Soltüstık Казахстан
Базар маңынан өтіп бара жатып қайыр тілеп, қол жайып отырған екі адамды көзім шалып қалып, солай қарай бұрылдым. Көріп тұрып, көрмегендей өте шығу – мұсылмандығымызға жат, оның үстіне, ораза айында сауапты іс істейін деген де ойым болды. Қастарына жақындап барғанымда байқадым, оң жағында отырған адамның екі қара санының төменгі бөлігі жоқ. Сол жақта тұрғаны бет-аузы ісініп, адамдық кейпінен айрылған. Екеуіне алма-кезек қарап, әмиянымнан ақшамды ала бергенімде, состиып тұрған атпалдай азамат алақанын жайып, отырған мүгедектің алдын кес-кестей берді. Өзіне тиын тимей қала ма деген қауіп қой сол. Бірақ садақаны екеуіне тең ұстаттым. Мүгедек кісі өзін сабырлы ұстаған қалпы ернін жыбырлатып, бетін сипады. Қырықтың қырқасына шығып қалған сияқты. Жанарында өмірге деген құштарлық та жоқ емес. Тағдырына өкпелеп, еңсесі түсе езілуден аулақ. Қайта “Осы күніме де шүкіршілік!” дейтін сынды. Жай да отырған жоқ. Жанында жатқан газет – оның ендігі ермегінің бірі болса керек.
Ал қасында тұрған жігіттің бетін айғыздап әжім торлаған. Екі көзі шүңірейіп ішіне кіріп кетіпті. Үсті-басы сабын көрмейді-ау, шамасы. Көрінген жерге аунап ұйықтай салатын сияқты. Біраз үнсіз мөлиіп тұрған ол алақанын қайта жайды. Бұл арадан тез кетуге тырыстым. Одан әріде күнделікті керек-жарақ сатып тұрған орта жас шамасындағы апай менің қимылымды бағанадан қалт жібермей бақылап отырса керек, қасынан өте бергенде тоқтатып алды.
– Ана тұрған жігітке садақа берудің қажеті жоқ! – деді ренжіген кейіпте. Ол – арақ ішуден басқаны білмейтін кержалқау. Еңбек етуге қауқары жетіп-ақ тұр. Денсаулығы да жақсы.
Садақаны қандай адамға бергенімді білсем де, еш өкінген жоқпын. Бір Құдайдан қайтсын деп тіледім. Алайда тепсе темір үзетін мына жігіттің қайыр тілеп отырғанына қатты қынжылдым. Әйел заты болса түсіністікпен қарайтын едік, атпалдай азаматтікі не масқара?
Айналамызға анықтап қарасақ, қазіргі таңда осындай тәні емес, рухы мүгедек жандар аз емес. Қайыр тілеу ақша табудың оңай жолы болсын делік, бірақ бұл жол мүгедек, ақыл-есі кем адамдарға жарасар. Аяқ-қолы балғадай азаматтарға не жорық? Олар жұрт алдында алақан жайып, әркімге бір жалтақтап тұрғанша аяқ киім тігумен айналысса, әйтпесе, тым құрығанда, көше сыпырса, адал еңбегінің жемісін көрмей ме? Басына қандай жағдай іліксе де мойымайтын санасы сергек, рухы өр жандардың кеудесінде қашан да намыс оты жанып тұрады. Бойында ұяты аздау, тектілік қасиетінен ада кейбіреулер халық арасына келеңсіздік жағдай туғызып, қоғамның құтын қашыруда. Онымен қоймай кейінгі жастарға мазмұнсыз жол сілтеуде. Рухани мүгедек боп өмір сүргенше, шын мүсәпірдің күйін кешкен әлдеқайда артық-ау.
Бектұрған ЛАҚАДЫЛ,
“Soltüstık Qazaqstan”.