық жадынан өшкен жоқ. Ғалымның формулаларға, жобаларға, гипотезаларға айналған ойлары бүгінгі күні де өзектілігін жоғалтқан …

ҚАЙТАЛАНБАС ТҰЛҒА Read More »

«ТЕРІСКЕЙ» ӘН САЛҒАНДА ТАМЫЛЖЫТЫП…

2017 жылы қалалық Мәдениет үйінің жанынан құрылған «Теріскей» фольклорлық-этнографиялық ансамблі бүгінде әнсүйер қауымның көзайымына айналған. Ұмытылуға шақ қалған халық әндерін кеңінен дәріптеуді мақсат еткен ансамбль құрамында 12 өнерпаз бар. Олардың барлығы ұлттық музыкалық аспаптарды жетік меңгерген. – «Теріскей» фольклорлық-этнографиялық ансамблін құрар кезде көп ойландық. Қазақтың төл өнерін дамытуға басымдық беруді басты ұстаным еттік. Көрерменді қазақтың …

«ТЕРІСКЕЙ» ӘН САЛҒАНДА ТАМЫЛЖЫТЫП… Read More »

ТАҒДЫРЫ – ТАРИХ, ІСІ – ӨНЕГЕ

Жұмабек Тәшенов 1915 жылы 20 наурызда Ақмола облысы Аршалы ауданы Танагүл ауылында дүниеге келген (қазіргі Береке ауылының маңайында). Бұл елді мекен жойылып кеткен, тек Танагүл көлі мен көне зират қана бар. Әкесінің азан шақырып қойған аты – Тәш-Мұхаммед Жақсыбайұлы, сөзі өтімді, беделді кісі болған. Анасы – Гүлсім. Тәшекең 1917-1924 жылдары Бабатай ауыл шаруашылығы фермасында, 1924-1930 …

ТАҒДЫРЫ – ТАРИХ, ІСІ – ӨНЕГЕ Read More »

АСҚАҚТАҒАН ӘН, ШАЛҚЫҒАН ЖЫР

Қазақ айтысы жаңа биікке көтеріліп, көрерменнің ыстық ықыласына бөленген өткен ғасырдың 80-ші жылдары өңірлер арасында командалық айтыс ұйымдастырылып, талай жыр жүйріктері аламанның шаңын көтеріп, ұлттық өнердің тұғырын биіктете түскен еді. Осы оң бастама бүгін де жалғасын тауып, Қазақстанның 20 аймағының өнер майталмандары бір-бірімен сынға түсуде. Былтыр бастау алған ауқымды жоба ережесіне сай командалар өзара сайысып, …

АСҚАҚТАҒАН ӘН, ШАЛҚЫҒАН ЖЫР Read More »

ҚАЙТА ЖАҢҒЫРҒАН НАУРЫЗНАМА

Көктемнің алғашқы лебі есіп, табиғат қайта оянғанда ел ішінде ерекше мейрам тойланады. Бұл – Амал мерекесі. Оны халқымыз ықылым заманнан бері жылдың басы санап, қастерлеп келеді. Себебі Амал – табиғат қана емес, адамның жаны да жаңарып, жүректер тоғысып, бауырмалдық бекемделетін күн. Наурызнаманың алғашқы күні өңірдегі ақ жаулықты аналарымыз бен ақ сақалды аталарымыз, түрлі этнос өкілдері …

ҚАЙТА ЖАҢҒЫРҒАН НАУРЫЗНАМА Read More »

ҚАЗАҚ ЖАСТАРЫНЫҢ ЖАНАШЫРЫ

1933 жылы Мәскеуде Алаштың ардақты перзенті Смағұл Садуақасов қайтыс болғанда ақын Мағжан Жұмабаев: Жас Смағұл үздік туған бала екен, Байтақ елге асқар таудай пана екен. Сол баладан, сол панадан айырылып, Қайран қазақ жүрегінде жара екен, – деп қайғы жұтады. Смағұл Сәдуақасовтың өзі замандасы туралы: «Мағжан – қазақ жастарының ой-санасының әміршісі» деген пікір білдіріпті. Смағұл Сәдуақасов …

