Уәлиханов ауданында орналасқан “Қызыл оба” қорымы ата-бабаларымыздың бұған дейін ғылымға беймәлім, ірі мәдени-саяси және сакралды орталығы болуы мүмкін. 2019 жылы ашылған ескерткішті ғалымдар XIV ғасырдың екінші жартысына тиесілі деп бағамдап, табылған мазарларда Жошы ханның ұрпағы жерленген болуы мүмкін деген пікір айтып отыр. Шыны керек, бұған дейін Солтүстік Қазақстан облысында орта ғасырға тән ескерткіштер жоқ деген …
Қызылжар ауданы Долматово елді мекенінің маңында орналасқан Ақ Ирий қалашығында жұмыс істеген археологтар бұған дейін беймәлім болған бірегей құрылымдарды тапты. М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университеті баспасөз қызметінің мәліметінше, жоғары оқу орнының археологиялық экспедициясы Долматово ауылы маңында қазба жұмысын жүргізген. 1968 жылы белгілі археолог Анатолий Плешаков ашқан Ақ Ирий қалашығындағы далалық лагерьде 50-ге жуық студент ғылыми …
Бейнелеу өнері музейінде “Кенептен түскендер” көрмесі ашылды. Онда белгілі қазақстандық суретшілердің өткен ғасырдың 60-80 жылдары салған суреттері қойылған. Белгілі суретшілер Иван Стадничук, Мухит Калимов, Николай Наседкин, Баки Урманче, Ольга Кужеленка, Леонид Леонтьевтардың туындылары өткен ғасырдағы ел өмірінен сыр шертеді. Онда сол кезеңдегі халық тұрмысы, оқиғалар мен адамдар бейнеленген. Осылайша ұйымдастырушылар өнердің уақыт шектеуіне де бағынбайтын …
Қазіргі замандастарымыздың көпшілігі мектеп қабырғасында жүргенде газет-журналдардың оқырманы болды десек артық айтқандық бола қоймас. Ол кездері қазіргідей әркімнің қолында ұялы телефон түгіл телевизордың өзі ауылда саусақпен санарлықтай еді. Ауылымыздағы хат тасушы Сапура апайдың екі үлкен сөмкесі болатын. Сол сөмкелеріне газет-журналдарды толтырып алып, мектепке таңертең және түстен кейін келіп, әр отбасының жаздырып алатын басылымдарын балаларына тарататын. …
Бүгінде өскелең ұрпақты сөйлеу мәдениетіне, сауатты жазуға тәрбиелеу жайының түйткілді мәселеге айналып бара жатқаны қынжылтады. Бәрін кінәлаудан аулақпыз, дегенмен, жастардың көбі теледидар мен әлеуметтік желілердің ықпалында шырматылып қалғаны талассыз шындық. “Жаман әдет тез жұққыш келеді” демекші, соның салдарынан тілдік нормаға, қарапайым сөйлеу ережесіне үш қайнаса сорпасы қосылмайтын “ботқа тілдің” орныққаны соншалық, қалыпты үрдіс ретінде қабылдайтын …
Облыстық тарихи-өлкетану музейінің 100 жылдығын мерекелеу аясында бірқатар музейаралық жобалар іске асырылуда. Мәдениет ошағына Г.Потанин атындағы Павлодар облыстық тарихи-өлкетану музейінің мамандары арнайы келіп, көпшілікке “Тау тұлғаларға тұғыр болған қасиетті Павлодар өңірі” көрмесін ұсынды. Іс-шараның шымылдығын Ақан сері атындағы облыстық филармонияның “Әдемі-ау” қазақ би ансамблі ашты. М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университетінің профессоры Жанар Таласпаева көрменің жастарға …
