«Soltüstık Qazaqstan»

PDF

Руханият

Оқырман саны он мыңнан асты

Қадірлі оқырман! 2023 жылдың екінші жартыжылдығына мерзімді баспасөзге жазылу науқанының аяқ­талғанын өздеріңіз жақсы білесіздер. Дәстүрлі науқан басталған кезде газет қызметкерлерінің көкейінде “Таралымымыз қанша болады? Оқырманда­рымыздың саны көбейе ме?”, – деген сияқты жауабы беймәлім са­уалдардың ұялағаны жалған емес. Әлем халқын бір тарының қауызына сый­дырардай үрейлендірген панде­мия жылдарында ғасырдан астам тарихы бар қарт басылым – облыстық “Sol­tüstık …

Оқырман саны он мыңнан асты Read More »

Қаридан қалған Құран

Облыс орталығында ашылған Ислам мәдениеті музейіндегі құнды жәдігерлердің бірі – 87 жыл ғұмы­рында бес уақыт намазын қаза қылмай, белгілі ділмар атан­ған қари Ғабдолбәри Төлегенұлы­ның қасиетті Құраны, Құран аят­тары жазылған күйтабақтары, Мек­кеден арнайы әкелінген тақиясы. Бұл жәдігерлерді 2020 жылы Солтүстік Қазақстан облыстық та­рихи-өлкетану музейіне “Музейге сый” акциясы аясында марқұмның ұлы Жапар Төлегенов сыйлаған еді. 1915 жылы …

Қаридан қалған Құран Read More »

БАБАМЫЗДЫҢ КӨЗІНДЕЙСІҢ, ДОМБЫРА!

“Нағыз қазақ – қазақ емес, нағыз қазақ – домбыра”, – дейді ақын Қадыр Мырза-Әлі. Ғасырлар бойы қазақ халқының тұрмыс-тір­шілігіне, қиын-қыстау күндеріне куә болған аспабымыз домбыра еді. Оның бойында күллі қазақтың тарихы, мұң-зары, қуа­ныш-қайғысы, өткені мен бүгіні жатыр. Сондықтан да болар, қай үйді қарасаң да қасиетті домбыраның алар орны – төр. Шіл­денің бірінші жексенбісі Ұлттық домбыра …

БАБАМЫЗДЫҢ КӨЗІНДЕЙСІҢ, ДОМБЫРА! Read More »

АЛТЫН КӨПІР

Бұқаралық ақпарат құралдары қызметкерлерінің кәсіби ме­рекесі күні Қазақстан Журна­листер одағының облыстық филиалы салтанатты жиын өткізді. Ақпарат айдынында үздік деп танылған журналистер түрлі марапатқа ие болды. “Қазақстан Республикасының құр­метті журналисі” төс­белгісімен Мам­лют ауданындағы “Зна­мя труда” газе­тінің директоры Халида Шагвалее­ва, “Жыл редакторы” аталымымен “Qyzyljar” телеарнасының шеф-редак­то­ры – Индира Қалиева, “Жыл жур­налисі” аталымымен “AIQYN” рес­публикалық газетінің меншікті тілшісі …

АЛТЫН КӨПІР Read More »

Ұлтымыздың бойтұмары

Шілденің бірінші жексенбісі – Ұлттық домбыра күні. Халқымыз домбыраға үкі тағып, төріне ілген. Күйшілерді төредей күтіп, төбесіне көтерген. Сонау Кетбұға бабамыздан бері жалғасып келе жатқан дәу­лескер күйшілеріміздің мол мұрасы – баға жетпес рухани бай­лығымыз. Құрманғазы мен Дәулеткерейдің, Тәттімбет пен Сүгір­дің, Қазанғап пен Динаның күйлері – төл мәдениетіміздің бірегей үлгілері. Төл өнерімізді дәріптеу арқылы асыл құндылықта­рымызды …

Ұлтымыздың бойтұмары Read More »