ҚАЗАҚ ЖАСТАРЫНЫҢ ЖАНАШЫРЫ Read More »

АМАЛ ДЕГЕН АЙЫҢЫЗ…

Ұлыстың ұлы күні — Әз-Наурыз жақындаған сайын, күн райымен қатар адамдардың көңілі де жадырап, мерекенің лебі еседі. Ұлық мейрамға дейінгі бір аптаның әр күні ерекше құндылыққа, қасиетке толы. Табиғатпен етене жақын өмір сүрген көшпенді халық үшін көктемнің келуі үлкен қуаныш. Қыстың қаһарымен алысып, қақаған аяз бен ұйытқыған бораннан үй-іші мен төрт түлігін аман алып шығу …

АМАЛ ДЕГЕН АЙЫҢЫЗ… Read More »

КИЕЛІ КИМЕШЕК

Облыстық тарихи-өлкетану музейінде Алматы қаласынан келген Қазақстан Қолөнершілері одағының мүшесі, ЮНЕСКО сапа белгісінің иегері Тілек Сұлтанның «Киелі кимешек» атты көрмесі ашылды. Ұлттық мұраны жаңғыртып, қазақ әйелдерінің бас киімінің тарихи мәні мен маңызын дәріптеуді мақсат еткен көрмеде жалпы 48 бұйым, оның ішінде 20-дан астам түпнұсқа кимешек көпшілік назарына ұсынылды. Оның кейбірі сонау XIX-XX ғасырларда киілген бас …

КИЕЛІ КИМЕШЕК Read More »

«ТҮБІНДЕ БАРЛЫҚ АҚЫН ҚАЗАҚТЫҢ ҚАРА ӨЛЕҢІНЕ ОРАЛАДЫ»

Ақын, халықаралық «Шабыт» фестивалінің екі мәрте лауреаты, «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының иегері, Қазақстан Жазушылар және Журналистер одағының мүшесі Алмас Темірбайдың есімі жырсүйер қауымға жақсы таныс. «Аллажар», «Жұмақ жұрт», «Автопортрет», «Мың бір мұң» атты жыр жинақтарының авторы жуырда редакциямызда қонақта болып, ұжым мүшелерімен емен- жарқын әңгімелескен еді. Сыр-сұхбатты назарларыңызға ұсынып отырмыз. – Алмас Қажыбайұлы, сіз соңғы …

«ТҮБІНДЕ БАРЛЫҚ АҚЫН ҚАЗАҚТЫҢ ҚАРА ӨЛЕҢІНЕ ОРАЛАДЫ» Read More »

ЕҢБЕГІН ЕЛГЕ АРНАҒАН

Қызылжарлықтар КСРО ішкі істер министрлігінің еңбек сіңірген қызметкері, полиция полковнигі, өлкетанушы, «Қызыл Жұлдыз» орденінің иегері, марқұм Қобылан Хамзинді саналы өмірін елдің гүлденуіне арнаған азамат ретінде жақсы біледі. Жуырда облыстық ардагерлер кеңесі мүшелерінің ұйытқы болуымен ардақты жан 1977-2012 жылдары тұрған үйдің қабырғасына ескерткіш тақта қойылды. Шараға қатысқан аға буын өкілдері марқұмның өнегелі өмірі туралы әсерлі сөз …

ЕҢБЕГІН ЕЛГЕ АРНАҒАН Read More »

АҚЫННЫҢ «БОЛМАҒАН БАЛАЛЫҚ ШАҒЫ»