Қасиетті рамазан айы да өтіп, Құрбан айт мерекесі де көкжиектен күлімдеп, құшағын айқара жайып төрімізге енгелі тұр. Құрбан айт – мұсылмандардың ең қасиетті мерекесі. Ол Ораза айттан кейін 70 күннен соң басталып, 3 күнге созылады. Биылғы жылы 16 маусым Құрбан айттың бірінші күні болып белгіленді. Айт күндері Алла Тағалаға арнап құрбандық шалынады, мал сойылады. Бұл …
М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университетінде қазақ тілі мен әдебиеті кафедрасының жанынан құрылған “Шұғыла” жас ақындар ұйымының қорытынды кеші өтті. Шараға өнерлі студенттер мен оқу орнының оқытушылары қатысты. Бойында ақындық дарыны бар жастар өлең оқып, өз шығармашылықтарын паш етті. “Жүрегім толы жыр-нұрға” атты кеште қазақ тілі мен әдебиеті мамандығының студенттері Ақәділ Талапбеков, Элвира Жаңбырбай, Ұлдана Бахтиерова, …
Бала күнімде қазақ қыстауларының пайда болу тарихы ғасырлар тереңінде жатқандығын, онда өмір сүрудің мол тәжірибесі көне дәуірлерден ұрпақтан-ұрпаққа беріліп жалғасып келе жатқан дәстүр деп ұғыну керектігін талай мәрте естігенмін. Ата-бабаларымыз қыстау болатын жерді мұқият таңдаған. Тұрақжай салуға қажетті табиғи құрылыс материалдарының мол, төрт-түлікті қарлы бораннан қорғайтын тоғайлы, орманды алқап болуына мән берген. Қыстаудағы үйлерге әртүрлі …
1983 жылғы қыркүйек айының аяқ кезі. Күздің күні деуге келмейтін, бір жаймашуақ, көкжиекке көк желегін созған, жайлы да, жайдарлы күн. Көлігім – қылығыма көнетін көк велосипед. Иман-Бұрлық өзенінің бойымен жүріп, дәл Есілге кеп құятын сағасын тамашалап, көгілдір айдынның көркін кіргізіп тұрған ошақ-ошақ аралдарға сүйсініп, төмендеу жерде жотасы бөлек Қорғантасқа қарап, табиғаттың тылсым сұлулығына аң-таң болып, …
– Сал-сері дегенде ойымызға, ең алдымен, ерекше үлгіде киінген, бөркіне үкі тағып, домбырасы күмбірлеген дауылпаз ақындар келетіні сөзсіз. Көз алдымызда асқақтата ән шырқаған Біржан салдың, көктегі аққуға үнін қосқан Ақан серінің бейнесі тұра қалғандай болады. Соңғы жылдары бұл сөзді орынды-орынсыз жерде қолданатын жандар көбейді. Салдың, серінің кім екенін ажырата алмайтын өнер адамдары да бар. Мұның …
Біржан ЕСЖАН: “Әншілікті өнер ғана емес, ғылым деп қабылдау керек” Read More »
Ақжар аудандық тарихи-өлкетану мұражайында Алаштың арда туған азаматы Смағұл Сәдуақасұлының өртелген мәйітінің күлі жатқан құтының көшірмесі бар. Музей қызметкері Айнар Мақышеваның айтуынша, құнды жәдігерді мәдениет ордасына ұлт қайраткерінің туысы Қапар Айтуғанов 2011 жылы табыстаған. ХХ ғасырдың басында Алашорда сапында тәуелсіздік үшін күрескен тұлғаның небәрі 33 жыл ғұмыр кешкені белгілі. Қазақтың ардақты перзенті өмірінің соңында Мәскеу-Донбасс …
Алаштан ән оздырған ерекше дарын иелерінің бірі – Мұхит Мералыұлы. Әнші шынында да қазақ өнерінің шеті, шегі жоқ терең де телегей мұхиты еді. Батыс өңірінде туып, бар қазақты үніне ұйытқан талант иесінің әндерінде кең тыныс байқалады. Бүгінде оның туындылары ел арасында кеңінен тараған. Мұхит – жасынан ағайын-туысқа еркелеп, баршылық тұрмыс кешіп, өнерге ерте келген жан. …