Құрбан айт – ұлық мереке

Құрбан айт мерекесі көкжиектен күлімдеп, құшағын айқара жайып төрімізге енгелі тұр. Құрбан айт – мұсылмандардың ең қасиетті мерекесі. Ол “ораза айттан” кейін 70 күннен соң басталып, 3 күнге созы­лады. Бұл күндер қажылықпен аяқталады. Айт күндері мұсыл­ман қауым Алла тағаланың разылығы үшін құрбан шалады. Құрбан – араб тілінде “жақындау” дегенді білдіреді, яғни жасаған сауап істер арқылы …

Құрбан айт – ұлық мереке Read More »

ҰЛТ ҮШІН ТУҒАН ҰЛЫ ТҰЛҒА

Көк шалғыны көсілген, қалың орманы сыңсыған кең даланың төсін қаққа бөліп қара жол шұбап жатыр. Бұл – жай жол емес. Мағжан туған киелі Сарытомарға, Сасықкөл жағасына апаратын үлкен жол. Алапат ақындық күші теңдессіз даңқты бабамыздың шыққан тегіне бастайтын даңғыл жол. Жасынан білім қуып, асқақ арманына құлаш ұрған бала Мағжан Қызылжарға барған ұлы жол. Бұл жолдың …

ҰЛТ ҮШІН ТУҒАН ҰЛЫ ТҰЛҒА Read More »

МАҒЖАННЫҢ ЖЫРЫ — МӘҢГІЛІК

Жырға құмар қызылжарлық қа­уым соңғы бес жылдан бері жыл са­йын айтыс өнерін қызықтап келеді. Жылда өңірімізде облыстық, республикалық, халықаралық дең­гейдегі бірнеше айтыстың өтуі дәстүрге айналған. Қалың жұртшы­лықтың да төл өнерге деген өзіндік ықыласы оянып, талғамы қалыптасқан. Әуел­де көңілде әлдебір алаңмен келетін жыр жүйріктері бүгінде мұнда ат ізін жиі салады. Аузымен құс тістеген дүлділдерді көруге де …

МАҒЖАННЫҢ ЖЫРЫ — МӘҢГІЛІК Read More »

Тағылымды кездесу

Ұлттық қауіпсіздік коми­теті облыстық департаментінің мамандары ақын, жер­ле­сіміз Мағжан Жұмабаевтың туғанына 130 жыл толуына орай әдеби кеш ұйымдас­тырды. Іс-шараға белгілі қоғам қайрат­кері, журналист-жазушы, облыстың құрметті азаматы Жарасбай Сүлейменов қатысып, мағжантану ісінің қалай жүргізіліп жатқанын айтты. – 1988 жылы Мағжан ақталғаннан кейін маған сол кездегі Мемлекеттік қауіпсіздік комитетінің об­лыс­тық департаменті төрағасының орын­басары, полковник Едіге Қайырбе­ков телефон …

Тағылымды кездесу Read More »

Ұлтын сүйген ұлы жүрек

Облыстық тарихи-өлкетану музейінде Алаштың ардақты ақыны Мағжан Жұмабаевтың туғанына 130 жыл толуына орай “Ұлтын сүйген ұлы жүрек – Мағжан” атты көрме өтуде. Оны тамашалаған жерлестеріміз бен қала қонақтары ақынның қилы өмірі мен бай шығармашылық мұрасына қанығуда. Өркениеттің өріне шыққан халық Мағжан секілді ақындарының шы­ғар­машылығын ғана емес, өнегелі өмірін, тағылымды тағдырын, қоғамдық істері мен әрекеттерін, атқарған …

Ұлтын сүйген ұлы жүрек Read More »