Осыдан бірнеше жыл бұрын есімі елге белгілі ақын Ақберен Елгезектің «Болмаған балалық шақ» деп аталатын повесі жарық көріп, оқырман сүйіп оқитын туындыға айналған болатын. Арада көп уақыт өтпей айтулы шығарманы сахнаға шығаруға, оның желісі бойынша кино түсіруге ниетті режиссерлер табылды. Сәтті түсірілген фильмді жуырда ұжым болып тамашалаудың мүмкіндігі туды. «Болмаған балалық шақ» – қаламгердің алғашқы …

АҚЫННЫҢ «БОЛМАҒАН БАЛАЛЫҚ ШАҒЫ» Read More »

«КӨРДІМ ДЕ СЕНІ, КЕТТІМ МЕН ОҚЫС ОЯНЫП…»

Мағжан Жұмабаев ауданындағы Дүйсеке ауылының тумасы, есімі күллі қазаққа белгілі айтыс ақыны Ерік Асқаровты білмейтін адам кемде-кем. Ақынның жары Нәсіпжан Асқарова өзі өмірден өтсе де, артына өшпес мұра қалдырған жұбайының ізгі қасиеттері, көркем мінезі жайлы кестелі сөз сабақтады. Атақ пен аманат Қазақтың аяулы ақынының, айтыс дүлдүлінің жары болу – екінің бірінің маңдайына жазыла бермейтін бақ. …

«КӨРДІМ ДЕ СЕНІ, КЕТТІМ МЕН ОҚЫС ОЯНЫП…» Read More »

ЖАННЫҢ АЗЫҒЫ,ТӘННІҢ ШИПАСЫ

Ертең, бірінші наурызда 2025 жылдың оразасы келіп жетеді. Исі мұсылман жұртшылығы осы айда Құдайдың разылығын көздеп, таң сәрісімен тұрып аузын бекітіп, күн ұясына батысымен аузын ашып, қуанып, мәз-мейрам болады. Құдси хадисте Алла Тағала: «Ораза – тек мен үшін. Оның сыйын (сауабын) өзім ғана беремін…», – деп оразаның қадірі мен қасиетін баяндаған. Ораза кімдерге парыз? Рамазан …

ЖАННЫҢ АЗЫҒЫ,ТӘННІҢ ШИПАСЫ Read More »

Рәзия ЫДЫРЫСБАЕВА: «ЖУРНАЛИСТ ӘМБЕБАП БОЛУЫ КЕРЕК»

– Биыл облыстық «Qyzyljar» телеарнасының құрылғанына  65 жыл толады. Өңірдегі ең ірі медиаұжымның қазіргі аяқ алысы, ұстанған бағыты қандай? –  Өңіріміздің  басты телеарнасы 65 жылдық мерейтойын атап өтуде. Солтүстік Қазақстан облысындағы  ең ірі медиа-ұжымның ұстанған бағыты – өңір шежіресін таспалап, «халықтың көзі, құлағы һәм тіліне» айналу. Қазіргідей технология дамыған заманда жұртты қызықтыру, экран алдында ұстап …

Рәзия ЫДЫРЫСБАЕВА: «ЖУРНАЛИСТ ӘМБЕБАП БОЛУЫ КЕРЕК» Read More »

ҮРЕЙЛІ ЖЫЛДАРДЫҢ СИПАТЫ

Мамлют ауданында санаулы ғана қазақ ауылдары бар. Соның бірі – Бостандық. Ел ағалары жинаған деректерге сүйенсек, ауылдың осылайша аталуының да өзіндік сыры бар. Бостандық ауылының негізін бес ауыл – Аппақ, Балғабек, Нұрабай, Махамбет және Төлеп ауылдары құраған. Олар кеңес үкіметі орнағанға дейін жеке-жеке өз қыстауларында тұрған. 1929 жылдың күзінде Төлеп ауылының тумасы Оралдыұлы Жәкулі ең …

ҮРЕЙЛІ ЖЫЛДАРДЫҢ СИПАТЫ Read More »