Қазақ әдебиетінің 1960-1970, 1980-1990 жылдарындағы повесть пен әңгіме жанрларын қалыптастыруда және қазақ балалар әдебиетінің дамуына өзіндік үлес қосып, із қалдырған Зейнел-Ғаби Иманбаевтың туғанына биыл 100 жыл толды. Ол қоғамдық ой-пікір, әдеби, мәдени тарихымызда ерекше орын алатын жарқын тұлғалардың бірі. Сондықтан, қаламгердің рухани бай және сан салалы мұрасын жас ұрпаққа таныту – біздің міндетіміз. Жазушының қаламынан …
“Абылай хан резиденциясы” мұражай-кешенінде өткен іс-шараны ашқан музей директоры Аян Садаев Абылайдың ақ туының жәдігерлер қатарынан орын алуы мәдениет ордасына келушілерді елжандылыққа, отансүйгіштікке баулитынын жеткізді. Қалалық ардагерлер кеңесінің төрағасы Жангелді Тәжин, Ұлттық ұлан академиясының профессоры Жанбатыр Сартаев, жазушы, журналист Жақсыбай Самрат бұл айтулы шараны тарихи сәт деп бағалады. – Абылайдың туы жайында деректер тарихшылар арасында …
Үш жүз жыл бодандықта болып, жетпіс жыл құдайсыз өмір кешсек те қарашаңырақты қадір тұтқан ұлт едік. Қазір айдың-күннің аманында қағынан жеріген құландайын ұл үйінен, қыз төсегінен безіп, тіл ділінен, дін құдайынан жиіркеніп, әке үйден қашып, ана баласын далаға лақтырды. Қарашаңырақты қастерлі, қасиетті үй санамағандықтан қазір елдің сиқы қашты. Алдымен шаңыраққа сәлем беріп кірмеген мейманын үйіне …
Өткен ғасырдың басындағы күштеп ұжымдастыру, асырасілтеушілік, саяси қуғын сүргін қазақ тарихының қасіретке толы қанды беттеріне жазылды. Осы жылдары қаншама арыстар жазықсыз құрбан болып, ұлтымыз өзінің бас көтерер азаматтарынан айырылып қалды. Кеңестік жүйенің қызыл оғы ұлт зиялыларын нысанаға алып, қазақ даласында бұрын соңды болмаған қасіретті кезең басталды. Тәуелсіздік алғалы бері тарихтағы ақтаңдақтарды ашып, есімі ұзақ жылдар …
Петропавлда саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарына арналған мемориалдың ашылғанына биыл 20 жыл толып отыр. Жазықсыз жапа шеккен 8 мыңға жуық адамның есімі жазылған ескерткіш кешені кезінде “халық жауы” атанған Мағаз Сағындықовтың ұлы – өңірдің құрметті азаматы, бүгінде жасы 90-ға жақындаған Болат Мағазұлының қажырлы еңбегінің арқасында бой көтерді. Болат Сағындықов әкесі Мағаздан бір жасында айырылған. Колхозды …
Халқымызға қарсы жасалған қасіреттің таңбаланып, күнтізбеге енгізілгеніне биыл 26 жыл толады. Бірақ қуғын-сүргіннің қасіреті, аштық жылдардың ақиқаты, қазақты ұлт ретінде жою саясатының сұрқия жоспары толық ашылды деп айтуға әлі ерте. Түбіне тереңдей берсең, талай тағдыр мен тың деректердің шығары анық. Бас көтергенін баудай түсірген сол кездегі биліктің айқын бет-бейнесін бүгінгі ұрпақ танып-білуі тиіс. “Ұлттың қасіретін …
ХХ ғасырдың 20-30 жылдарында кеңестік империя “халық жауы” деген жаламен қазақ халқының мыңдаған асыл азаматын жазықсыз жазалады. Басқасын айтпағанда, бір ғана Қызылжар өңірі бойынша он мыңнан астам адам түрмеге қамалып, ату жазасына кесілген, жер аударылған. Қуғын-сүргінге ұшырағандардың бірі – Хамза Ыбырайұлы. Ол 1899 жылы Шал ақын ауданындағы Балуан ауылының Қаратоқа қыстауында өмірге келген. Алғашқыда ауыл …