Айтылмаған ақиқат

Қазақтың ұлы ақыны, азаттық үшін күресте жанын қиған аяулы ұл­дарының бірі – Мағжан Жұмабаев­тың ардақты аты арамызға оралғалы отыз жылдан асты. Мағжан біздің заманымыз үшін де “Жастардың ой-санасының әміршісі” (С.Сәдуақасов) екенін өз халқы ғана емес бүкіл түркі әлемі мойындап отырғанын биылғы мерейтойын атап өту барысында көріп отырмыз. Биылғы мерейтой тек той тойлап, жиындар өткізуге ғана …

Айтылмаған ақиқат Read More »

“Бұйырса шырақ сөнбес, ұзақ жанар”

Бүгін ұлылар мекені атанған қасиетті Қызылжарда ұлтымыздың ұлы ақыны, бүкіл түрік дүниесі танып, ақындығын мойындаған Мағжан Жұмабаевтың мерейтойын атап өтуге асу-асу белдерден асып, алыстан ат терлетіп жетуіміздің мән-мағынасы те­реңде жатыр. Арманда кеткен асылды ардақтап, рухына бас иіп, мәңгілік творчествосын әлі де оқып-біліп үйренуге ұмтылуымыздың бір парасы осы жиында айтылады деген ізгі үмітпен келдік. Халқымыздың аузында …

“Бұйырса шырақ сөнбес, ұзақ жанар” Read More »

Сарқылмас қазына

Биыл туғанына 130 жыл толып отыр­ған ұлы ақынымыз Мағжан – қа­зақ поэзиясының шолпан жұлдызы. Ұлы Мұхтар Әуезовтің сонау 1923 жылы былай деп жазғаны бар: “Мағ­жан – мәдениеті зор ақын. Мағжанды сүйемін. Европалығын, жарқыраған әшекейін сүйемін. Бүгінгі күннің бар жазушысының ішінен келешекке бой ұрып, артқы күнге анық қалуға жарайтын сөз – Мағжанның сөзі. Одан бас­қамыздың бәріміздікі …

Сарқылмас қазына Read More »

“КӨКТЕ КҮНМІН, КӨПКЕ НҰРЫМ ШАШАМЫН”

ХХ ғасырдың алғашқы ширегі – қазақ әдебиетінде ғана емес, бүкіл түркі әлемі әдебиетінде әртүрлі идео­логиялардың ықпалымен со­циа­листік тақырыптардың қарқын­ды түрде орын алған кезеңі. 1905 жыл­ғы Ресей конституциялық мо­нар­хиясы­нан кейін пайда болған са­лыстыр­ма­лы еркіндік ортасы пат­ша­лық Ресей билігіндегі түркі ха­лық­тарының сая­си және әдеби тұр­ғыдан да жаңа дә­уірге қадам ба­суына мүмкіндік берді. Патша үкіме­тінің қысымы азайған кезде …

“КӨКТЕ КҮНМІН, КӨПКЕ НҰРЫМ ШАШАМЫН” Read More »

Алаштың жарық жұлдызы

Замана көші жылжыған сайын кезінде дүниені дүр сілкіндірген ғаламат оқиғалардың да ақырындап ізі өше бастайды. Сондай-ақ сол оқиғалардың бел ортасында жүрген тарихи тұлғалардың да аты ұмытылуға айналып немесе бір кездегі халықтық салмағы жеңіл тартып, қоғамдық аренадан төмен түсіп, сырғи бастайтыны байқалады. Бірақ уақыт сынына төтеп бере алатын, көмескі тартпақ түгілі, жылдан-жылға, күннен-күнге бейнесі жарқырай түсетін, …

Алаштың жарық жұлдызы Read More »

Мағжан мен Марғұлан

Мағжан Жұмабаев пен Әлкей Марғұланның қарым-қатынасының кейбір тұстары бізге беймәлім. 2018 жылы шыққан Мағжан Жұмабаев энциклопедиясында (бас редакторы Жарасбай Сүлейменов) “М.Жұмабаев абақтыға қамалғанда Ә.Марғұлан оған тамақ жеткізіп, сонымен қатар ақынның жары Зылиқаға да жәрдемдескен. Ұлы ақын 2-ші рет ұсталғанда: “Маған досым әрі жанашырым Әлкей Марғұланов келіп тұрды”, – ол “шизофрениямен ауырып, психологиялық ауруханаға түскенін” тергеушілерге …

Мағжан мен Марғұлан Read More »

ЖҮРЕГІНДЕ ЕЛДІҢ ОТ БОП МАЗДАҒАН

Тек Қызылжар жұртын ғана емес, барша қазақ елін дүбірге бөлеген Мағжан Жұмабаевтың 130 жылдық мерейтойы ақынның туған өлкесінде ерекше аталып өтілуде. Мерейлі күнге орай қазақтың қабырғалы қаламгерлері мен қаламы қуатты ғалымдарының басы облыс орталығында түйісті. Олар “Мағжан Жұмабай – Тұран өркениеті мен Алаш идеясының ұлы жыршысы” атты халықаралық конференцияда бас қосты. Шара қонақтары, ең алдымен, …

ЖҮРЕГІНДЕ ЕЛДІҢ ОТ БОП МАЗДАҒАН Read More »

ҚАЗАҚ ЖЫРЫНЫҢ ПАЙҒАМБАРЫ

Алты Алаштың ақиық ақыны, жерлесіміз Мағжан Жұмабаевтың 130 жылдық мерейтойына орай өңірімізде халықаралық деңгейдегі іс-шаралар өтуде. Сәбит Мұқанов атындағы облыстық сазды-драма театрының жаңа ғимаратында ұйымдастырылған халықаралық ақындар айтысына “Тұранның тұғырлы тұлғасы” деген айдар тағылды. Өңір тұрғындары жыр барымтасына асыға жетті. Қалың көрермен театр ғимаратына симай, ақындардың өнеріне тік тұрып, қол соқты. Айтысқа Монголия, Қытай, Қырғызстан, …

ҚАЗАҚ ЖЫРЫНЫҢ ПАЙҒАМБАРЫ Read More »

Жарасбай СҮЛЕЙМЕНОВ: “МАҒЖАН ӘЛЕМІНІҢ КӨКЖИЕГІН КЕҢЕЙТУ – КЕЙІНГІЛЕРГЕ ПАРЫЗ”

– Жарасбай Қабдоллаұлы, бүгінде өңіріміз, тіпті еліміз десек те болады, қазақтың ақиық ақы­ны, жерлесіміз Мағжан Жұмабаев­тың 130 жылдығын атап өтуде. Осы айтулы оқиға қарсаңында өзіңіздің басшылығыңызбен шығып келе жатқан “Мағжан” журналы туралы әңгімелессем бе деп едім. Алайда осы тақырыпқа ойыспас бұрын, жалпы сіз Мағжан әлеміне қалай келдіңіз? Ұлы ақынның өмірі мен шығар­ма­шылығы сізді несімен баурады? …

Жарасбай СҮЛЕЙМЕНОВ: “МАҒЖАН ӘЛЕМІНІҢ КӨКЖИЕГІН КЕҢЕЙТУ – КЕЙІНГІЛЕРГЕ ПАРЫЗ” Read More »

КӨШПЕНДІЛЕР ТАРИХЫ

Біз қазір Жаңа Қазақстан құру жолындамыз. Ол үшін, ең алдымен, өскелең ұрпақтың тәрбиесін мықтап қолға алу керек. Тәрбиенің негізі – кітапта жатқанын ұғыну маңызды. Жақында Ілияс Есенберлиннің үш кітаптан тұратын “Көшпенділер” атты тарихи эпопеясын тағы бір мәрте оқып шықтым. “Абылай хан резиденциясы” музей кешенінде қызмет еткендіктен де, қазақтың ең ұлы хандарының бірі – Абылайдың ғұмырдариясын …

КӨШПЕНДІЛЕР ТАРИХЫ Read More »